به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، جشنواره فیلم كودك یكی از قدیمی ترین جشنواره های سینمایی كشور است.
در نخستین دوره جشنواره فجر كه در تهران برگزار می‌شد، بخش سینمای كودك و نوجوان نیز درنظر گرفته شد كه رقابتی نبود. در دو دوره بعد نیز این اتفاق تكرار شد و بخش سینمای كودك و نوجوان به شكلی غیررقابتی در دل جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شد، اما از دوره چهارم، هیات داوران مستقلی برای این بخش در نظر گرفته شد تا پروانه‌های زرین برای نخستین بار روی شانه برگزیدگان بنشینند.
در دوره چهارم جشنواره كودك كه بهمن 67 برگزار شد، پروانه زرین بهترین فیلم بلند به «ماهی» به كارگردانی كامبوزیا پرتوی رسید و ابوالفضل جلیلی هم توانست پروانه زرین بهترین كارگردانی را دریافت كند.
در دوره پنجم جشنواره، پروانه سیمین بهترین فیلم به اثری از لهستان رسید. همچنین در این بخش پروانه سیمین بهترین كارگردانی به كارگردانی از هند و جایزه ویژه هیات داوران نیز به اسماعیل براری برای ساخت فیلم «تنهایی و كلوخ» رسید.
دوره ششم جشنواره فیلم كودك با تغییراتی همراه بود و قرار شد این جشنواره برای نخستین بار در شهر تاریخی اصفهان برگزار شود. همچنین زمان برگزاری جشنواره نیز تا آبان‌ماه عقب آمد.
در این دوره، پروانه زرین بهترین فیلم بلند به «سفر جادویی» به كارگردانی ابوالحسن داودی ، پروانه زرین جایزه بهترین كارگردانی به فیلمی از كانادا – فرانسه و پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران به فیلمی از تركیه رسید.
در دوره هفتم، پروانه زرین جایزه بهترین كارگردان به علیرضا داود‌نژاد برای ساخت فیلم
«نیاز» رسید و پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران را فیلمی از تركیه دریافت كرد. همچنین در این دوره، دو پروانه زرین برای بهترین فیلم درباره كودكان و بهترین فیلم برای كودكان اهدا شد كه هر دو جایزه به فیلم‌هایی از انگلستان رسید.
در دوره هشتم هیات داوران هیچ‌یك از فیلم‌های بلند برای كودكان و نوجوان را حائز ویژگی‌های فیلم برتر ندانست.
هیات داوران در دوره هشتم، پروانه زرین بهترین فیلمنامه را به «راز چشمه سرخ» و علی سجادی‌حسینی اعطا كرد و پروانه زرین بهترین فیلم درباره نوجوانان را كیومرث پوراحمد برای كارگردانی «شرم» گرفت. پروانه زرین بهترین كارگردانی نیز به لوكزامبورگ رفت.
در دوره نهم، پروانه زرین جایزه بهترین فیلم به فیلمی از تركمنستان رسید و جایزه بهترین بازیگر كودك و نوجوان را مهدی باقربیگی از ایران گرفت. در این دوره تنها «مریم و میتیل» فتحعلی اویسی توانست جایزه فیلم برگزیده هیات داوران كودك و نوجوان را دریافت كند. البته دیپلم افتخار فیلمنامه‌ی برگزیده هم به «مریم و میتیل» رسیده بود.
در دوره دهم باز هم هیات داوران هیچ فیلم بلندی را شایسته دریافت پروانه زرین جایزه بهترین فیلم به مفهوم مطلق ندانست اما در بخش‌های دیگر، پروانه زرین بهترین كارگردانی را به ابوالفضل جلیلی برای كارگردانی «دت یعنی دختر» داد. البته در این دوره چند دیپلم افتخار برای بهترین فیلم بلند (تیك‌تاك محمدعلی طالبی)، طراحی صحنه (عبور از تله احمد ساكت) و موفقیت در رهبری بازیگران غیرحرفه‌ای (بادكنك سفید جعفر پناهی) اهدا شد.
هیات داوران كودك و نوجوان نیز در دوره دهم، به ترتیب پنج فیلم كلاه قرمزی و پسرخاله، بادكنك سفید، عبور از تله، پایان كودكی و دره هزار فانوس را به‌عنوان آثار برگزیده بلند خود اعلام كردند.
*** آغاز دهه دوم برگزاری جشنواره كودك
در دوره یازدهم نتایج بخش مسابقه سینمای ایران و مسابقه سینمای بین‌الملل به تفكیك اعلام شد.
