چهارمین نشست سران كشورهای ساحلی دریای خزر نشستی برای تعیین تكلیف رژیم حقوقی این دریا است به گونه ای كه پاسخگوی انتظارات و نیازهای مردم كشورهای ساحلی آن در حال و آینده باشد.
با این حال دیدارهای حاشیه ای سران این كشورها با هدف تسهیل دست یابی به بازار كشورهای ساحلی خزر می تواند زمینه را برای رونق بیشتر مراودات كشورهای عضو و توسعه دیپلماسی اقتصادی فراهم كند.
در میان پنج كشور ساحلی خزر، روسیه در شرایط ویژه ای قرار دارد؛ تحریم های یكجانبه اتحادیه اروپا و آمریكا علیه این كشور كه منجر به ممانعت مسكو در ورود كالاهای كشاورزی از مبدا كشورهای تحریم كننده شده، زمینه مستعدی را برای توسعه صادرات این محصولات از كشورهای همسایه فراهم كرده است.
در ایران نیز فعالان عرصه صنایع غذایی و كشاورزی بویژه در سه استان گیلان، مازندران و گلستان در صدد استفاده از این فرصت برای توسعه صادرات محصولات خود هستند كه در این میان استان مازندران با تولید محصولات كشاورزی و دامی بالاتر از ظرفیت مورد نیاز توان و قابلیت صدور مازاد تولیدات خود را به خارج از كشور دارد.
مازندران در تولید و صادرات انواع میوه، محصولات لبنی، پروتئینی، محصولات ساختمانی و... دارای قابلیت ها و مزیت های نسبی است و اكنون با وجود آماده نبودن زیر ساخت ها، بخشی از تولیدات خود را به خاج از كشور صادر می كند.
دست یافتن به بازار روسیه به راحتی برای تولیدكنندگان میسر نیست زیرا صدور هر نوع محصولی به روسیه الزامات خاص خود را می طلبد و این كشور شرایط سخت گیرانه ای را در ورود محصولات كشاورزی دارد.
محمد محمدپور رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران بازار محصولات كشاورزی روسیه را 57 میلیارد دلار برآورد كرده و می گوید: این بازار شامل بازار 17 میلیارد دلاری محصولات كشاورزی و 40 میلیارد دلاری محصولات غذایی است كه ورود به این بازار فرصتی مهم برای كشاورزی مازندران است.
وی افزود: بر اساس تفاهم نامه كمیسیون مشترك روابط اقتصادی ایران و روسیه كه در تهران منعقد شد، مازندران به عنوان تنها استان كشور می تواند در صادرات محصولات كشاورزی به روسیه اقدام كند.
محمدپور با اشاره به این كه طیور، گل و گیاه، لبنیات، مركبات و كیوی از جمله محصولاتی هستند كه قابلیت صادرات به روسیه را دارا می باشند ادامه داد: براساس تفاهم نامه كمیسیون مشترك ایران و روسیه صادركنندگان مازندران باید آنالیز قرنطینه ای روسیه را با تمام ضوابط آن رعایت كنند.
وی گفت: شركت هایی كه خطر پذیری صادرات محصولات كشاورزی را بر اساس پرسشنامه قرنطینه ای روسیه رعایت كنند، می توانند با حمایت دولت در صادرات محصولات كشاورزی به روسیه حضور داشته باشند.
وی تاكید كرد: كیفیت محصولات صادراتی مازندران باید براساس آنالیز ریسك پذیری كشور روسیه باشد.
محمدپور به وجود رقبای ایران در صادرات محصولات كشاورزی به روسیه اشاره كرد و گفت: پاكستان، چین، تركیه، مصر و آفریقای جنوبی رقبای جدی ایران در صادرات محصولات كشاورزی به روسیه هستند.
وی به مشكلات حمل و نقل محصولات صادراتی به كشور روسیه اشاره كرد و گفت: حمل و نقل جاده ای صادرات محصولات كشاورزی به روسیه با هزینه بالا انجام می شود كه به صرفه نیست.
