طی روزهای اخیر مناطق شمالی لبنان و به طور مشخص شهر طرابلس شاهد درگیری میان هواداران و مخالفان دولت سوریه بود. همچون دفعات پیشین، درگیری میان علوی های هوادار بشار اسد در محله جبل محسن و سنی های مخالف دولت سوریه در محله باب تبانه شهر طرابلس رخ داد كه در نتیجه آن 16 نفر زخمی شدند.
این دور از درگیری ها گرچه پس از دو روز در روز شنبه گذشته با دخالت نیروهای ارتش لبنان خاتمه یافت اما بار دیگر نشان داد كه چگونه درگیری های داخلی در سوریه ظرفیت بالایی در كشیده شدن آن به دیگر كشورها و از جمله لبنان دارد.
از همان زمان كه سوریه به طور گسترده وارد بحران و درگیری های خشونت بار میان نیروهای دولتی و مخالفان شد، بسیاری این احتمال را می دادند بحران این كشور به نحوی فضای لبنان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
به طور كلی سوریه یكی از نیروهای تاثیرگذار در فضای سیاسی لبنان محسوب می شود و تحولات داخلی هر یك از دو كشور همواره طرف دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد.
یكی از نشانه های نفوذ و تاثیرگذاری سوریه بر فضای سیاسی لبنان، نحوه آرایش قدرت و نیروهای سیاسی در این كشور بوده است. به طوری كه موضع و نگاه هر یك از احزاب و گروه های لبنانی نسبت به سوریه یكی از فاكتورهای اصلی در تقسیم بندی نیروهای سیاسی در لبنان بوده است.
اینك با اوج گیری بحران در سوریه، شكاف میان گروه های سیاسی و نیز طوایف لبنان بیش از پیش شده است و بسیاری نگرانند كه این شكاف روز به روز عمیقتر شود و درگیری های طایفه ای در لبنان متاثر از درگیری های سوریه گسترده شود.
دولت لبنان و بسیاری از سیاستمداران این كشور تلاش می كنند تا در قبال تحولات سوریه موضعی میانه اتخاذ كنند تا مانع از تحت تاثیرقرار گرفتن بیش از پیش لبنان از بحران سوریه شوند.
اما در این میان بسیاری بر این نظرند كه برخی جریان های مخالف دولت در لبنان، خلاف این سیاست رفتار می كنند و با مواضع و اقدامات تحریك برانگیزی همچون كمك به قاچاق سلاح به سوریه با هدف مسلح كردن مخالفان دولت این كشور، می خواهند لبنان را وارد گود بحران در سوریه كنند تا در این مسیر بتوانند برخی از اهداف سیاسی خود را تامین كنند.
بسیاری معتقدند كه یكی از عوامل اصلی تشدید درگیری های داخلی در سوریه در ماه های اخیر، قاچاق سلاح از طریق مرزهای این كشور به داخل آن با هدف كمك به توان تسلیحاتی مخالفان دولت سوریه در جریان نبرد با نیروهای امنیتی و نظامی این كشور بوده است.
برخی كشورهای مخالف دولت سوریه از جمله قطر و عربستان بارها از ضرورت مسلح كردن مخالفان دولت سوریه سخن گفته اند.
در میان همسایگان سوریه، دولت های تركیه و اردن روابط مخاصمه آمیزی با دولت سوریه دارند و آشكارا از مخالفان دولت این كشور دفاع می كنند. همین امر باعث شده تا بسیاری مرزهای این دو كشور با سوریه را یكی از مسیرهای اصلی قاچاق تسلیحات به داخل سوریه بدانند.
دو همسایه دیگر سوریه یعنی عراق و لبنان نیز گرچه همچنان روابط خود با دولت سوریه را حفظ كرده اند و روابط نزدیكی با مخالفان آن ندارند، اما به زعم بسیاری در نظارت و كنترل بر مرزهای خود بسیار ناتوان هستند و همین امر زمینه برای تحركات مخالفان دولت سوریه و حامیان آنها ایجاد می كند.