در این دوره، پروانه زرین جایزه بهترین فیلم بلند «شاخ گاو» كیانوش عیاری رسید و پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران را نیز عباس عالی‌زاده برای بازی در «هانیه» به خانه برد.
همچنین در بخش مسابقه بین‌الملل، پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران كیانوش عیاری برای ساخت «شاخ گاو» اهدا شد و پروانه زرین بهترین فیلم بلند را نیز فیلمی از فلسطین – بلژیك – انگلستان گرفت.
در دوره یازدهم، هیات داوران نوجوان تندیس‌های بلورین و جایزه‌های ویژه خود را به فیلم‌های «حكایت شیرین» محمدرضا عابدی و «به‌خاطر هانیه» كیومرث پوراحمد اهدا كرد.
دوره دوازدهم باز هم تغییرات در برگزاری جشنواره كودك ایجاد شد. در این دوره محل برگزاری جشنواره پس از یك دوره پنج‌ساله از اصفهان به كرمان رفت.
در این دوره و در بخش مسابقه سینمای ایران، پروانه زرین بهترین فیلم بلند به «كیسه برنج» محمدعلی طالبی و پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران به فیلم «پدر» مجید مجیدی اهدا شد. در این دوره، دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را نیز پرویز شهبازی برای «مسافر جنوب» دریافت كرد.
همچنین در بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره، پروانه زرین جایزه بهترین كارگردانی به فیلمی از فرانسه، پروانه زرین بهترین فیلم بلند به فیلمی از ایسلند، پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران به «كیسه برنج» از ایران، دیپلم افتخار بهترین فیلم به «مسافر جنوب» پرویز شهبازی و دیپلم افتخار بهترین كارگردانی به فیلم‌هایی از هند و لهستان رسید.
دوره سیزدهم بازهم مكان برگزاری جشنواره تغییر كرد و به تهران منتقل شد. در این دوره و در بخش مسابقه بین‌الملل، پروانه زرین بهترین فیلم به «موشك كاغذی» فرهاد مهران‌فر داده شد. همچنین پروانه زرین جایزه بهترین كارگردانی به فیلمی از آلمان، پروانه زرین بهترین اثر ویدئویی به «رویای ژینا» بهرام جواهری و پروانه زرین بهترین كارگردانی اثر ویدئویی به فریدون حسن‌پور برای كارگردانی فیلم «پول» رسید.
دوره چهاردهم جشنواره كودك مجددا در اصفهان برگزار شد و در بخش مسابقه سینمای ایران مجید مجیدی توانست پروانه زرین بهترین فیلم بلند را برای ساخت «رنگ خدا» دریافت كند. در این بخش همچنین «كودك و سرباز» سیدرضا میركریمی پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران را گرفت.
در بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره چهاردهم هم، پروانه زرین جایزه بهترین فیلم بلند به اثری از كانادا رسید و جایزه ویژه هیات داوران را فیلمی از كشور چین دریافت كرد. در این بخش، پروانه زرین جایزه بهترین كارگردانی به مجید مجیدی برای كارگردانی «رنگ خدا»، پروانه زرین بهترین بازیگر نوجوان به پگاه آهنگرانی برای بازی در «دختری با كفش‌های كتانی» و دیپلم افتخاری نیز به تمامی دست‌اندركاران «دختری با كفش‌های كتانی» اهدا شد.
در دوره پانزدهم، پروانه زرین بهترین فیلم بلند در بخش مسابقه سینمای ایران به «زمانی برای مستی اسب‌ها» به كارگردانی بهمن قبادی اهدا شد. همچنین در بخش فیلم‌های بلند دو دیپلم افتخار به «تركش‌های صلح» علی شاه‌حاتمی و «یكی بود یكی نبود» ایرج طهماسب اهدا شد.
در بخش مسابقه سینمای بین‌الملل دوره پانزدهم، پروانه زرین بهترین فیلم به اثری از یونان، پروانه زرین بهترین كارگردانی به كارگردانی از فرانسه و پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران به «زمانی برای مستی اسب‌ها» بهمن قبادی رسید.
همچنین هیات داوران كودك و نوجوان هم فیلم‌های مادر (لیلا میرهادی)، بهادر (عبداله علیمراد)، یكی بود یكی نبود (ایرج طهماسب)، تركش‌های صلح (علی شاه‌حاتمی) و راز گل سرخ (سیدمهدی برقعی) را به‌عنوان آثار برگزیده خود در بخش‌های مختلف فیلم بلند، نیمه بلند و كوتاه اعلام كرد.
