حجت الاسلام علی یونسی با بیان اینكه برخوردهای سلیقه ای برخی مدیران مانع تحقق حقوق اقلیت هاست، در پاسخ به چگونگی پركردن شكاف بین دیدگاه های بزرگان نظام در مسئله اقوام و مدیران میانی كشور، گفته است: شكافی در این زمینه وجود ندارد، مدیران میانی نمی توانند برخلاف دیدگاه های بزرگان نظام عمل كنند، بلكه در عمل ملاحظات نابجا انجام می دهند كه بیشتر جنبه سلیقه ای و شخصی دارد و لازم است روی این مشكل كار فرهنگی صورت گیرد.
وی ادامه داده است: عده ای در جاهایی از كشور سلیقه ای و شخصی برخورد می كنند كه درست نیست.
حجت الاسلام یونسی از نگارنده درباره سخنرانی اش در مراسم بزرگداشت استاد شهریار می پرسد و وی در پاسخ می گوید: زیاده جسارت است كه من بخواهم نظر دهم، اما افرادی در جمع بودند كه صاحب نظرند و فكر می كنم آن بخش از سخنان حضرت عالی در باب مساوی بودن واژه ایران با فارس و پارس زیاد مورد تایید آنان نباشد. زیرا اصولاً یكی از مناقشات بر سر همین مسئله است.
یونسی بلافاصله پاسخ می دهد: اتفاقاً روی سخن من با این افراد است، ما مخالف كسانی هستیم كه وحدت ملی ایرانیان را نشانه گرفته اند، چنین تصوری كه فارس را در حد یك قوم تقلیل دهیم خطا و ظلم فاحش است و برعكس بزرگ كردن فارس دلیلی به كوچك شمردن اقوام ایرانی نیست، یعنی نظر من این است كه زبان فارسی خود در كنار سایر زبان های اقوام ایرانی زیر چتر فارس كه مساوی ایران است، قرار دارد.
• لطفا بفرمایید چگونه شد كه دولت یازدهم به فكر ظرفیت سازی برای فعالیت های ویژه در زمینه اقوام ایرانی افتاد؟، آیا نگرش ویژه ای به وجود آمده است؟
اولین بار در ستاد انتخاباتی دكتر روحانی كه من در آنجا می خواستم فعالیت كنم، بحث تقسیم كار پیش آمد. متوجه شدم كه هیچ صحبتی از حوزه اقوام و اقلیت های دینی نیست در حالی كه آنها نقش بسیار مهم و حتی تعیین كننده در انتخابات دارند، به ویژه اهل تسنن كه می توانند نتیجه انتخابات را با مشاركت شان تغییر دهند.
• یعنی می فرمایید بحث اقوام ایرانی كاركرد انتخاباتی دارد؟
بلی كاركرد انتخاباتی داشت در آن موقع، ولی در ادامه نه. به اعتقاد من و حتی خود رییس جمهوری، موضوع اقوام و اقلیت های دینی ایرانی مغفول مانده است و دولت باید توجه ویژه ای به آنها داشته باشد. زیرا بی توجهی به آن باعث بروز مشكلات امنیتی می شود كه از خارج هم شیطنت ها و تحریكاتی صورت می گیرد. بنابر این در منظر امنیتی نگاه من قوام بخشیدن به وحدت و انسجام ملی است.
• منظور از توجه ویژه دولت رعایت حقوق شهروندی است؟
نه! حقوق شهروندی بحث جداگانه ای است و بیشتر در زیر مجموعه مسائل اقوام جای می گیرد.
•جناب آقای یونسی! گروهی در جامعه معتقدند كه در طول سال های گذشته تاكنون اقوام مختلف زیرپرچم ایران در حال زندگی بوده و هستند و ضرورتی برای پرداختن به امور اقوام به طور ویژه وجود ندارد، پاسخ شما به این گروه چیست؟
بلی عده ای می گویند مشكلی نداریم و نباید تحریك كرد و مسئله سازی نمود. من نیز قبول دارم كه مردم مشكلی ندارند و در بالاترین حد هم زیستی مسالمت آمیز، تمام اقوام و مذاهب ایرانی به خوبی در كنار هم زندگی می كنند. اما نگرانی ما از به هم زدن این نظم است. یعنی كار ما صیانتی است تا این حالت هم زیستی مسالمت آمیز اقوام ایرانی دچار اخلال نشود.
بنابراین ایرانیان به خوبی از هزاران سال قبل در كنار همدیگر زندگی می كنند و چونان گلستان زیبا كه گل های متنوعی دارد یا به عبارتی هم چون موزائیك زیبا دیده می شوند.
نمونه بارز آن استان آذربایجان غربی است كه بیشترین تنوع قومی و مذهبی را دارد و هیچ گاه شاهد درگیری و حساسیت خاصی در آنجا نبوده ایم. در واقع مشكل جایی به وجود می آید كه دیگران دخالت می كنند. یعنی جریانات سیاسی در مسئله ورود می كنند كه بهره برداری سیاسی انجام دهند. گاهی هم مدیران میانی بی تدبیری می كنند.
•اتفاقاً یكی از سوالات من درباره چگونگی پركردن شكاف بین دیدگاه های بزرگان نظام در مسئله اقوام ایرانی و مدیران میانی كشور است؟
نه، شكافی وجود ندارد. مدیران میانی نمی توانند برخلاف دیدگاه های بزرگان نظام عمل كنند. بلكه در عمل، ملاحظات نابجا انجام می دهند كه بیشتر جنبه سلیقه ای و شخصی دارد و لازم است روی این مشكل كار فرهنگی صورت گیرد. درواقع بی تدبیری كه گفتم گفتمان اصلی نیست. عده ای در جاهایی از كشور سلیقه ای و شخصی برخورد می كنند كه درست نیست.
