'برزوفسكي'، صندوقچه اسرار دستگاه جاسوسي انگليس بود

جسد 'بوریس برزوفسكی'، میلیاردر تبعیدی روس تبار، روز شنبه درحمام خانه اش در منطقه 'ساری' واقع در جنوب غرب لندن پیدا شد. رسانه‌های جهان، طرح ابهام و گمانه زنی ها را در خصوص مرگ وی با وجود عدم انتشار جزییات بیشتر، آغاز كردند.

بوریس برزوفسكی متولد 1946، استاد دانشگاهی كه به نماد ثروت و قدرت با علایق گسترده بازرگانی ازجمله بازار فروش رسانه ها تبدیل شد و از آنها برای مقاصد سیاسی خویش بهره برد، ازسال 1996 تا 1999 به عنوان شخصیت پشت پرده دوره دوم ریاست جمهوری 'بوریس یلتسین'، مسوولیت دبیر شورای امنیت روسیه و كشورهای مشترك المنافع را عهده دار بود. او كمك كرد تا ولادیمیر پوتین به عنوان رییس جمهور مطرح شود، اما مدتی بعد به یك منتقد جدی پوتین تبدیل شد و سرانجام به لندن گریخت. گفته می شود، او كه صاحب شركت 'سیبنفت' و بزرگترین شبكه تلویزیونی روسیه، 'او.آر.تی' بود، تا پیش از مرگ در لندن، مخارج مبارزات علیه پوتین را تامین می كرد.

گروه پژوهش های خبری ایرنا در گفتگو با 'حسن بهشتی پور'، كارشناس مسایل روسیه به بررسی جایگاه این میلیاردر روسی در ساختار قدرت روسیه می پردازد.



** مروری بر زندگی اقتصادی و سیاسی او

-----------------------------------------------

به اعتقاد حسن بهشتی پور، تحلیل گر و كارشناس مسایل روسیه، پس از فروپاشی شوروی، برزوفسكی توانست از خصلت چرب زبانی اش درشكوفا ساختن علایق بازرگانی و فعالیت های اقتصادی اش كمك بگیرد. درهمین مسیر شاید بخاطر برخورداری از ذهن تحلیل گر ریاضی خود، بخوبی توانست با استفاده از رانت خواری اقتصادی ، راه صد ساله را در كمتر از یك دهه طی كند.

او از تاثیر رسانه ها برای گسترش نفوذ خود در سیاست های روسیه آگاه بود و مالكیت شبكه تلویزیونی او.آر.تی و چندین روزنامه مطرح نیز در این راستا بود. از طرفی، برزوفسكی در زد و بندهای سیاسی پشت پرده قدرت در كشورش نیز نقش به سزایی داشت و تا آنجا پیش رفت كه در عزل و نصب وزرای روسیه دخل و تصرف می كرد. همچنانكه حتی درجریان جانشین شدن پوتین به جای یلتسین در سال 2000 نقش كلیدی ایفا كرد، اما از زمان اجرای سیاست پوتین علیه رانت خواری و آنچه كه 'الیگارشی مالی' در روسیه دهه نود خوانده می شد، مورد غضب واقع شد. برزوفسكی بعد از آنكه دادگاهی در مسكو در سال 2000 او را برای ادای توضیحاتی فراخواند، به لندن فرار كرد و از آن زمان او به یك منتقد جدی سیاست های پوتین تبدیل شد. روسیه بارها به دلیل محكومیت قضایی برزوفسكی خواستار استرداد او شده بود، ولی دولت انگلیس از تحویل وی به مسكو خودداری می كرد. دادگاه مسكو درهفتم آبان ماه 1386 به صورت غیابی برزوفسكی را به جرم اختلاس بیش ازهشت میلیون دلار از شركت هواپیمایی 'ایروفلوت' به 9 سال زندان محكوم كرده بود. وی در دوران تبعید خود در لندن هیچگاه ثبات و آرامشی نداشت، به طوری كه در این 13 سال بیش از یازده بار مورد سوء قصد قرار گرفت.

بهشتی پور همچنین به این موضوع كه مهم ترین عامل كسب درآمد های اقتصادی برزوفسكی سرمایه اندوزی های او در شركت های نفتی روسیه از جمله شركت سیبنفت و همچنین هواپیمایی ایرفولت روسیه بود، اشاره كرد.



