350هزارحلقه چاه غیرمجاز دركشوروبحران جدی آب/19میلیاردمترمكعب آب هدر می رود

به گزارش ایرنا، علیمراد اكبری روز شنبه در چهاردهمین گردهمایی سالانه اعضای هیات علمی و محققان بخش های ستادی و مراكز تابعه استانی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی كشاورزی كه در موسسه تحقیقاتی اصلاح و تحقیقات نهال و بذر كشور واقع در كرج برگزار شد، افزود: حدود 10 میلیارد مترمكعب آب از استان های شمالی به دریای خزر و 4 میلیارد از اروند به خلیج فارس می ریزد و 5 میلیارد مترمكعب نیز میزان تلفات آب در پشت سدها است.
وی خاطرنشان كرد: رها كردن آب در خارج از فصل برای تولید برق كه حدود 23 میلیارد مترمكعب در مجموع است كه اگر میزان آب شرب و صنعت را نیز به آن اضافه كنیم در مجموع با آب كشاورزی حدود 100 میلیارد مترمكعب آب مصرف می شود.
وی در ادامه به توسعه روش های نوین آبیاری تاكید كرد، افزود: با گسترش این روش ها نه تنها مصرف آب كشاورزی به شدت كاهش خواهد یافت، بلكه میزان بهره وری آب به خصوص در روش های میكرو بسیار افزایش می یابد.
وی با بیان اینكه اكنون در كشور بحران آب یا كمبود آب به عنوان یك چالش جدی مطرح است، اظهار داشت: مفاهیم متعددی در كمبود آب، نوسانات اقلیمی و بحران آب مطرح است كه یكی از چالش های اصلی كشور است.
اكبری با اشاره به اینكه آب در كشور اكنون از نفت هم مهم تر است، گفت: اگر مصرف كنندگان آب در بخش كشاورزی و مدیران بخش آب كشور مثل وزارت نیرو، محیط زیست و جهاد كشاورزی تدبیری برای رفع این معضل نیندیشند به صورت قطع در آینده با مشكلات جدی مواجه می شویم.
وی افزود: به گفته بعضی از كارشناسان ریشه اصلی مشكل آب به سال های گذشته بر می گردد و عده ای اعتقاد دارند كه خشكسالی های اخیر منجر به كمبود آب شده و عده ای اعتقاد دارند مصرف بی رویه در بخش كشاورزی و عده ای نیز عامل این معضل را در مدیریت آب و مصرف آن می دانند.
وی بیان داشت: بحث بحران آب بحثی جدی است و ما بایستی متوجه این شویم در این مسیر باید اقدامات موثری و تدابیری داشته باشیم كه مدیریت آب را به یك نقطه مطلوبی برساند.
وی با تاكید بر اینكه آب در هویت مردم، غرورملی، مسایل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی كشور ما جایگاه خاصی دارد، اظهار داشت: استفاده نادرست از منابع آب به صورت نادانسته یا دانسته باعث شده وضعیت مطلوبی در كشور نداشته باشیم و یك جدال نابرابر با طبیعت داشته ایم كه دلایل زیادی دارد.
اكبری گفت: استحصال بی حد و حصر از منابع آب زیرزمینی با حفر چاه های مجاز و غیر مجاز از جمله این دلایل است كه باعث شده منابع آب زیرزمینی را غارت كنیم كه اقدام موثری برای جلوگیری از آن در كشور به عمل نیامده است ولی در 2-3 سال اخیر وزارت نیرو موضوع را به جد پیگیری می كند.
وی افزود: یكی دیگر از مسایل و مشكلاتی كه به غیر از چاه های غیرمجاز با آن درگیر هستیم توسعه نامتوازن در سرشاخه های رودخانه كشور است به طوریكه منابع آب كشور باعث شده كه سدهای زیادی در كشور بدون توجه به پایین دست و مسایل اكوسیستمی ایجاد شود كه باعث شده دچار مشكلاتی مثل ریزگرد، گرد و غبار و گرمای شدید شویم به طوریكه روز گذشته خوزستان به گرمترین نقطه جهان تبدیل شد.
معاون وزیر جهاد كشاورزی بیان داشت: توسعه سطح زیركشت اراضی آبی در سال های گذشته یكی از مشكلاتی بوده كه باعث شده میزان مصرف آب در كشور به نحو قابل توجهی بالا رود كه باعث شده اكنون معیشت كشاورزان كشور و خیلی از بهره برداران به این آب گره بخورد و اگر چاره اندیشی نكنیم و موسسات تحقیقاتی و دانشگاهی اگر یك برنامه مدونی تدوین نكنند در آینده مشكل جدی خواهیم داشت.
وی گفت: نسل ما و افرادی كه به عنوان مدیران آبی كشور هستند و همچنین برنامه ریزان فعلی مسئولیت سنگینی در این برهه از زمان دارند و بالاترین مسئولیت مدیران كشور بحث مدیریت آب است و اگر انجام نشود ممكن است پیامدهای ناگواری داشته باشد به طوریكه در بعضی از بخش های دنیا باعث ایجاد جنگ هایی شده است.
معاون وزیر جهاد كشاورزی با بیان اینكه به گفته بعضی از كارشناسان عامل اصلی جنگ در سوریه عامل آب است، اظهار داشت: كمبود آب باعث شد تا جمعیت در حاشیه حمص و دمشق ساكن شود و مدیریت آن كشور هم نتوانسته آنان را مدیریت كند كه باعث این مشكلات شده است.
