آنان كه اغلب از نخلداران منطقه رودان هستند، در گفت وگو با ایرنا از پایین بودن قیمت فروش محصول خود گلایه دارند و عنوان می كنند: هزینه های تولید و برداشت خرما از قیمت فروش آن پیشی گرفته و آنان را متضرر كرده است.
كشاورزان با اشاره به این كه بخش قابل توجهی از محصول منطقه بر اثر طوفان از بین رفته است، می گویند: انتظار می رفت امسال خرمای رودان با قیمت خوب و راضی كننده ای به فروش برسد اما اُفت محسوس قیمت این محصول، آب پاكی را روی دست كشاورزان منطقه ریخت و سود حاصل از خرید و فروش آن به جیب دلال ها رفت.
اكنون نخلداران این استان به دنبال یافتن مشتری مناسب برای محصول تولید شده خود هستند و به حمایت نهادهایی چون جهاد كشاورزی و تعاون روستایی نیاز دارند.
یك نخلدار رودانی با تاكید بر این كه افت محسوس قیمت محصول خرما، كشاورزان منطقه را با مشكلات متعددی رو به رو و آنان را متضرر ساخته است، بیان كرد: كشاورزان هزینه های قابل توجهی برای تولید محصول از جمله خرید و تامین كود و سم، آبیاری (بهای آب و برق) و مخارج نیروی انسانی در بخش های كاشت، داشت و برداشت صرف كرده اند، اما با وضعیت كنونی قیمت خرما، جز ضرر و زیان، چیز دیگری عاید تولیدكنندگان نشده است.
رضا نجفی با یادآوری این كه اقلیم گرم و خشك شهرستان و شرایط بحرانی سفره های آب زیرزمینی، كشاورزی در منطقه را با خطر پذیری بسیار بالا مواجه كرده است، اضافه كرد: بهره برداران منطقه در شرایط بسیار سختی محصول تولید می كنند اما در بیشتر موارد آنان نه تنها سودی از تولید محصولات نمی برند بلكه حتی آن را زیر قیمت تمام شده می فروشند.
وی با بیان این كه سود حاصل از فروش محصولات كشاورزی همواره به جیب واسطه ها می رود، اظهار كرد: دلال ها تنها كسانی هستند كه همیشه بیشترین سود حاصل از تولید و فروش محصولات كشاورزی را به جیب می زنند.
نجفی ادامه داد: برخی از بهره برداران می توانند محصول خود را به بازارهای داخلی و حتی بین المللی حمل و عرضه كنند و سود حاصل از فروش مستقیم به جیب خود آنان می رود اما در این میان متضرران واقعی آن دسته از كشاورزانی هستند كه به علت نداشتن توان مالی لازم، مجبورند محصول خود را به واسطه ها و دلال ها بفروشند.
این نخلدار كوتاه كردن دست دلال ها از بازار را بزرگترین و مهمترین مطالبه كشاورزان منطقه دانست و گفت: سال هاست كه بهره برداران منطقه با مشكلاتی نظیر خشكسالی، بیماری جاروك و نابودی لیموترش و هزینه های بالای تولید محصولات كشاورزی دست و پنجه نرم می كنند و مسوولان همواره از تلاش برای كوتاه كردن دست واسطه ها از بازار عرضه و تقاضا خبر می دهند اما این وعده نیز مانند وعده ایجاد صنایع تبدیلی، هیچگاه عملی نشده است.
* كلان مالكان به سایر كشاورزان اجازه فعالیت نمی دهند
از سوی دیگر شماری از كشاورزان منطقه مدعی هستند وجود كشاورزان كلان مالك در شهرستان دلیل اصلی افت قیمت و نرخ محصولات كشاورزی بویژه خرما است.
آنان می گویند: كلان مالكان با استفاده از سرمایه خود بازار را در دست گرفته و به سایر كشاورزان اجازه فعالیت نمی دهند.
عده دیگری از كشاورزان نبود صادرات، سوء استفاده دلال ها و واسطه های غیر بومی و نبود صنایع تبدیلی را از دلایل عمده قیمت پایین محصول خرما در منطقه و متضرر شدن كشاورزان دانستند.
