انتقاد از نقش منفی «رسانه ملی» در باره ی هدفمندی یارانه ها

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز سه شنبه دوم اردیبهشت 1393 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی كرده است.



***انتقاد از نقش منفی «رسانه ملی» در هدفمندی یارانه ها

زمان ثبت نام برای دریافت مرحله ی دوم دریافت یارانه ی نقدی به پایان رسید، اما حرف و حدیث های آن هنوز ادامه دارد. سخنان روز گذشته ی «محمد شریعتمداری» معاون اجرایی رییس جمهوری مبنی بر انصراف حدود یك دهك از افراد جامعه از دریافت یارانه ی نقدی موجب شد امروز رسانه ها از جمله روزنامه ها گمانه زنی هایی را در مورد چرایی ثبت نام حدود 90 درصد از مردم مطرح كنند.

منتقدان دولت عملكرد آن را طی ماه های گذشته عامل بی اعتمادی مردم به دولت دانستند. در برابر، حامیان دولت از كارشكنی منتقدان و برخی رسانه ها در اجرای گام نخست فاز دوم هدفمندی و عملكرد دولت پیشین در ایجاد فضای بی اعتمادی میان مردم انتقاد كردند.

روزنامه ی«آرمان» در گزارشی در این ارتباط نوشت: برخی رسانه ها با اشاره به ثبت‌نام 70میلیون نفر برای دریافت یارانه نتیجه گرفتند دولت در میان مردم فاقد محبوبیت است. در این رابطه باید اذعان داشت اگر بی‌اعتمادی و عدم محبوبیت وجود دارد، مقدار زیادی از آن به دلیل وجود برخی افراد در رسانه‌های تندروست. اگر به عملكرد این رسانه‌ها دقت شود مشخص می‌شود هر كس سخنی بگوید كه به مذاق آنها خوش نیاید سریعا به آن واكنش نشان داده می‌شود.

آرمان در ادامه نوشت: در شرایط كنونی بهتر است این رسانه‌ها بدانند كه اگر مردم برای یارانه ثبت‌نام كردند به این دلیل است كه به آن نیاز دارند و این نیاز محصول اقدام دولت‌های گذشته است. اگر مردم كشور این آگاهی را ندارند كه درآمد نفتی، دارایی‌های مشاع آنهاست، این مشكل را باید در دستگاه‌های فرهنگی همین كشور كه سال‌ها رسانه‌ها را در اختیار داشته‌اند جست‌وجو كرد.

روزنامه ی «ایران» در تیتر نخست خود با عنوان «بازی مخالفان دولت با كارت یارانه نقدی» با اشاره به انتقاد معاون اجرایی رییس جمهوری از صدا و سیما به خاطر نامناسب بودن تبلیغات در این دوره، عملكرد این رسانه را یكی از عوامل استقبال كم از انصراف از دریافت یارانه ها دانست.

ایران در گزارش خود چرایی انصراف یك دهك را از كارشناسان اقتصادی جویا شد. ایران از قول «سعید لیلاز» اقتصاددان نوشت: به اعتقاد من با انصراف 7 تا 10 میلیون نفر از یارانه ‌بگیران، دولت به هدف خود دست یافته است. در این میان نباید فریب اعداد و آمار را خورد.

این روزنامه همچنین از قول «علی قنبری» استاد دانشگاه تربیت مدرس نوشت: كم‌‌رغبتی مردم در انصراف داوطلبانه به سه عامل مهم مربوط می‌شود؛ نرخ تورم بالا در كشور، اطلاع‌رسانی ضعیف و بی‌اعتمادی مردم به دولت‌های قبل.

همچنین روزنامه ی «ابتكار» تیتر نخست خود را به گزارشی با عنوان « نقش رسانه ملی در افزایش یارانه بگیران» اختصاص داد و نوشت: در حالی كه در روزهای آغازین ثبت نام برای دریافت یارانه بسیاری از هنرمندان و نخبگان جامعه و برخی از رسانه‌ها تلاش وسیعی را برای انصراف مردم از دریافت یارانه به خرج داده بودند، اما برخی از رسانه‌های مخالف دولت و در راس آن‌ها صداوسیما نه تنها با این موج همراهی نكرد، بلكه برخی از برنامه‌های آن‌ها در مخالفت با این درخواست‌ها و در جهت تشویق مردم به دریافت یارانه ارزیابی شد.