•خوب، در اینجا اجازه می خواهم مصداقی بیاورم. شنیدم كه در یكی از شهرها اكثریت شورای اسلامی شهر در اختیار اهل تسنن بود. یكی از مصوبات آن شورا اختصاص قطعه زمینی به گورستان اهل تسنن بود. مصوبه به فرمانداری ارسال و شخص فرماندار موضوع را از نهادهای خاص استعلام می كند. پاسخ منفی می آید و فرماندار مجبور به لغو مصوبه شورای شهر می شود، به نظر شما این كار درست است كه اهل تسنن از داشتن گورستان در یك شهر یا مسجد مثلاً در تهران بی بهره باشند؟
كاملاً با كار نهادی كه مانع اجرای آن مصوبه یا لغو آن شده موافقم. اتفاقاً حرف من سر همین مسایل است. چرا باید اهل تسنن گورستان یا مسجد جداگانه ای داشته باشند؟ ما همه مسلمانیم و برادر. مسجد و گورستان كه شیعه و سنی نمی شناسد بلكه به همه آنها متعلق است. گورستان یا مسجد اختصاصی یعنی تفرقه انداختن بین شیعه و سنی كه همه مخالف آن تفرقه هستند.
• در جایی صحبت از شكل گیری احزاب ملی به جای مناسبات قدیمی كرده اید به ویژه در مورد اقبال اهالی خوزستان و سیستان و بلوچستان به شركت در انتخابات، طوری كه میزان مشاركت آنان از اهالی تهران بالاتر بوده است. آیا در حال حاضر امكانی برای شكل گیری احزاب ملی وجود دارد؟
بله من این حرف را زده ام و اتفاقاً به خاطر همان مثالی كه شما آوردید. این موضوع نشان می دهد كه اقوام ایرانی تا چه اندازه اهمیت داشته و فرصت به حساب می آیند. ما باید این فرصت را در سطح ملی به كار بگیریم و محدود به منطقه نكنیم. یعنی با شكل گیری احزاب ملی اهداف ملی را جایگزین اهداف محلی كنیم.
• در محافل خصوصی و عمومی گاهی این پرسش مطرح است كه آیا داشتن نگاه امنیتی به مقوله اقوام لازم است یا خیر؟ مضر است یا مفید؟ اصولاً ضرورت بازتعریف مولفه های امنیتی در حوزه اقوام را چه اندازه احساس می كنید؟
قطعا مضر است. نگاه امنیتی به هر گروه و جمعیت تولید خطر می كند بدین معنا كه آنها را نامحرم می بینیم. من تاكید كردم كه اقلیت های دینی و اقوام را باید فرصت بدانیم. حضرت امام خمینی (ره) تعبیر زیبایی در این باره داشتند: ' عشایر ذخایر انقلاب هستند. '
باید به بحث اتحاد اقوام و ادیان و مذاهب توجه كنیم. خطری كه امروز منطقه را تهدید می كند، جنگ مذهبی است.
• آیا برای تاسیس مركز اقوام و اقلیت های دینی ایرانی از كشور یا كشورهای خاصی الگوبرداری كرده اید؟ كدام كشور را در این زمینه موفق می دانید؟
نه از هیچ كشوری الگو برداری نكرده ایم. احساس ما این است كه هندوستان بهترین الگوست. دموكراسی هند در هیچ كشوری وجود ندارد. الان دولت هند دست سیك ها و مسلمان هاست.
• نظر شما در خصوص تاسیس فرهنگستان زبان آذری چیست؟ به نظر می رسد به رغم گذشت نزدیك به یك سال از دادن وعده تاسیس فرهنگستان زبان آذری تاكنون هیچ اقدامی صورت نگرفته و حتی عده ای از كارشناسان اعتقاددارند هیچ اقدامی انجام نخواهد شد.
طرح تاسیس فرهنگستان زبان آذری از اول درست نبود، باید به شكل دیگری موضوع را مطرح می كردند. تا جاییكه من اطلاع دارم قرار است در قالب یك بنیاد فرهنگی این كار را انجام دهند و گویا اساسنامه آن تدوین شده است. احتمال می دهم یكی از چهره های سیاسی فرهنگی كشور كه مخالف تاسیس فرهنگستان زبان آذری است با سفر به تبریز در این خصوص رایزنی هایی كرده است.
• اما اسماعیل جبارزاده استاندار آذربایجان شرقی درباره تاسیس فرهنگستان زبان آذری وعده داده اند، پس عمل به وعده شان چه می شود؟ فرهنگستان با بنیاد خیلی فرق دارد و اساسنامه ای كه كپی برداری باشد و نظر صاحب نظران فرهنگی آذربایجان لحاظ نشود، چه فایده ای دارد؟
نمی دانم باید از خود ایشان پرسید، قطعاً كه برنامه هایی دارند.
7236/587
روزنامه عصر آزادی چاپ تبریز در شماره امروز مصاحبه اختصاصی با حجت الاسلام علی یونسی مشاور رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت های دینی و مذهبی را منتشر كرده كه حاوی مطالب ویژه و خواندنی است.