این باغداران معتقدند: سیاست ها و برنامه های دولت در راستای حمایت از بخش كشاورزی در حوزه نرخ گذاری و قیمت خرید تضمینی محصولات كشاورزی باید كارآمد باشد و جهاد كشاورزی و تعاون روستایی هر ساله در فصل برداشت انواع محصولات كشاورزی از حمایت های دولت ازكشاورزی خبرمی دهند.
آنان ادامه دادند: نرخ خرید تضمینی از سوی تعاون روستایی همواره پایین تر از قیمت پیشنهادی از سوی واسطه ها است، از این رو كشاورزان راغب به فروش محصولات كشاورزی خود به واسطه ها می شوند.
این باغداران اضافه كردند: واسطه ها با قیمت پیشنهادی بالاتر نسبت به نرخ تضمینی تعاون روستایی، اقدام به جذب مشتری می كنند و پس از آن كه مشتری خود را جذب كردند قیمت ها را بالا و پایین می كنند و در این میان كشاورزانی كه زیر قرض رفته اند، دو راه بیشتر ندارند یا این كه به خواسته دلال ها تن دهند و یا این كه از فروش و عرضه محصول تولیدی خود خودداری كنند.
این گروه از باغداران، كشاورزان و نیز برنامه ها و سیاست های دولت در حمایت از بخش كشاورزی (قیمت تضمینی خرید محصولات) را بازنده های همیشگی رقابت دلال ها با دولت و تشكل های صنفی بخش كشاورزی دانستند.
یكی از باغذاران با تاكید بر ضرورت كمرنگ كردن نقش واسطه ها از سوی دولت و تشكل های صنفی اظهار كرد: نقش واسطه ها در بخش كشاورزی همچنان پررنگ است و كشاورزان نیز بنا به دلایلی ناچار به فروش محصولات خود به این قشر هستند اما همین كشاورزان به شدت اعتقاد دارند كه تنها رنج و زحمت تولید محصولات كشاورزی بر دوش آن هاست و سود اصلی تمام این زحمات شبانه روزی را دلال ها، به جیب می زنند.
محمود احمدی زاده ادامه داد: در اختیار نداشتن پول نقد كافی از سوی كشاورزان اولین دلیلی است كه موجب می شود بهره برداران بخش كشاورزی برخلاف میل خود، برای فروش محصولات به سوی دلال ها گرایش پیدا كنند.
وی اضافه كرد: دسترسی نداشتن به بازار مناسب و ساماندهی نشدن شركت های تعاونی برای خرید محصولات موجب شده گرایش به دلال ها از سوی كشاورزان بیشتر شود و از سوی دیگر از آنجا كه بیشتر كشاورزان امكان حمل بار به بازار را ندارند، به ناچار محصول خود را با قیمت پایین تر به واسطه ها می فروشند.
احمدی زاده با بیان این كه جبران هزینه های كاشت، داشت و برداشت با توجه به گرانی دستمزد كارگر و نهاده های كشاورزی، حمایت دولت را می طلبد، بیان كرد: نبود نظارت بر فعالیت دلال ها و نداشتن تعهد واقعی از سوی تعداد پرشماری از این واسطه ها موجب شده وضعیت عادی بازار دچار مشكل شود و حصولات كشاورزی با قیمت ناچیز از تولیدكنندگان خریداری و همان محصول با قیمت بالا به مصرف كنندگان عرضه شود.
* نتیجه نابسامانی بازار، دامن تولیدكننده و مصرف كننده را با هم می گیرد
كشاورز دیگری بر حمایت جدی و بیش از پیش دولت از بخش كشاورزی تاكید كرد و افزود: دولت باید با هدایتگری تولید، خرید و توزیع و سامان دهی تشكل ها و تعاونی ها در سیستم عرضه محصولات كشاورزی، دست دلال ها و واسطه ها را از نظام توزیع كوتاه كند و اجازه ندهد این گروه سودجو، منابع درآمدی كشاورزان را به نفع خود، ضایع كنند.