ابتكار در ادامه از قول شریعتمداری در گردهمایی معاونان برنامه‌ریزی استانداری‌های سراسر كشور در روز گذشته نوشت: تلویزیون به گونه‌ای تبلیغ می‌كرد كه مردم ثبت‌نام كنند ضمن اینكه دهك نهم و دهم جامعه در تبلیغ تلویزیون گم شده بودند و تلویزیون تلاش خود را برای ثبت‌نام مردم انجام داد. من دیروز بعد از ظهر در رادیو شنیدم كه امروز روز آخر ثبت‌نام است از این رو مردم جا نمانند و ثبت‌نام كنند.

گروهی از روزنامه ها نبود اعتماد به دولت میان مردم را مهمترین عامل در تعداد كم انصراف دهندگان دانستند و به علت یابی نبود اعتماد پرداختند.

روزنامه ی «اعتماد» در یادداشتی در این ارتباط نوشت: مهم‌ترین چالشی كه دولت یازدهم در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها با آن روبه‌رو است را می‌توان مسیر نادرستی دانست كه در گذشته تحت عنوان فاز اول هدفمندی یارانه‌ها طی شده است... عملكرد دولت دهم در اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، اعتماد مردم به سیاست‌‌های اقتصادی كشور را به حداقل ممكن رساند و آنچه امروز دولت با آن روبه‌رو است تغییر این ذهنیت و مثبت كردن نگرش مردم به اجرای قانون هدفمندی یارانه‌هاست.

این در حالی است كه روزنامه های منتقد دولت نبود اعتماد را ناشی از عملكرد دولت یازدهم دانستند. روزنامه ی «كیهان» در ستون «یادداشت روز» خود از آنچه تعجیل و كار غیر كارشناسی در اجرای فاز دوم هدفمندی خواند، انتقاد كرد و بی اعتمادی مردم به دولت را ناشی از عملكرد آن در ماه های گذشته دانست و نوشت: وقتی مردم به یاد می‌آورند كه در صد روز وعده داده شده، بهبودی در معیشتشان حاصل نشد، سبد كالا به شكلی تحقیر‌آمیز توزیع شد و یك قبض برق ساده برخلاف قانون با ارقام نجومی و عجیب تولید و توزیع شد، نگران می‌شوند كه این بار رئیس‌جمهور شخصا متوجه شد و دخالت كرد، اگر بعدا صدای ما به او نرسد چه!؟ اینها و مصادیق بسیار دیگر، اموریست كه با نهایت تاسف اعتماد مردم را دچار خدشه كرده و تا این اعتماد بازسازی نشود، انجام بسیاری از امور كه نیازمند مشاركت مردم است با دشواری مواجه خواهد بود... برای احیاء اعتماد عمومی و نیز بهبود معیشت مردم، باید به آنها نزدیك شد، مثل آنها زندگی كرد و مثل آنها سختی‌ها را تحمل كرد.



***سپاه و سیاست

«عزیز جعفری» فرمانده ی كل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دیروز به مناسبت سالروز تاسیس این نهاد، در نشست خبری با رسانه ها درباره ی ورود سپاه به عرصه‌های اقتصادی و سازندگی گفت: «متاسفانه از رسانه‌های دشمن سؤال كردند كه سپاه وارد عرصه‌های اقتصادی شده، ناخودآگاه برای برخی خودی‌ها این‌گونه جا افتاده كه سپاه به عرصه اقتصادی ورود كرده است؛ این در حالی است كه چنین تعبیری اشتباه بوده و سپاه به عرصه اقتصادی ورود نكرده بلكه ورود سپاه در عرصه‌های مربوط به سازندگی بوده است.»

این موضوع در روزنامه های امروز بازتاب گسترده یی داشت.

علاوه بر این یادداشت هایی نیز در روزنامه ها منتشرشد. برخی از روزنامه ها از آسیب های ورود سپاه به عرصه ی سیاسی نوشتند و برخی دیگر رویكرد «تجدیدنظرطلبان» به سپاه را مورد نقد قرار دادند.

روزنامه ی «مردم سالاری» در سرمقاله ی خود با عنوان «دخالت نظامیان در سیاست» با اشاره به بخش هایی از بیانات رهبرانقلاب مبنی بر منع دخالت نیروهاي مسلح در دسته‌بندي‌هاي سیاسي نوشت: نظامیان به عنوان بازوان دفاعی هر كشوری جایگاه معتبری نزد مردم آن كشور دارند ولی تجربه تاریخی بشر نشان داده است كه ورود نظامیان در عرصه قدرت سیاسی نه‌تنها هیچ دستاورد مثبتی برای مردم هیچ نقطه‌ای از دنیا نداشته بلكه یكی از سیاهترین برهه‌های تاریخ جهان و یا هر مملكتی را رقم زده است. بشر مدرن در طول تاریخ آموخته است كه جهت حفظ بنیانهای مردم‌سالار حكومتی خود كه به پایش خونها داده است، هر چه بیشتر قوای مسلح را از دست یازیدن به قدرت سیاسی دور نگه دارد دموكراسی تضمین شده‌تری خواهد داشت. معمار انقلاب (ره) و خلف صالح وی نیز بارها و بارها این نكته را شفاف و صریح بیان نموده‌اند.