** دلایل احتمالی مرگ برزوفسكی

--------------------------------

مرگ در اثر خود كشی یا حمله قلبی، قتل توسط نیروهای امنیتی روسیه، احتمال قتل توسط MI6 (دستگاه جاسوسی انگلیس)، از جمله دلایل احتمالی مرگ این سیاستمدار روسی عنوان شده است .

بهشتی پور در مورد احتمال مرگ برزوفسكی بر اثر خودكشی یا حمله قلبی به نقل از 'الكساندردوبرووینسكی' وكیل برزوفسكی گفت: اوضاع نابسامان اقتصادی، احتمالا او را به این كار واداشته است. البته به اعتقاد یكی از دوستان برزوسكی، هیچ كس نمی داند چه اتفاقی افتاده است. چرا كه هیچ نشانه ای از خود كشی، گَزیده شدن و یا مصرف دارو وجود ندارد. همچنین برخی منابع علت مرگ وی را حمله قلبی می دانند، اما هیچ كس نمی داند به چه علت وی دچار ایست قلبی شده است.

این كارشناس مسایل روسیه در ادامه به توضیح دلایلی كه گمانه كشته شدن برزوفسكی توسط نیروهای امنیتی روسیه را مطرح می كند، پرداخت و گفت: برزوفسكی در مخالفت با پوتین در لندن فعالیت سیاسی می كرد و عزم خود را برای براندازی پوتین در روسیه جزم كرده بود و معتقد بود كه رهبری روسیه را تنها از طریق اِعمال زور می‌توان پایین كشید.

لذا این گمانه مطرح می شود كه احتمالا سرویس خارجی اداره امنیت فدرال روسیه ( همچنانكه در نوامبر 2006 به مسموم كردن ' آلكساندر لیتویننكو' یك افسر سابق این سازمان درلندن با ماده پولونیم 210 متهم شد)، برزوفسكی را نیز به قتل رسانده باشد.

بهشتی پور می افزاید: این گمانه در حالی مطرح می شود كه 'دیمیتری پسكوف'سخنگوی پوتین گفته است: برزوفسكی، دشمنی ناتوان و اثرگذاری او'نزدیك به صفر' بود. ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه نیز دربرابر انتقادهایی كه برزوفسكی از لندن علیه روسیه مطرح می كرد، بی تفاوت بود. زیرا انتقاد وی سازنده نبود و انتقادِ یك دشمن ناتوان بود. پسكوف می افزاید: من ازاینكه بخواهم نقش وی را بیش از حد واقعی ارزیابی كنم، خودداری می كنم. نقش وی بسیار ناچیز بود. وی در روسیه هیچ تاثیری نداشت و نقش وی درانگلیس كاهش یافته و به صفر رسیده بود.

حسن بهشتی پور در مورد احتمال قتل برزوفسكی توسط MI 6 انگلیس نیز به موضوع درخواست برزوفسكی از شخص ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه برای باگشت به كشور اشاره كرد و گفت: درآخرین مصاحبه برزوفسكی كه در شب قبل از مرگش با خبرنگار مجله 'فوربس' انجام شده است، او گفته بود كه تصمیماتش را درباره بسیاری از مسایل تغییر داده و زندگی اش بی معنی شده و آرزو دارد به روسیه برگردد.

به اعتقاد این كارشناس مسایل روسیه، ازآنجا كه انگلیس به برزوفسكی پناهندگی سیاسی داده بود، بازگشت او به روسیه می توانست برای انگلیس گران تمام شود. زیرا برزوفسكی دراین مدت صندوقچه اسرار سرویس خارجی اداره جاسوسی انگلیس موسوم به MI6 شده بود.

برزوفسكی از نقش انگلیس و آمریكا در سازمان دهی تظاهرات ضد پوتین در سال های اخیر به خوبی آگاه بود، بنابراین ممكن است انگلیس برای ممانعت از لو رفتن زد و بند های پشت پرده در یك دهه گذشته ، برزوفسكی را از سر راه برداشته باشد.

بهشتی پور افزود: بااین حال این دلیل محكمی برای انگیزه حذف او نیست. زیرا دولت انگلیس حداقل در یك دهه گذشته از نقش و جایگاه برزوفسكی به عنوان اهرمِ فشار انگلیس علیه روسیه استفاده می كرد. بنابراین باید انگیزه قوی تری برای حذف او توسط MI6 وجود داشته باشد.