محمد نجفی با اشاره به نقش تعاونی های روستایی در خرید و توزیع محصولات كشاورزی، اظهار كرد: در صورتی كه این تعاونی ها به درستی مدیریت شوند و محصولات كشاورزان را در زمان تولید با قیمت مناسب خریداری كنند، كشاورزی بیش از پیش رونق خواهد گرفت.
وی با ابراز نارضایتی از قیمت و نابسامانی بازار خرید و فروش خرما بیان كرد: قیمت تضمینی كنونی خرید این محصول نه تنها رضایت بخش نیست بلكه جوابگوی هزینه های سرسام آور تولید نیز نمی باشد.
نجفی خاطر نشان كرد: با گسترش آفت جاروك لیموترش، در پی خشكسالی های اخیر و از بین رفتن باغات لیموترش، جهاد كشاورزی كشاورزان را به كاشت نخیلات و توسعه نخلستان ها ترغیب كرد و كشاورزان امیدوار بودند با كاشت این الگوی كشت بحران اقتصادی فراروی اقتصاد شهرستان برطرف خواهد شد اما افت یكباره قیمت محصول خرما ضررهای جبران ناپذیری را بر بهره برداران منطقه وارد كرد.
وی با اشاره به هزینه های بالای كاشت، داشت و برداشت خرما بیان كرد: ارتفاع بلند نخل، خطراتی كه برای كشاورزان ایجاد می‌كند و سختی كار نخیلات موجب كاهش كارگران و افزایش دستمزد آنان شده به گونه ای كه در بسیاری از موارد قیمت تمام شده تولید و عرضه یك كیلو خرما بیش از قیمت خرید و فروش است.
نجفی با اشاره به قیمت تضمینی انواع خرما از سوی تعاون روستایی اظهار كرد: هر كیلو گرم خرمای مرغوب، تولید امسال و دارای بسته بندی مضافتی با قیمت تضمینی 11 هزار و 850 ریال، كریته و هلیلی 9 هزار و 200 ریال، مرداسنگ و شاهانی هشت هزار و 200 ریال و سایر ارقام 6هزار و 500 ریال از سوی تعاون روستایی خریداری می شد كه این نرخ با توجه به هزینه های كاشت، برداشت و بسته بندی برای كشاورزان هرگز مقرون به صرفه نیست.
این كشاورز با بیان این كه افت شدید قیمت محصول امید كشاورزان را ناامید كرده است، خاطر نشان كرد: به دلیل پایین بودن قیمت و مقرون به صرفه نبودن قیمت ها، عده زیادی از كشاورزان موفق به فروش محصول تولیدی خود نشده اند.
* بهبود بازار خرما نیازمند ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و بسته بندی
یك كارشناس ارشد باغبانی در گفت و گو با ایرنا اظهار كرد: یكی از مهمترین عواملی كه موجب شده خرما به قیمت واقعی خود دست نیابد و كشاورزان نتوانند آن گونه كه باید از نخیلات و فعالیت‌های خود درآمدزایی كنند، دست‌نیافتن به بازارهای هدف و مناسب است.
محسن رحیمی افزود: امروزه بسته‌بندی مناسب یكی از مهمترین فاكتورها برای دستیابی به فروش مناسب است كه به علت كمبود و نبود شركت‌های بسته‌بندی مناسب، در بیشتر موارد این محصول در كارگاه های محلی و به صورت نامناسب بسته بندی می شود.
وی ادامه داد: این نوع بسته‌بندی‌ها علاوه بر این كه نمی‌تواند بازار خوبی را به دست بیاورند موجب بدبین شدن بازارهای جهانی نسبت به این محصول می‌شود و نبود تمایل به خرید خرما از سوی مصرف كنندگان را در پی خواهد داشت.
رحیمی بر لزوم توسعه صنایع تبدیلی در منطقه تاكید كرد و افزود: ایجاد شركت‌های متعدد در زمینه صنایع تبدیلی خرما یكی از مهمترین عواملی است كه می‌تواند در توسعه و رونق بخش كشاورزی و بهبود وضعیت كشاورزان نقش مهمی داشته باشد.