مردم سالاری در ادامه نوشت: توجیهات نظامیانِ طالب قدرت هرگز به اسم ایجاد دیكتاتوری یا سركوب آزادیخواهان در هیچ كجای دنیا معرفی نشده. ایجاد امنیت، مخالفت با عوامل بیگانه، حراست از فرهنگ خودی، دفاع از دین و مذهب، حمایت از مردم و ... دستاویزهایی بوده به ظاهر موجّه كه در پس خود جز دوران سیاه استبداد نظامی به ارمغان نیاورده است... نكته مغفول مانده در پیچه توجیهات عوام پسندانه این گروه آن جاست كه چگونه یك ملت از درك مصالح خویش عاجز است ولی یك گروه معدود چنین توانی از درك و صلاحیت را دارد كه با تكیه بر رعب و وحشت حاصل از اسلحه خویش كشور را به مسیر درست هدایت كند... مطمئناً در صورت هرگونه دخالت در تغییر سرنوشت سیاسی یك جامعه آن چه پیش از هر چیز قربانی خواهد شد «آزادی» است.

در برابر، روزنامه ی «جوان» در سرمقاله ی خود با عنوان «سپاه و تجدیدنظر طلبان» به علت یابی آنچه «حقیقت نیش‌ها و كنایه‌‌های تجدیدنظرطلبان و حتی برخی مدیران عالی كشور به سپاه» خواند پرداخت.

این روزنامه دگردیسی معرفتی بخشی از نیروهای سابق انقلاب، بریدن از نظام مستقر، همسان انگاری جایگاه ذاتی و فلسفه وجودی سپاه با ارتش‌‌های كلاسیك غربی، بی توجهی به جایگاه مردمی سپاه، درك انقلاب اسلامی به عنوان یك پروژه تمام شده و نه یك پروسه استمراری، معرفی ورود سپاه به فعالیت های اقتصادی به عنوان نوعی آلودگی مالی پاسداران و سپاه و نه به عنوان ضرورت ایثارگرانه و در راستای حفظ آبرو و كارآمدی نظام و ... را از مهمترین عوامل آنچه «نیش و كنایه تجدیدنظرطلبان» خواند، دانست.



***كلید قفل رابطه ی ایران و عربستان

«عبدالرحمن بنغرمان شهری» سفیر جدید عربستان سعودی در جمهوری اسلامی ایران، دیروز با حضور در دفتر آیت‌الله «اكبر هاشمی‌ رفسنجانی» رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با وی دیدار و گفت و گو كرد. بنغرمان شهری در این دیدار با ارایه ی تحلیلی از اوضاع منطقه و شرایط در كشور ایران و عربستان برای تقویت روابط، رویكرد دولت روحانی را دارای آثار مثبتی در عربستان و كشورهای اسلامی دانست. او سفر مقام های دو كشور را برای تقویت روابط مثبت ارزیابی كرد و گفت: امیدواریم با سفرهای مسوولان در وزارت خارجه، زمینه برای سفر مقام های عالی‌رتبه فراهم شود.

گذشته از بازتاب خبری این دیدار، روزنامه ها تحلیل ها و یادداشت های زیادی را به چرایی و چگونگی آن اختصاص دادند.

روزنامه ی «سیاست روز» در گزارشی با عنوان «عربستان دنبال واسطه برای عادی‌سازی روابط با ایران» تمایل ریاض برای نزدیكی به ایران را ناشی از تحولات منطقه ای دانست و نوشت: با توجه به تحولات منطقه و پیروزی‌هایی كه در سوریه نصیب مقاومت مقابل همه گروه‌های سلفی و تكفیری تروریست شده است، اكنون كشورهای حامی تروریست‌ها را بر آن داشته تا رویكرد خود را نسبت به ایران تغییر دهند و سعی دارند با اتخاذ سیاست تازه در قبال ایران آب رفته را به جوی بازگردانند... به همین خاطر است كه مقامات و دستگاه دیپلماسی كشورهای عربی منطقه برنامه‌های دیدار با مقامات و مسئولان كشورمان را در دستور كار خود قرار داده‌اند و حتی كشور ثالثی را برای میانجی گری به میدان فرستاده‌اند.

