مسوولان وزارت خارجه از یك‌سو و دیگران به‌علاوه رسانه‌های رسمی و غیررسمی، جملگی عطف به «روح توافق ژنو» كرده و به آمریكا حمله می‌كنند كه این «روح» را پایمال كرده است. ظاهرا در دستگاه دیپلماسی ما، قرارداد و عهد و میثاق‌های بین‌المللی همچون موجودات زنده، یك جسم دارند و یك «روح». از آنجا كه برای فهم اینكه آیا بالاخره توافق ژنو توسط آمریكایی‌ها نقض شده یا خیر، ما با مفاد توافق ژنو كاری نداریم و باید روح توافق ژنو را در نظر بگیریم و از آنجا كه دیپلمات‌ها نمی‌توانند با ارواح ارتباط برقرار كنند، بنابراین باید وزارت خارجه برای پیشبرد مذاكرات هسته‌ای، آگهی استخدام برای تعدادی كارمند كه تخصصشان احضار ارواح است بدهند و آنها بعد از این، روح توافقات و مذاكرات و قول‌وقرارهای بین‌المللی را با ترتیباتی خاص احضار كرده و از آنان سوال كنند آیا اقدام اخیر ایالات‌متحده، نقض توافق ژنو بوده یا خیر؟
ای‌كاش به‌جای همنوایی با تندروها و مخالفان مذاكرات هسته‌ای، جناب رییس‌جمهور و آقایان ظریف، عراقچی، تخت‌روانچی و سایرین اعلام می‌كردند اگرچه اقدام واشنگتن را نمی‌پذیرند اما این اقدام ربطی به توافق ژنو نداشته و حاصل مصوبات قبلی كنگره ایالات‌متحده است. مدت‌ها قبل از توافق ژنو، كنگره ایالات‌متحده قانونی را تصویب كرده بود كه دولت آمریكا را موظف می‌كرد هر شخص حقیقی و حقوقی كه كمك به دورزدن تحریم‌ها كند را مجازات نماید. این عمل بارها اتفاق افتاد و نه‌فقط ایرانی‌ها بلكه بانك‌ها، موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی غیرایرانی هم مشمول این قانون شدند. تصمیم هفته پیش نیز در ادامه اجرای همان قانون است و هیچ ربطی به توافق ژنو ندارد. البته می‌توان این سوال را مطرح كرد كه دست رییس‌جمهور در عدم‌اجرای این مصوبه تا چه میزان باز است؟ و آیا اوباما می‌توانسته دورزدن تحریم‌ها را نادیده بگیرد مبادا خللی به مذاكرات وارد كند؟
محض اطلاع، تحریم‌های جدید آنهایی بودند -یا هنوز هستند- كه كنگره می‌خواست -یا همچنان می‌خواهد- اجرا كند و اوباما نه‌تنها با آنها مخالفت كرد بلكه به یاد می‌آوریم كه گفت اگر كنگره با وجود مخالفت شدید قوه‌مجریه، آن را به تصویب برساند رییس‌جمهور از اختیارات قانونی استفاده كرده و آن را «وتو» خواهد كرد. اگر آمریكایی‌ها یا شخص آقای اوباما می‌خواستند عهد‌شكنی كنند، تسلیم اراده كنگره شده و راه هموار‌تری را می‌پیمودند.
نیازی به احضار ارواح نیست! آنچه نیاز داریم آن است كه متولیان دستگاه دیپلماسی مقداری با جسارت بیشتری پای تصمیمات خود و آنجا كه منافع ملی كشور اقتضا می‌كند بایستند و با اولین تندباد تندروها، صحنه را ترك نكنند.
در این میان پرسش سومی وجود دارد و آن این است كه آیا رییس‌جمهور می‌توانست همانند دوره شش‌ماهه «اقدام‌مشترك» پس از توافق ژنو، چشمان خود را روی اجرای این قانون بسته و به روی خود نیاورد كه ایرانیان برای تامین نیازهای خود، ناچار به عبور از برخی تحریم‌ها هستند؟ این پرسش بازمی‌گردد به دو نكته اساسی: نخست میزان اعتقاد اوباما به اینكه آیا توافق نهایی با ایران انجام خواهد شد یا نه؟ و مورد دوم اینكه اوباما چقدر نگران موردسوال‌قرارگرفتن توسط اعضای تندرو كنگره آمریكا به‌خاطر عدم مجازات ایران دراین‌باره است.
صادق زیبا كلام / شرق
تهران - ایرنا -دیپلماسی ما به‌ویژه پیرامون مذاكرات «ژنو» و اینكه دقیقا چه چیزی تعهد آمریكایی‌ها و غربی‌هاست و چه مواردی را ما متعهد شده‌ایم، آنقدر پیچیده شده كه به نظر می‌رسد باید برویم برای «احضار ارواح».