وی با انتقاد از وضعیت موجود بازار عرضه و تقاضا در منطقه اظهار كرد: همواره كشاورزان هرمزگانی محصولات خود را با قیمت نازل عرضه می كنند این مشكل ناشی از آن است كه متولیان بخش كشاورزی زمان برداشت محصول مشكلات را لمس می كنند و بعد از آن به بوته فراموشی سپرده می شود این مشكل تنها به محصول خر ما بر نمی گردد و سایر محصولات اعم از مركبات و صیفی جات را شامل می شود.
رحیمی خاطرنشان كرد: گاهی مشاهده می شود حضور پررنگ واسطه ها و دلال ها در بازار، قیمت پایین محصولات، نابسامانی بازار عرضه و تقاضا دست به دست هم می دهد تا كشاورزان حتی رغبتی برای برداشت محصول تولیدی خود نداشته باشند.
* بسته بودن درهای صادرات، علت اصلی افت قیمت خرما
برخی از خریداران خرمای رودان علت اصلی افت قیمت را بسته بودن در های صادرات جهانی می دانند.
یكی از این خریداران كه خواست نامش در خبر ذكر نشود، اظهار كرد: در گذشته كشورهای روسیه، اوكراین و كشورهای عربی از مشتریان پر و پا قرص خرمای رودان بودند اما بسته بودن درهای صادرات، موجب شده تا كشاورزان منطقه خسارات قابل توجهی را متحمل شوند.
وی با بیان این كه خسارت به كشاورزان خسارت به اقتصاد و بنیه اقتصادی منطقه استان و كشور است، خاطر نشان كرد: به نظر می رسد زمان آن رسیده كه مسوولان برای ساماندهی بازار عرضه و تقاضا در حوزه كشاورزی روی كاغذ، چاره و راهكاری اساسی و عملی بیاندیشند و از كشاورزان حمایت كنند.
مدیر جهاد كشاورزی رودان غریب ماندن فواید، اهمیت و ارزش غذایی خرما را از دلایل عمده و اصلی كاهش و افت قیمت این محصول غذایی مغذی دانست.
سهراب مرشدی اظهار كرد: بیشتر افراد از فواید و مزایای این نعمت الهی آگاهی ندارند، از این رو این ماده غذایی سرشار از ویتامین، فیبر و مواد معدنی، مهجور و غریب مانده است.
وی با تاكید بر ضرورت توجه جدی به حوزه تبلیغات در معرفی درخت نخل و محصول خرما ادامه داد: باید با تبلیغات این میوه مغذی را به افراد معرفی كرد و خرما را در سبد كالای مصرفی خانواده ها قرار داد.
مرشدی اضافه كرد: باید با معرفی درست خرما، این ماده غذایی سرشار از فیبرهای طبیعی، ویتامین ها و مواد معدنی را جایگزین چیپس، پفك، شیرینی جات و سایر تنقلات مضر در میان وعده های غذایی خانواده ها كرد.
مدیر جهاد كشاورزی رودان نبود صنایع تبدیلی، نبود بازار ویژه عرضه محصول خرما، مقرون به صرفه نبودن قیمت تضمینی خرما با توجه به هزینه های بالای برداشت و بسته بندی این محصول، وجود واسطه ها و بسته بودن درب های صادرات را از دیگر دلایل افت قیمت این محصول دانست.
مرشدی با اشاره به قیمت تضمینی خریداری محصول خرما از سوی تعاون روستایی، خاطر نشان كرد: نرخ كنونی در مقایسه با هزینه های كاشت، داشت، برداشت و بسته بندی بسیار ناچیز است از این رو كشاورزان، تمایلی برای فروش محصولات خود به تعاون روستایی با این قیمت را ندارند.
وی با اشاره به این كه اكنون نخلداران منطقه با مشكلات فراوانی دست و پنجه نرم می كنند، راه برون رفت از این مشكلات را ایجاد صنایع تبدیلی و اعطای تسهیلات بلاعوض و یا با بهره كم به كشاورزان دانست.
وی بیان كرد: باید با اعطای این تسهیلات به كشاورزان كمك كرد تا آنان بتوانند با اصلاح، نوسازی و توسعه باغ ها، هرس كردن و مبارزه با آفات، محصول با كیفیت تولید و به بازار مصرف عرضه كنند و رشد، رونق و شكوفایی اقتصادی منطقه را رقم بزنند.
