به گزارش ايرنا، قوم تپه با مساحتي حدود 6 كيلومتر مربع در 30 كيلومتري شمال غرب تبريز و فاصله 9 كيلومتري با چشمه آب گرم صوفيان تفاوت چشمگيري با بافت جغرافيايي منطقه دارد.
تپه‌هاي ماسه‌اي قوم تپه در طول هزاران سال بوجود آمده‌اند و حضور در اين منطقه در ساعت هاي اوج گرما، حس تجربه اي شبيه به حضور در كوير را به انسان القا مي كند.
قوم تپه هر چند در فهرست آثار ملي ثبت نشده است ولي به دليل ويژگي هاي خاص، ظرفيت مناسبي براي جذب گردشگران علاقمند به ژئو توريسم را دارد.
تپه هاي ماسه اي منفرد قوم تپه كه به علت وزش بادهاي منطقه و تجميع گرد و غبار به صورت تپه هاي شني درآمده همواره مورد توجه گردشگران بوده است.
اين تپه‌ها از منظر گردشگري، آموزشي و آشنايي مردم با محيط هاي صحرايي و كويري داراي اهميت هستند، زيرا كه با ايجاد امكانات و زيرساخت‌هاي لازم در محدوده تپه‌هاي ماسه‌اي قوم تپه مي‌توان از اين منطقه به عنوان محلي براي گذران اوقات فراغت مردم بهره برده و ژئوتوريسم را در آستانه تبريز 2018 در اين منطقه رواج داد.
ضمن اينكه با برگزاري تورهاي دانش‌آموزي به اين منطقه، مي توان اطلاعات مفيدي در رابطه با كوير و چگونگي پيدايش تپه‌هاي ماسه‌اي در اختيار دانش آموزان قرار داد.
اما به واسطه برداشت هاي بي رويه شركت هاي ماسه شويي، وضعيت طبيعي منطقه دچار آسيب شده و اين ظرفيت اقليمي در حال نابود شدن است.
هر چند مسئولان صنعت، معدن و تجارت استان گفته اند كه ناظر فعاليت تنها شركت فعال در اين منطقه هستند و عنوان مي كنند واگذاري مجوز بهره برداري در اين منطقه با استعلام از محيط زيست و منابع طبيعي بوده است اما به نظر مي رسد ويژگي هاي طبيعي منطقه و ظرفيت گردشگري آن در زمان واگذاري ناديده گرفته شده است.
ضمن اينكه مديران محيط زيست و منابع طبيعي هم به دليل موقوفي بودن اراضي قوم تپه هيچ گونه ادعايي در خصوص اين منطقه ندارند و اظهار نظر در اين باره را نيز به اداره اوقاف و امور خيريه واگذار مي كنند.
رييس اداره اوقاف و امور خيريه شهرستان تبريز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا با اشاره به اينكه منطقه قوم تپه در مديريت اوقاف است، گفت: اين در حالي است كه براي واگذاري و صدور مجوز بهره برداري در اين باره از اوقاف استعلام نشده است.
حجت الاسلام رضا جعفري با اشاره به اينكه قوم تپه جزو اراضي موقوفه قائم مقام فراهاني است، گفت: سال 1391 بدون ملاحظه موقوفه بودن منطقه، اجازه بهره برداري 10 ساله داده شده و اكنون نمي توانيم ممانعت كنيم.
حجت الاسلام جعفري با اشاره به ويژگي هاي منطقه قوم تپه از منظر طبيعي و اقليمي به عنوان منطقه اي كويري در استان آذربايجان شرقي، اظهاركرد: بدون شك همراهي و مساعدت دستگاه قضايي در جلوگيري از نابود شدن اين سرمايه ملي موثر خواهد بود.
به هر حال امروزه ژئوتوريسم راهكاري نوين براي تبيين و تشريح علوم زمين و شناخت سرمايه هاي طبيعي هر منطقه است كه علاوه بر ايفاي نقش آموزشي و علمي، سبب توسعه گردشگري يك منطقه مي شود.
در سال هاي اخير سازمان يونسكو برنامه اي بين المللي را با عنوان پارك هاي زمين شناختي (ژئو پارك) اجرا كرده و ژئوپارك هاي تحت حمايت يونسكو، به عنوان ناحيه اي با محدوده‌هاي تعريف شده و داراي مساحت كافي نقش مهمي در توسعه اقتصادي منطقه دارند.
به نظر مي رسد فارغ از كوتاهي هاي صورت گرفته، جلوگيري از تداوم بهره برداري ها در منطقه كويري قوم تپه و احساس مسئوليت بيشتر براي حراست از داشته هاي طبيعي و عمومي ضروري است.
به گزارش ايرنا، وزش بادهاي تند در جهت جنوب غرب به شمال شرق و بالعكس سبب ايجاد حالت سورتينگ (غربالگري) در ذرات و حركت تپه‌هاي مذكور در بعضي روزها و ساعت هاي خاص به سمت صوفيان و يا تبريز مي شود.
قوم تپه مورد توجه گردشگران و دانشگاهيان خارج و داخل كشور بوده و جهت تهيه فيلم و سريال هم از اين مكان استفاده شده است.
اولين مسابقه شتر سواري استان نيز مهر ماه ۱۳۸۸ در اين منطقه برگزار شد.
پرونده هاي مختلف مربوط به اوقاف قائم مقام فراهاني از سال ها پيش در محاكم قضايي مطرح است. اين موقوفات بيشتر در اطراف تبريز و صوفيان مي باشد.
سيد ابوالقاسم قائم مقام فراهاني صدر اعظم ايران، سياست‌مدار، اديب و شخصيت تأثيرگذار ايران در عرصه حكومت و سياست در نيمهٔ اول قرن سيزدهم هجري بود.
وي زماني كه پدرش وزير آذربايجان بود، به تبريز آمد و در سال ۱۲۰۰ هجري شمسي كه پدرش ميرزا بزرگ قائم مقام درگذشت سرانجام به امر فتحعلي شاه به جانشيني پدر نائل شد و با دريافت لقب «سيدالوزراء» و «قائم‌مقام» به وزارت نايب‌السلطنه وليعهد ايران رسيد.
گزارش از پرويز انصاري** انتشار: رستگار
3071/6183
تبريز- ايرنا - قوم تپه به عنوان تنها منطقه كويري آذربايجان و از جمله موقوفات قائم مقام فراهاني به دليل برداشت هاي بي رويه و آسيب رسيدن به وضعيت طبيعي منطقه در معرض نابودي است.