** هواداران غرب گرایی برزوفسكی در روسیه

----------------------------------------------

حسن بهشتی پور با اشاره به اینكه مخالفان پوتین را می توان به سه گروه مجزا یعنی چپ‌گرایان تحت رهبری حزب كمونیست، ملی گرایان تحت رهبری حزب میهن پرستان روسیه و غرب گرایان تحت رهبری جبهه متحد دموكراتیك به نام 'حزب آزادی ملی' تقسیم كرد و بنابراین همه مخالفان پوتین غرب گرا ‌نیستند، گفت: برزوفسكی به عنوان یك غرب گرا از وزن خاصی در میان مردم روسیه برخوردار نبود و تنها تعداد اندكی هوادار در روسیه دارد، بنابراین نمی توان او را به عنوان یك وزنه سنگین در معادلات داخلی روسیه دانست.

وی توضیح داد: غرب گراها دو دسته هستند، عده ای جزء احزاب لیبرال بوده و به صورت قانونی فعالیت می كنند و برخی نیز مانند 'گری كیموویچ گاسپاروف'، بزرگترین قهرمان شطرنج دنیا كه هیچ وقت نتوانسته در انتخابات شركت كند و در درون نظام به مخالفت می پردازند. اما در این میان برزوفسكی به عنوان یك فعال سیاسی مخالف پوتین عزم خود را برای سرنگونی حكومت پوتین بر روسیه و به راه انداختن یك 'انقلاب ' اعلام كرده بود. او پوتین را به ایجاد یك حكومت خودكامه متهم كرده و گفته بود كه رهبری روسیه را تنها از طریق اِعمال زور می‌توان پایین كشید.



** حمایت های آمریكا و انگلیس

-------------------------------

بهشتی پور یادآور شد: برزوفسكی هم تحت حمایت انگلیس و هم مورد توجه آمریكا بود چرا كه به وسیله او می توانستند بر یلتسین فشار وارد كنند. از طرفی یهودی بودنِ برزوفسكی به او كمك كرد تا لابی اسرائیل وغرب نیز به پیشرفت سریع او در پشت سرگذاشتن مدارج عالی حكومتی روسیه در دهه نود میلادی كمك كند.

بهشتی پور تاكید كرد: حمایت لابی صهیونیستی از برزوفسكی به دلیل برخی همكاری های آنها با پوتین، مشروط بوده و تنها برای ایجاد فشار بر پوتین از او استفاده می كردند.



** پایان سخن

--------------

درواقع برزوفسكی به جهت ناكامی در ایجاد تشكیلات قوی برای سرنگونی حكومت پوتین به ویژه از یك سال پیش به این سو كه پوتین سومین دوره ریاست جمهوری خود را آغاز كرد، دیگر در عمل كارایی گذشته خود را برای لندن از دست داده بود. براین اساس، می توان گفت كه حذف او بیش از ماندنش نفع داشت. به هر روی برزوفسكی چه به مرگ طبیعی مرده و چه خودكشی كرده و یا حتی اگر به قتل رسیده باشد، انگلیس از جانب او و اطلاعاتی كه در اختیار داشته ، احساس خطر كرده است، زیرا او یك هفته پیش از مرگش از پوتین درخواست كرده بود، اجازه دهد كه به روسیه باز گردد و یك شب پیش از مرگش هم در مصاحبه با فوربس از تغییر نگاهش به مسایل زندگی، سخن گفته بود، نكاتی كه می تواند برای دستگاه امنیتی و جاسوسی انگلیس، به مثابه سیگنال هایی هشداری باشد، در عین حال و با تمام این فرض ها، بهشتی پور بر این باور است كه با مرگ برزوفسكی، یكی از مخالفان خارج از كشور پوتین از صحنه خارج شد و به این ترتیب یكی از مهم ترین موانع جدی برسرعادی سازی مناسبات لندن و مسكو پس از هفت سال تیرگی روابط روسیه و انگلیس از میان برداشته شد.

همچنین میراث برجای مانده از او (در حدود 500 میلیون دلار) برای بانك های انگلیسی و سرمایه داران شركتهای این كشور تا زمان تعیین تكلیف نهایی آنها همچنان برای انگلیس سود آور خواهد بود.

پژوهش**1673**9241











انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / كد خبر :3222151