محمدپور افزود: براساس پیگیری های استاندار مقرر شد تا كشتی های یخچال دار و حمل و نقل ریلی به كمك حمل و نقل جاده ای صادرات محصولات كشاورزی استان بیایند.
وی از سرمایه گذاران بخش خصوصی دعوت كرد تا با ورود به حوزه حمل و نقل صادرات محصولات كشاورزی از فرصت بوجود آمده، استفاده كنند.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران صادرات سال گذشته استان به روسیه را 60 میلیون دلار اعلام كرد و گفت: انواع میوه، سبزی ها، خشكبار و مصالح ساختمانی از محصولات صادراتی مازندران به روسیه بوده است.
* نیازمند تجهیز بنادر شمالی هستیم
مدیر كل بنادر و دریانوردی مازندران نیز با اشاره به تحریم های اخیر غرب علیه روسیه و پاسخ این كشور به این تهدیدات در منع ورود كالاهای كشاورزی و صنایع غذایی از مبدا كشورهای تحریم كننده، گفت: باید با فراهم كردن بسترهای لازم و انجام فعالیت های دریامحور زمینه را برای صادرات كالا های مورد نیاز این كشور از طریق بنادرشمالی در منطقه مهیا كنیم.
«منوچهر تاتینا» افزود: در چنین شرایطی هرگونه تاخیر در فرآیند شتاب بخشی به توسعه و فعالیت های حمل و نقل دریایی در دریای خزر در حقیقت به توسعه این استان خدشه وارد می شود.
وی همچنین به بروز پدیده خشكسالی های پیوسته در سال های اخیر اشاره كرد و ادامه داد: با وجود برخورداری كشورهای حاشیه دریای خزر از زمین های مستعد كشاورزی برای محصولاتی از جمله غلات، ضروری است تا این محصول از دریای خزر و بنادر شمالی كشور به این منطقه وارد شود كه تحقق این مهم مستلزم فراهم كردن زیرساخت ها در بخش توسعه حمل و نقل دریایی است.
وی از بندر نوشهر به عنوان قدیمی ترین بنادر تجاری كشور نام برد و گفت: این بندر دارای مزایای متعدد دریایی و منطقه ای و از همه مهم تر جزو اركان حمل ونقل دریایی كشور در دریای خزر است كه از نیروهای توانمند، متخصص، تجهیزات پیشرفته و در نهایت از بیشترین آبخور در میان بنادر شمالی كشور برخوردار است.
مدیر كل بنادر و دریانوردی منطقه ویژه اقتصادی نوشهر، وجود اسكله های نفتی با تجهیزات مناسب ایمنی از طریق خط لوله به مخازن 65 هزارتنی از دیگر ویژگی های بندر معرفی كرد و گفت كه برخورداری از چنین شاخص هایی این بندر را جزو بنادر ترانزیتی نفتی كشور كرده است.
* ضعف دیپلماسی اقتصادی، عامل تاخیر در ورود به بازار روسیه
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران گفت: ضعف دیپلماسی اقتصادی در گذشته سبب شد تا به مرغ و لبنیات ایران در بازار روسیه سهمیه ای اختصاص نیابد.
محمدپور افزود: وزارت كشاورزی روسیه هر سال سهیمه كشورهای مختلف را برای ورود به بازار آن كشور مشخص و مجوزهای لازم را صادر می كند كه تا پیش از این به علت دیپلماسی اقتصادی ضعیف سهمیه ای برای مرغ و لبنیات ایران در نظر گرفته نمی شد.
وی گفت: با توجه به این كه مازندران در تولید مرغ و لبنیات در كشور سهم بزرگی دارد، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان پیگیر اخذ مجوز صادرات این دو محصول به روسیه شده است.
محمدپور اظهار كرد: به تازگی رایزن اقتصادی سفارت ایران مسوول پیگیری دریافت مجوز صادرات محصولات كشاورزی از جمله طیور، لبنیات، شیلات و آبزیان و كاهش تعرفه كالاهای صادراتی جمهوری اسلامی به كشور روسیه شده است.