روزنامه ی آرمان نیز در یادداشتی با عنوان «عربستان به دنبال نزدیكی با ایران» نوشت: مسئولان عربستان از سال‌های دور ارتباط خوبی با آیت‌ا... داشته و دارند و بر همین اساس اگر موضوعی در روابط بین دو كشور پیش می‌آمد، او بهترین راهگشا بود. اكنون نیز روابط ایران و عربستان در مرحله جدیدی قرار دارد؛ از یك سو گفته می‌شود این كشور از دشمنان و بدخواهان ایران حمایت می‌كند و از سوی دیگر مقامات عربستان تلاش دارند تا ایران گلایه‌ای از آنها نداشته باشد پس هرازگاهی خبر سفر مقامات ایران به عربستان را منتشر می‌كنند تا نشان دهند كدورتی میان دو كشور نیست.



***مردم چشم انتظار اعلام قیمت بنزین

دولت در راستای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها قرار است تا پایان هفته ی جاری نرخ تازه ی بنزین، گازوییل و سی.ان.جی را اعلام كند. دیروز رییس جمهوری ضمن هشدار به مردم نسبت به سوء استفاده ی برخی از سودجویان از شرایط حاضر به مردم اطمینان خاطر داد كه قیمت بنزین به صورت ملایم افزایش خواهد یافت.

گزارش های بنزینی امروز در لا به لای صفحه های روزنامه ها دیده شد.

روزنامه ی «ابرار اقتصادی» از افزایش 110 درصدی فروش بنزین در تهران به دنبال اعلام واریز نشدن سهمیه ی بنزین خودروهای شخصی در اردیبهشت ماه در روزهای گذشته گفت.

روزنامه ی اعتماد نیز در گزارشی از شب زنده داری راننده ماشین هایی از بنز تا پراید برای یك باك بنزین خبر داد.

برخی روزنامه ها چون ابتكار هم به گمانه زنی در مورد قیمت سوخت پرداختند. این روزنامه در گفت و گو با «اردشیر دادرس» رییس انجمن صنفی جایگاه‌داران‌ سی.ان.جی قیمت احتمالی سوخت را به بحث گذاشت.

این مساله موضوع یادداشت هایی نیز قرار گرفت. روزنامه ی ابتكار در سرمقاله ی خود با عنوان « بنزین به مثابه یك شاخص كاذب و فریب‌كار» با محاسبه ی سرانگشتی افزایش قیمت بنزین بر هزینه های حمل و نقل و تفاوت فاحش آن با شایعات مطرح شده در مورد افزایش قیمت ها نوشت: این محاسبات حتّی اگر چندان دقیق نباشد و از شهری به شهری و از صنفی تا صنف دیگر ارقام گفته شده قابل تغییر و قابل نقض باشد، امّا به راحتی نمایه ای از میزان تأثیر واقعی تغییر نرخ بنزین در هزینه‌های زندگی شهروندان را نشان می‌دهد. نمایه ای كه هیچ نسبتی با حرف و حدیث‌های روزهای اخیر مردم كوچه و بازار و حتی منتقدان به اصطلاح تحلیلگر دولت ندارد و به خوبی عیان می‌كند كه این مؤلفه به هیچ وجه شاخص معتبری برای اقتصاد كشور نیست و بر عكس آنچه كه شایع است، هیچ نقش دومینویی و تبعی آنچنانی نیز بر افزایش سایر قیمت‌ها در كشور ندارد و به همین خاطر نمی‌تواند بر بالا و پایین شدن نرخ تورم چندان مؤثر باشد. با این همه امّا فضای عمومی جامعه چیز دیگری می‌گوید و در این مورد خاص چرایی این جو روانی راز آلود می‌نماید. می‌توان چنین برداشت كرد كه سالهاست چند قشر و گروه خاص از جامعه، در موعد اجرای هر تصمیم و سیاست جدید دولت درباره قیمت بنزین و سایر حامل‌های انرژی و یا در ابتدای هر سال منافع خود را به این شاخص كاذب و فریبنده گره می‌زنند و آن را به مثابه غولی برای اقتصاد كشور و دولت تصویر می‌كنند تا منافع قشری و گروهی خود را تأمین نمایند.

*گروه پژوهش های خبری

پژوهش**9275**2054