از سوی دیگر شدت گرفتن درگیری ها در مناطق مختلف سوریه باعث شده تا نیروهای نظامی و امنیتی این كشور كنترل و اشراف خود بر مناطق مرزی را از دست بدهند. به طوری كه طی هفته های اخیر بارها گروه های مسلح مخالف دولت سوریه بر برخی گذرگاه های مرزی این كشور مسلط شدند و كنترل آن را از دست نیروهای دولتی خارج كردند. طبیعی است كه در چنین وضعیتی قاچاق سلاح به داخل سوریه به راحتی و گستردگی انجام می گیرد.
یكی از راهبردهای اصلی مخالفان دولت سوریه و حامیان منطقه ای و جهانی برای سقوط دولت این كشور خارج كردن كنترل امنیت برخی مناطق (ترجیحا مناطق مرزی) سوریه از دست نیروهای دولتی است تا پس از آن بتوانند با اعلام تشكیل دولت موقت در آن منطقه، زمینه برای دریافت كمك های خارجی با هدف تسلط بر دیگر مناطق این كشور و سرآخر سقوط دولت این كشور را فراهم كنند.
با وجود اینكه راهبرد مورد اشاره مخالفان دولت سوریه تاكنون به دلیل توانایی نیروهای نظامی و امنیتی این كشور با ناكامی روبرو شده اما تلاش ها برای اجرایی كردن آن هنوز ادامه دارد. بر این اساس مدتی است كه از سوی مخالفان دولت سوریه و حامیان آنها، طرحی با عنوان ایجاد منطقه حائل مرزی مطرح شده كه می توان آن را فراهم كننده زمینه برای اجرایی كردن راهبرد اصلی آنها است.
بر اساس این طرح، منطقه ای حائل در كشورهای همسایه سوریه و در منطقه مرزی آنها با این كشور شكل می گیرد تا از این طریق پشتیبانی از مخالفان دولت سوریه شكلی متمركز و گسترده تر به خود بگیرد.
جان مك كین سناتور مشهور آمریكا، حدود یك ماه پیش در جریان سفر به لبنان، خواستار ایجاد منطقه حائل در مرزهای این كشور با سوریه برای كمك به مخالفان دولت سوریه شد.
گرچه تاكنون وجود چنین منطقه حائلی در مرز سوریه با لبنان اعلام نشده و دولت لبنان نیز تمایلی به چنین طرحی ندارد، اما بر اساس گزارش های متعدد، آنچه در مرزهای لبنان و سوریه می گذرد از نظر گسترش فعالیت مخالف دولت سوریه و حامیان لبنانی آنها، نشان می دهد كه عملا چنین منطقه ای در حال شكل گیری است.
دولت لبنان بارها اقدام به دستگیری افراد مسلح و نیز قاچاقچیان سلاح در مرزهای خود كرده اما به نظر می رسد این اقدامات در برابر حجم بالای این تحركات، ناكافی بوده است.
روز گذشته ولید المعلم وزیر خارجه سوریه در جریان سفر به ایران، گفت: ما از لبنان توقع داریم كه به ما كمك كند كه تروریست‌ها نتوانند به راحتی و به طور غیرقانونی وارد سوریه شوند.
بدیهی است كه طرح آشكار پیشنهادهایی همچون ایجاد منطقه حائل در مرزهای لبنان و سوریه نشان از تلاش برای مداخله در امور داخلی سوریه و ناامن كردن آن با هدف سقوط دولت بشار اسد می دهد. تردیدی نیست كه تحقق این طرح ها نتیجه ای جز گسترش دامنه بحران و ناآرامی به كشورهای همسایه سوریه و از جمله لبنان و فراهم شدن زمینه برای دخالت های خارجی در منطقه نخواهد داشت.
تحقیق**9930**1358
گروه تحقيق و تفسير خبر- همزمان با شدت گرفتن درگيري هاي خشونت بار ميان نيروهاي دولتي و مخالفان مسلح در سوريه، مناطق شمالي لبنان نيز بار ديگر شاهد درگيري ميان حاميان و مخالفان دولت سوريه بود.