***
آغاز دهه هشتاد و شانزدهمین جشنواره فیلم كودك
در دوره شانزدهم جشنواره فیلم كودك و نوجوان كه با آغاز دهه 80 همراه شده بود، محمدعلی طالبی پروانه زرین بهترین فیلم بلند بخش مسابقه سینمای ایران را برای ساخت «تو آزادی» دریافت كرد. همچنین پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران به مظاهر نصراللهی برای بازی در «نوروز» رسید و دیپلم افتخار بهترین فیلم را هم مرضیه برومند برای «مربای شیرین» گرفت.
در بخش بین‌الملل این جشنواره هم، پروانه‌های زرین بهترین فیلم بلند و بهترین بازیگر به چین و پروانه زرین بهترین كارگردانی به انگلستان رفت. همچنین پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران به «تو آزادی» محمدعلی طالبی اهدا شد.
دراین دوره، مجمع سینمای كودك و نوجوان جایزه بهترین فیلمنامه را به‌صورت مشترك به فرهاد توحیدی برای نگارش «مربای شیرین» و محمدعلی طالبی برای نگارش «تو آزادی» اهدا كرد. این مجمع، دیپلم افتخار بهترین كارگردانی را به مرضیه برومند برای «مربای شیرین» و دیپلم افتخار بهترین فیلم را به «محمدعلی طالبی» داد.
همچنین 60 داور كودك و نوجوان جشنواره شانزدهم، پروانه زرین بهترین فیلم را به «تو آزادی» محمدعلی طالبی اهدا كردند.
در دوره هفدهم جشنواره فیلم كودك و نوجوان، مسعود كرامتی برای ساخت «روز كارنامه» پروانه‌های زرین بهترین فیلم بلند و بهترین كارگردانی، سیروس حسن‌پور برای ساخت «دهقان فداكار» پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران، داریوش عیاری برای ساخت «دخیل» و محمدابراهیم معیری برای ساخت «پروانه‌های بدرقه می‌كنند» دیپلم افتخار بخش مسابقه سینمای ایران را دریافت كردند.
در بخش بین‌الملل نیز پروانه زرین جایزه بهترین فیلم بلند به فیلمی از كشور چین رسید و جایزه ویژه هیات داوران را هم رضا حیدرنژاد برای «درسی برای فردا» دریافت كرد. در این بخش علی‌شاه حاتمی برای ساخت «كولی» دیپلم افتخار گرفت.
همچنین «دهقان فداكار» سیروس حسن‌پور، «كلاه قرمزی و سروناز» ایرج طهماسب ، «علی و دنی» وحید نیكخواه آزاد و «دبستان شوك» كاظم معصومی برگزیدگان مجمع سینمای كودك بودند.
در دوره هجدهم، پروانه زرین جایزه بهترین فیلم بلند را «من و نگین دات كام» حسین قناعت دریافت كرد. همچنین پروانه زرین بهترین كارگردانی را عبدالحسین گلبن برای «بهشت جای دیگری است» و پروانه زرین جایزه ویژه هیات داوران را «خورشید مصر» بهروز یغماییان و شهرام خوارزمی دریافت كردند.
در بخش بین‌الملل نیز پروانه زرین بهترین كارگردانی به خسرو معصومی برای كارگردانی
«رسم عاشق‌كشی»، پروانه زرین بهترین فیلم بلند به فیلمی از سوئد و فنلاند و پروانه زرین جایزه هیات داوران به فیلمی از فرانسه رسید.
مجمع سینمای كودك و نوجوان هم جایزه بهترین فیلمنامه‌اش به حسین قناعت برای «من و نگین دات كام»،جایزه بهترین كارگردانی‌را به خسرو معصومی برای «رسم عاشق‌كشی»، تندیس بهترین فیلم خود را به حسین قناعت برای «من و نگین دات كام» و تندیس ویژه هیات داوران خود را به بهروز یغماییان و شهرام خوارزمی برای «خورشید مصر» اهدا كرد.
در دوره نوزدهم جشنواره كودك و در بخش سینمای ایران، پروانه زرین بهترین فیلم به «پشت پرده مه» پرویز شیخ‌طادی، پروانه زرین بهترین كارگردانی به غلامرضا رمضانی برای كارگردانی فیلم «حیات» و جایزه ویژه هیات داوران به «لاك‌پشت‌ها هم پرواز می‌كنند» بهمن قبادی اهدا شد.