وی اضافه كرد كه در كشاورزی كشور تاب توسعه افقی وجود ندارد، بلكه باید توسعه عمودی باشد تا مشكل آب كشور را حل كنیم و همچنین در وضعیت كنونی نخبگان و محققان و متخصین بایستی از برنامه های تحقیقاتی كلیشه ای و تقلیدی خودداری كنند و ازنگاه استفاده از سیستم های ماهواره ای و فضای مجازی بیرون بیایند و با سیستم برون سازگار همراه شوند.
معاون وزیر جهاد كشاورزی در امورآب و خاك گفت: ما اعتقاد داریم كه طرح های تحقیقاتی و پژوهشی انجام شده در كشور بوم سازگار نبوده و مسایل كشور را نتوانسته هدف گذاری كند و به همین دلیل اعداد و ارقامی كه از طرح ها به دست می آید موید این است كه نتوانستیم نسخه قابل قبولی برای آب كشور بپیچیم و باید رویكرد را در كشور تغییر دهیم و با رویكرد جدید مباحث را پیگیری كنیم.
وی افزود: هدف اصلی ما بایستی ارتقای بهره وری از منابع آب و خاك كشور، پایداری منابع آب و خاك در جهت تولید پایدار و پایداری سرزمین باشد و راهبردهای آب و خاك در كشور اكنون اعمال مدیریت تقاضا با مشاركت بهره برداران باشد به طوریكه بهره برداری از فناوری و دانش و تكنولوژی جدید از وظایف اصلی موسسات تحقیقاتی باشد.
اكبری بیان داشت:در بحث شبكه های آبیاری و آبیاری تحت فشار كه امكانات و تجهیزات آن نیز هست ولی توان فناوری ما پاسخگوی مسایل كشور نبوده و باید با رویكردی جدید وارد كار شویم.
وی گفت: تخصیص آب به تنهایی این مشكل را حل نمی كند، بلكه استقرار مدیریت یكپارچه بهره وری از منابع آب، استقرار كشت گلخانه ای و به خصوص انتقال گیاهان آب بر به مناطق كنترل شده از راه های رفع این معضل است.
معاون وزیر جهاد كشاورزی ادامه داد: اكنون در وزارت خانه كاری انجام می شود كه در تاریخ سابقه ندارد كه احداث شبكه های آبیاری 220 هكتار آن در رودخانه های مرزی است كه 98 و نیم درصد آن سیستم های آبیاری تحت فشار است.
اكبری با بیان اینكه یك پروژه بزرگ دیگر در زابل در 46 هزار هكتار در حال اجرا است، افزود: در برنامه های آتی باید حدود 300 هكتار از اراضی كشور به روش های نوین آبیاری و مدرن آبیاری مجهز شود كه برای اجرای این پروژه ها موسسات تحقیقاتی باید پای كار باشند زیرا بهره وری آب فقط به مدیریت آبیاری برنمی گردد بلكه به مدیریت صنایع ماشین آلات و ... برمی گردد.
وی با اشاره به اینكه تنها راه نجات كشور ارتقای بهره وری از آب كشاورزی است، بیان داشت: بحث مصرف آب كشاورزی كه بحث جدیدی است از سال گذشته آغاز شده و اكنون در مظان اتهام هستیم كه حدود 90 درصد آب كشور را مصرف كنیم در حالیكه فقط حدود 60 تا 65 درصد منابع آب كشور را مصرف می كنیم.
وی گفت: بایستی آب مصرفی بخش كشاورزی را برای محصولات اساسی مشخص كنیم كه برای همین منظور جلسه سند ملی آب را هفته آینده داریم تا در سند ملی آب و میزان استفاده گیاه و مشخص شدن استفاده از این آب در هر كدام از بخش های كشور مشخص شود.
این مسئول اضافه كرد: در مجموع در مقطعی بسیار بحرانی و حساسی در كشور هستیم و بار سنگینی بر دوش ما هست و اگر با این میزان منابع آب نقش راهی را آماده نكنیم كشور در آینده با مشكل روبرو خواهد شد.
وی بیان داشت: همچنین كشورهای افغانستان، تركیه، تركمنستان، عراق و كشورهای حاشیه ارس در مورد آب های مرزی اقداماتی انجام می دهند كه تمام آن ها را باید رصد و مد یریت كنیم تا از برآیند اقدامات انجام شده به اهداف خود برسیم.
اكبری یادآور شد: در برنامه ششم توسعه سالانه 600 هزار هكتار آبیاری روش ها و سامانه های نوین آبیاری را داریم و همچنین بحث خاك در برنامه های كشور برای اولین بار گنجانده شد كه 500 هزار هكتار در بحث حاصلخیزی خاك، اصلاح خاك و ... تعریف شده است كه بایستی با موسسه تحقیقات آب و خاك پیگیری شود.
وی افزود: همچنین در سال جاری حدود 2 هزار و 400 میلیارد تومان اعتبارات در بخش آب و خاك كشور به جز استان ها داریم كه در استان ها هم حدود 600 میلیارد تومان است كه اگر یك تا نیم درصد این اعتبار در بخش تحقیقات و پژوهش به كار برده شود یك تحول عظیمی را در كشور شاهد خواهیم بود به شرط اینكه طرح ها كاربردی باشد.
6156/1535خبرنگار: نوشین طهماسبی**انتشاردهنده:داریوش غفاری