فيس‌بوك مقامات ايراني حتي باعث تعجب اروپايي‌ها نيز شده، يكي از وزراي خارجه اروپايي كه اخيراً به ايران آمده بود، بعد از بازگشت نوشته: در ايران اتفاق شگفتي افتاده است، مسئولان ارشد كشور صفحه فيس‌بوك را غيرقانوني اعلام و فيلتر كرده‌اند، اما همان مسئولان خودشان با فيلتر شكن وارد فيس‌بوك شده‌اند و صفحه باز كرده‌اند و با مردمي كه آن‌ها هم با فيلترشكن وارد فيس‌بوك مي‌شوند، ارتباط برقرار مي‌كنند!
علي جنتي وزير فرهنگ و ارشاد يكي از مسئولين ايراني است كه صفحه فيس‌بوك دارد، وي در گفتگوي با شبكه الجزيره و در پاسخ به اينكه آيا شما با عضويت در فيس‌بوك و استفاده از آن قانون را نقض نكرده‌ايد؟ آيا اين كار غيرقانوني نيست؟ مي‌گويد : در ايران برخي معتقدند كه اين نوعي قانون شكني است چون فيس‌بوك در ايران فيلتر شده است. اما به هر حال ما سعي مي‌كنيم كه قانون را حفظ بكنيم . حيرت انگيز تر از اين پاسخ تاكنون هيچ كس نشنيده است، آقاي وزير توضيح نداده كه چگونه با قانون شكني و گذر از فيلتر مي‌خواهد قانون را حفظ كند.
علي جنتي در ادامه مي‌گويد : بر اساس برخي آمارهايي كه ما داريم الآن چهار ميليون نفر از ايراني‌ها عضو فيس‌بوك هستند. اما اين آمار وزير ارشاد با ديگر آمارها در تضاد است، بنا بر آماري كه پايگاه World Internet Stats منتشر كرده، جمعيت كاربران فيس‌بوك در خاورميانه در حدود 23 ميليون نفر اعلام شده است كه كاربران ايراني 46 درصد آن را تشكيل مي‌دهند. بنابراين آمار كاربران ايراني رقمي در حدود 11 ميليون نفر مي‌شود.
همچنين بر اساس آخرين آمارهاي منتشر شده از سوي سامانه مديريت ضريب نفوذ اينترنت كشور، 40 ميليون و 718 هزار و 740 كاربر اينترنت در ايران وجود دارند كه با توجه به جمعيت 75 ميليون و 149 هزار و 669 نفر در كشور، ضريب نفوذ اينترنت تا پايان نيمه اول امسال 54.18 درصد برآورد مي‌شود؛ در همين حال تعداد مشتركان اينترنت در ايران نيز 26 ميليون و 676 هزار و 948 مشترك اعلام شده است. با اين رقم، مي‌توان گفت كه كاربران ايراني عضو فيس‌بوك بيش از 4 ميليون نفر هستند.
فيلترينگ بي ضابطه كه دايره آن حتي سايت‌هاي علمي را در برگرفته باعث شده بيشتر ايرانيان با استفاده از فيلترشكن هر روزه تمرين قانون شكني كنند. نكته مهم اين سوال است كه اين تمرين‌هاي قانون گريزي كه مسئولان مسبب آنند چه بلايي بر سر جامعه مي‌آورد؟ در اينجا قصد دفاع از رفع فيلتر فيس‌بوك نيست بلكه روي سخن در اينجا بر فيلترينگ بي ضابطه است.
محدوده فيلترينگ اين روزها فراتر از اينترنت رفته و نرم افزارهاي موبايل را نيز در بر گرفته است. بعد از فيلتر شدن وي چت، اين روزها خبرها حكايت از فيلترينگ واتس آپ دارد و برخي رسانه‌ها همانند فراهم آوردن زمينه براي فيلترينگ وي چت، در حال آماده كردن اذهان براي فيلترينگ واتس آپ هستند. فيلتر شدن سايت اينترنتي اپليكيشن واتس آپ، احتمال فيلتر شدن اين اپليكيشن موبايلي در روزهاي آينده را تشديد كرده است.
باز هم تجربه فيلتر شدن وي چت پيش روي ماست، وزير ارتباطات بعد از فيلترينگ وي چت توپ را به زمين شوراي فيلترينگ انداخت و گفت: ما هيچ ارتباطي به فيلتر وي چت نداريم و فقط يك عضو از اعضاي دوازده‌گانه هستيم، بعد از فيلتر شدن وي چت دولت‌مردان يكي پس از ديگري از وزير ارشاد گرفته تا فرمانده نيروي انتظامي همگي مخالفت خود را با فيلتر كردن اين اپليكيشن اعلام كردند. اما نكته جالب اينكه در جلسه اي كه در نهايت به فيلتر شدن وي چت ختم شد همين افراد و يا نماينده هاي آن‌ها به مسدود كردن اين اپليكيشن راي مثبت داده بودند.
كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه نيز در رابطه با علت فيلتر كردن وي چت اعلام كرد: نرم‌افزار وي‌چت به يك دليل عمده يافتن مكان جغرافيايي افراد با امكان Nearby مسدود شد، اين دليل اما پذيرفتني نيست چون ويژگي People Nearby مي‌تواند توسط تنظيمات كاربر در بخش location Service براي نرم‌افزار وي‌چت غيرفعال كرد. با غيرفعال شدن اين گزينه امكان رديابي مختصات جغرافيايي لغو مي‌شود كه در نتيجه امكان shake و People Nearby غير فعال خواهد شد. پس بايد دنبال علت‌هاي ديگري بگرديم.