وی افزود: همچنین قرار است روسای جمهوری ایران و روسیه در چهارمین نشست سران كشورهای حاشیه دریای خزر در آستاراخان به این موضوع بپردازند.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران گفت: استاندار مازندران هم در نامه ای به وزیر جهاد كشاورزی از وی خواسته است تا در نشست روسای جمهوری كشورهای حاشیه خزر ، رایزنی جدی با وزیر كشاورزی روسیه برای گرفتن مجوز صادرات محصولات كشاورزی انجام دهد.
وی با اشاره به این كه امروز با درایت دولت تدبیر و امید در كنار دیپلماسی سیاسی، رایزنی های اقتصادی نیز به درستی و با برنامه شكل گرفته است، افزود: بخش خصوصی بویژه صادر كنندگان باید از این فرصت به دست آمده استفاده و بر اساس ضوابط و مقررات اقدام به صادرات و واردات كنند.
محمدپور گفت: در سفر اخیر هیات اقتصادی مازندران به روسیه، امنیت برگشت سرمایه صادركنندگان، توجه به حمل و نقل بویژه ترانزیت دریایی مورد توجه قرار گرفت و یك شركت ترانزیتی هندی هم آمادگی خود را برای همكاری با صادر كنندگان ایران اعلام كرد.
وی با اشاره به این كه چند فروشگاه زنجیره ای بزرگ نیز برای عرضه محصولات ایرانی در روسیه اعلام آمادگی كردند، افزود: شورای برند هلال ایران در روسیه نیز آماده همكاری و مشاركت شده است.
وی ادامه داد: اگر چه در بازار روسیه به دلیل تحریم اتحادیه اروپا و آمریكا یك فرصتی برای ایران به وجود آمده است، ولی این وضعیت نباید سبب صادرات هر گونه محصولات بی كیفیت شود زیرا هم كشور مقصد اجازه ورود این محصولات را نمی دهد و هم گمرگات ایران بر روند صحیح صادرات بر اساس استاندارد ها توجه جدی دارند.
* فرصت صدور محصولات كشاورزی مازندران
سالانه بیش از شش میلیون تن انواع محصولات كشاورزی در این استان تولید و به بازار مصرف عرضه می شود.
به گفته رییس سازمان جهادكشاورزی مازندران، اكنون حدود 80 درصد نیاز غذایی و همچنین حدود 90 درصد نیاز مواد اولیه بخش صنایع كشاورزی كشور در مازندران تولید و تامین می شود.
دلاور حیدرپور افزود: مازندران رتبه نخست را در تولید 14 محصول زراعی، باغی، دامی و شیلاتی كشور در اختیار دارد و حدود 23 درصد از ارزش افزوده مازندران هم مربوط به فعالیت های بخش كشاورزی است.
وی افزود: از مجموع 470 هزار هكتار اراضی زراعی و باغی در مازندران 300 هزار هكتار زیر كشت محصولات كشاورزی می رود.
وی كمبود منابع مالی، بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانكی در بخش كشاورزی، زیرساخت های ناكافی برای تولید، تغییر كاربری غیرمجاز اراضی كشاورزی، پایین بودن سطح مهارتی كشاورزان، ناكافی بودن نتایج تحقیقات كاربردی و واردات بیش از حد نیاز برخی محصولات كشاورزی به عنوان مهم ترین مشكلات بخش كشاورزی مازندران یاد كرد.
اكنون كه رییس جمهوری اسلامی ایران در آستراخان روسیه به سر می برد، انتظار تولیدكنندگان ایرانی این است كه رایزنی های جدی در زمینه ورود به بازار صنایع غذایی و محصولات كشاورزی روسیه صورت گیرد تا ایران نیز بتواند سهم مناسبی از بازار را به خود اختصاص دهد.
608/ 2025/ 2025
ساری - ایرنا - چهارمین اجلاس سران كشورهای حاشیه دریای خزر امروز در حالی در آستاراخان آغاز به كار می كند كه فعالان صنعت كشاورزی ایران برای گشایش بازار روسیه به رایزنی های حاشیه ای آن چشم دوخته اند.