در بخش بین‌الملل نیز «لاك‌پشت‌ها پرواز نمی‌كنند» توانست پروانه‌های زرین بهترین فیلم و بهترین كارگردانی را دریافت كند. همچنین پروانه زرین هیات داوران به «حیات» غلامرضا رمضانی اهدا شد. البته در این دوره از جشنواره هشت جایزه نیز در بخش مسابقه سینمای آسیا اهدا شد كه در میان آن‌ها، جایزه بهترین فیلم به «لاك‌پشت‌ها پرواز نمی‌كنند» بهمن قبادی، جایزه بهترین كارگردانی به «من بن‌لادن نیستم» احمد طالبی‌نژاد و جایزه بهترین فیلمنامه به «حیات» اثر مجتبی خشك‌دامن رسید.
همچنین هیات داوران كودك و نوجوان جشنواره نوزدهم، «در به درها» امیرحسین صدیق را به‌عنوان بهترین اثر در سینمای ایران و «لاك‌پشت‌های هم پرواز می‌كنند» بهمن قبادی را به عنوان بهترین اثر بخش بین‌الملل انتخاب كردند. در این دوره «در به درها» فیلم برگزیده تماشاگران جشنواره شد.
در دوره بیستم جشنواره كودك تغییرات كلی در جوایز جشنواره به‌وجود آمد و جوایزی مانند بهترین دستاورد فنی و هنری هم به جشنواره اضافه شد.
در این دوره كه آغازی بر پایانی بر دومین دهه از برگزاری جشنواره كودك و نوجوان بود، پروانه زرین بهترین فیلم مسابقه سینمای ایران نصیب «دیشب باباتو دیدم، آیدا» به كارگردانی رسول صدرعاملی شد و پروانه زرین ویژه هیات داوران به محمدعلی طالبی برای «سرخی سیب كال» رسید. همچنین در ادامه اهدای جوایز این بخش، پروانه زرین بهترین كارگردانی به رسول صدرعاملی برای «دیشب باباتو دیدم آیدا»، دیپلم افتخار بهترین كارگردانی به سیروس حسن‌پور برای «چوپان دروغگو»، پروانه زرین بهترین بازیگر به مریم حسن‌پور برای «چوپان دروغگو» و پروانه‌های زرین بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم برای كودك به حسین قناعت برای «ماجراهای اینترنتی» اهدا شد.
در بخش بین‌الملل جشنواره هم، پروانه زرین بهترین فیلم بلند به اثری از ایتالیا رسید و پروانه زرین ویژه هیأت داوران را جمیل رستمی برای فیلم «مرثیه برف» به خانه برد. همچنین در بخش مسابقه سیمای آسیا پروانه زرین بهترین فیلمنامه به رسول صدرعاملی و كامبوزیا پرتوی برای «دیشب باباتو دیدم آیدا» اهدا شد.
*** آغاز دهه سوم برگزاری جشنواره فیلم كودك با یك سال تاخیر
بیست و یكمین جشنواره فیلم كودك با یك سال تاخیر در همدان برگزار شد.
در بخش سینمای ایران این جشنواره،پروانه‌های زرین بهترین فیلم به «بچه‌های ابدی» پوران درخشنده و «نصف مال من، نصف مال تو» وحید نیكخواه آزاد، پروانه زرین بهترین كارگردانی به كیومرث پوراحمد برای «اتوبوس شب»، پروانه زرین بهترین فیلمنامه به غلامرضا رمضانی برای نگارش «قفل‌ساز» و پروانه‌های زرین جایزه ویژه هیات داوران به سیروس حسن‌پور برای «تصمیم كبری»، مازیار محمدی‌نژاد برای «هفت رنگ» و پوران درخشنده برای
«بچه‌های ابدی» (داوران كودك و نوجوان) اهدا شد. همچنین «بچه‌های ابدی» بهترین فیلم از نگاه تماشاگران جشنواره بیست‌ویكم شد.
در بخش بین‌الملل نیز پروانه زرین بهترین فیلم بلند به «قفل‌ساز» به كارگردانی غلامرضا رمضانی و پروانه زرین بهترین كارگردانی به پوران درخشنده برای «بچه‌های ابدی» رسید.