بنابر يك گزارش رسمي 48 ساعت بعد از فيلتر كردن وي چت، 41 درصد از 4 و نيم ميليون نفر استفاده كننده از وي چت، روي گوشي موبايل خود فيلتر شكن نصب كردند. حال بايد ديد چه كساني از فيلترينگ در محيط اينترنت و فيلتر اپليكيشن هاي موبايلي منتفع مي‌شود.
با از كار افتادن فيلترشكن رايگان سايفون، ايرانيان امروز براي دور زدن فيلترينگ بايد يك وي پي ان خريداري كنند. در حال حاضر اشتراك يك ماهه ارزان‌ترين وي پي ان 4 هزار تومان است كه البته اين فيلترشكن ارزان توانايي گذر از فيلتر فيس‌بوك و توييتر را ندارد و بايد سرويس‌هايي مانند كريو، تونل پلاس و ... را خريداري كرد كه به مراتب گران‌تر هستند.
اگر آمار وزير فرهنگ را در ارتباط با ايرانيان عضو فيس‌بوك درست فرض كنيم و با توجه به قيمت ارزان‌ترين فيلتر شكن، در حال حاضر فقط كاربران ايراني عضو فيس‌بوك ماهانه 16000000000 (شانزده ميليارد تومان) ناقابل به جيب فروشندگان فيلترشكن مي‌ريزند. اما اگر تعداد كاربران ايراني فيس‌بوك را 11 ميليون نفر در نظر بگيريم، اين رقم به ماهانه 44 ميليارد تومان مي‌رسد. نكته قابل توجه اينكه اين ارقام فقط براي كاربران فيس‌بوك است.
اما با اين فيلترينگ گسترده كنوني كه حتي سايت‌هاي علمي را نيز در برگرفته، اگر بگوييم نصف كاربران اينترنت در ايران از فيلترشكن استفاده مي‌كنند، مبلغي كه ماهانه نيمي از كاربران ايراني اينترنت بابت گذر از فيلترينگ مي‌پردازند، چيزي حدود 100 ميليارد تومان مي‌شود.
همان‌طور كه اشاره شد 48 ساعت بعد از فيلتر كردن وي چت، 41 درصد از 4 و نيم ميليون نفر استفاده كننده از وي چت يعني يك ميليون و 845 هزار نفر، روي گوشي موبايل خود فيلتر شكن نصب كردند. در حال حاضر ميانگين قيمتي فيلترشكن هاي سرويس موبايل چيزي حدود 6 هزار تومان است، با اين حساب فقط در 48 ساعت اوليه 11 ميليارد و هفتاد ميليون تومان توسط كاربران اپليكيشن موبايلي وي چت فيلتر شكن خريداري شده است.
با اين حساب گروه اولي كه از فيلترينگ چه در اينترنت و چه موبايل سود مي‌برند، فيلترشكن فروشان هستند. اين سؤال اينجا مطرح مي‌شود كه اساساً اين فيلتر شكن فروشان چه كساني هستند كه نه تنها سايت‌هايشان فيلتر نيست، بلكه براي خود حساب بانكي دارند و فروش آنلاين انجام مي دهند؟ آيا شناسايي اين افراد توسط پليس سخت است يا اراده و قصدي براي شناخت و برخورد با آن‌ها نيست؟
گروه ديگري كه از فيلترينگ و به خصوص مسدود شدن اپليكيشن هاي موبايلي منتفع مي‌شوند، اپراتورهاي تلفن همراه هستند. طبيعتاً با فراگير شدن استفاده از اين اپليكيشن هاي موبايلي، برقراري ارتباط كه تنها هزينه اندك اينترنت را براي كاربر در پي دارد، ميزان استفاده مردم از پالس‌هاي گران قيمت خطوط تلفن همراه به شكل گسترده‌اي كاسته مي‌شود؛ امري كه در ماه‌هاي اخير مشهود بود و به سرعت نيز در حال توسعه نفر به نفر است و طبيعتاً بخشي از هزينه هاي زندگي مردم و البته عدد بسيار بزرگي از درآمد اپراتورهاي تلفن همراه را كاهش مي‌دهد.
محدود ساختن اينترنت و استفاده از اپليكيشن هاي موبايلي براي اقليتي خوشحالي به بار مي‌آورد و براي اكثريت، نارضايتي. نكته ديگر توجيه اين فيلترينگ تحت عنوان حريم خصوصي و مسائل شرعي، قطعاً توجيه نادرستي است. به طور مثال اگر فيلتركنندگان نگران حريم خصوصي و اطلاعات مردم هستند در وهله اول بايد نگران اطلاعات خود باشند، چون طبق گفته دبير شوراي عالي فضاي مجازي، ميزباني 40 درصد سايت‌هاي دولتي در خارج از كشور است. حال بايد ديد اطلاعات چند دانشجو و دوست مهم‌تر است يا اطلاعات دولتي؟
قطعاً اغلب ايرانيان از فيلترينگ سايت‌هاي غير اخلاقي و ضد انقلاب استقبال و حمايت مي‌كنند، اما دايره فيلترينگ روز به روز بزرگ‌تر مي‌شود. توجيه فيلترينگ تحت عنوان مسائل شرعي ماحصلي جز دين گريزي ندارد.
از: هادي شريفي
منبع : الف
اول**1516
تهران - ايرنا - فيلترينگ، نامي آشنا براي ايرانيان است، تاكنون هر كاربر ايراني اينترنت بدون شك بارها و بارها به صفحه پيوندها هدايت شده است. اين روزها اما، هر جا نام فيلترينگ برده مي‌شود بي اختيار برخي كاربران به ياد فيس‌بوك مي‌افتند و از فيس‌بوك بازي مسئولين ايراني در حالي كه اين شبكه اجتماعي فيلتر است، تعجب مي‌كنند.