در دوره بیست‌ودوم كه باز هم در همدان برگزار می‌شد، پروانه زرین بهترین فیلم بخش سینمای ایران به «جعبه موسیقی» فرزاد موتمن رسید و ابراهیم فروزش هم جایزه بهترین كارگردانی و بهترین فیلمنامه را برای «هامون و دریا» گرفت. در این بخش پروانه زرین داوران كودك و نوجوان به «سفر به سرزمین اعداد» غلامرضا حبیبی اهدا شد. همچنین چندین دیپلم افتخار برای جعبه موسیقی، قلب كوچك، به خاطر خواهرم، نان و لی لی، زمانی برای دوست داشتن و... اهدا شد.
در بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره بیست و دوم نیز، پروانه زرین به فیلم «زمانی برای دوست داشتن» ساخته ابراهیم فروزش و پروانه زرین ویژه هیات داوران جشنواره به فیلم «جعبه موسیقی» ساخته فرزاد موتمن اهدا شد.
در جشنواره 23 فیلم كودك و نوجوان كه سال 88 برگزار شد، در بخش سینمای ایران پروانه زرین بهترین فیلم بلند به «كودك و فرشته» مسعود نقاش‌زاده، پروانه زرین بهترین كارگردانی به «همبازی» غلامرضا رمضانی، دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه به محمدرضا گوهری و مسعود نقاش‌زاده برای نگارش «كودك و فرشته»، جایزه ویژه هیات داوران به «پرواز مرغابی‌ها» و جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به «خاله سوسكه» نادره تركمانی اهدا شد.
در بخش بین‌الملل نیز «كودك و فرشته» مسعود نقاش‌زاده جایزه بهترین فیلم آسیایی را دریافت كرد.
در دوره بیست و چهارم كه آخرین سال حضور جشنواره در همدان بود، «نخودی» به كارگردانی جلال فاطمی و «راز دشت تاران» به كارگردانی مشترك فیلم هاتف علیمردانی و محمد لطفعلی پروانه‌های زرین بهترین فیلم و ناصر رفائی برای «این خانه امن است» پروانه‌های زرین بهترین فیلمنامه و كارگردانی را دریافت كردند.
در بخش بین‌الملل هم پروانه زرین ویژه هیات داوران به فیلم «نخودی» به كارگردانی جلال فاطمی اهدا شد.
*** ربع قرن برگزاری جشنواره فیلم كودك و بازگشت به نصف جهان
جشنواره فیلم كودك و نوجوان از دوره بیست و پنجم دوباره به اصفهان بازگشت و زمان برگزاری آن هم از مهر به آبان‌ماه تغییر كرد.
در دوره بیست و پنجم و در بخش سینمای ایران، «آهوی پیشونی سفید» ساخته سید جواد هاشمی به عنوان بهترین فیلم از نگاه تماشاگران انتخاب و «سلام بر فرشتگان» ساخته فرزاد اژدری به عنوان برنده جایزه بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه معرفی شد. همچنین پروانه زرین بهترین كارگردانی به علی شاه‌حاتمی و حمید شاه حاتمی برای كارگردانی «رویای سینما» و پروانه زرین بهترین فیلم داوران كودك و نوجوان به محمدحسین لطیفی برای ساخت «پاریس تا پاریس» اهدا شد.
در بخش بین‌الملل این جشنواره نیز، جایزه «شهید محمد الدوره» توسط هیات داوران به سعید سعدی تهیه‌كننده «راه نجات» اهدا شد و جایزه پروانه زرین بهترین فیلم بلند بخش بین‌الملل به «باد و مه» محمدعلی طالبی رسید.
در دوره اخیر (بیست و ششم) جشنواره فیلم كودك، پروانه زرین بهترین فیلم و بهترین كارگردانی بخش سینمای ایران به «گوردانه و عمه غولی» به تهیه‌كنندگی و كارگردانی نادره تركمانی اهدا شد. همچنین پروانه‌های زرین بهترین فیلمنامه و جایزه ویژه هیات داوران را وحید نیكخواه آزاد برای «فرزند خوانده» دریافت كرد.
در بخش بین‌الملل این جشنواره، جوایز ویژه یونیسف و شهید محمد الدوره به فیلم
«مروارید» ساخته فریدون حسن پور رسید و پروانه زرین بهترین فیلمنامه را رهبر قنبری برای «روییدن در باد» به خانه برد.
بیست و هفتمین دوره جشنواره فیلم كودك مهرماه امسال برگزار می شود.
فراهنگ(5)**1983**
تهران- جشنواره فيلم كودك در حالي مهرماه برگزار مي شود كه مرور برگزيدگان بيست و شش دوره اين رويداد خالي از لطف نيست.