مرشدی ادامه داد: درخت نخل درخت بسیار مقدس و پر فایده ای است كه تنه، شاخ و برگ آن در ساخت خانه، نئوپان، صنایع دستی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد و میوه آن بسیار مغذی و برای تامین و حفظ سلامت انسان مفید است.
وی خاطر نشان كرد: 9 هزار و 600 هكتار از اراضی شهرستان رودان به نخیلات اختصاص دارد و پیش بینی می شود امسال 30 هزار تن محصول خرما برداشت و به بازار مصرف عرضه شود.
مرشدی با بیان این كه در پی وقوع طوفان بخش قابل توجهی از خرمای منطقه ریزش كرد، افزود: بر اثر طوفانی كه پیش از فصل برداشت در منطقه رخ داد، نزدیك به 50 درصد از خرمای منطقه از درجه یك به درجه دو و سه تنزل پیدا كرد.
وی ادامه داد: اكنون 75 درصد از نخیلات منطقه زیر پوشش بیمه محصولات كشاورزی قرار دارند و جهاد كشاورزی به دنبال آن است با تشویق و ترغیب كشاورزان برای بیمه محصولات، میزان خسارات وارده به بخش كشاورزی را به حداقل برساند.
مرشدی با بیان این كه اكنون 60 درصد از سطح زیر كشت منطقه به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز است، خاطر نشان كرد: نخلستان های قدیمی و رها شده در قالب طرح تجمیع به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز می شود.
در سال گذشته از بیش از 9 هزار هكتار از سطح زیر كشت در شهرستان رودان 35 هزار تن محصول خرما برداشت و به بازار مصرف عرضه شد.
آل مهتری، نگار، مضافتی، خنیزی، شاهانی، هلیلی، پیارم، كریته، مردا سنگ، كلك سرخ، برهی و غیره از ارقام خرما در شهرستان رودان است.
* فواید شگفت انگیز خرما برای سلامتی
خرما به این دلیل كه سرشار از فیبرهای طبیعی و بسیار غنی از ویتامین ها و موادمعدنی است، فواید بی شماری برای سلامتی دارد. این محصولات طبیعی حاوی روغن، كلسیم، سولفور، آهن، پتاسیم، فسفر، منگنز، مس و منیزیم هستند كه برای سلامتی بسیار مفیدند.
گفته می شود كه مصرف یك خرما در روز برای داشتن یك رژیم غذایی متعادل لازم است. خرما به مقابله با یبوست، اختلالات روده، افزایش وزن، مشكلات قلبی، ضعف جنسی، اسهال و سرطان شكم كمك می كند.
فواید سلامتی خرما، آن را به یكی از بهترین مواد غذایی برای رشد عضلانی تبدیل كرده است.
خرما پادشاه شیرینی ها نامیده می شود و ماده غذایی ایده آلی است كه به راحتی رژیم غذایی شما را متعادل می كند. خرما ظرف نیم ساعت به بدن خسته شما انرژی ویژه ای می دهد و بهترین غذا برای زنانی است كه به تازگی زایمان كرده اند.
انجمن سرطان آمریكا مصرف 35-20 گرم خرما در روز را توصیه می كند. گفته می شود خوردن یك خرما در روز باعث می شود تا پایان عمر چشمانی سالم داشته باشید.
شهرستان رودان در فاصله 90 كیلومتری بندرعباس قرار دارد، بر اساس آمار سال 1390 جمعیت این شهرستان 118 هزار و 547 نفر اعلام شده است.
رودان یكی از قطب های مهم كشاورزی هرمزگان است و اشتغال و اقتصاد آن وابسته به كشاورزی است و 80 درصد از جمعیت این شهرستان به طور مستقیم و غیر مستقیم در بخش كشاورزی، دامداری و صنایع وابسته به آن مشغول فعالیت هستند.
43 هزار هكتار از وسعت این شهرستان زیر كشت محصولات كشاورزی است كه از این میزان 32 هزار هكتار به محصولات باغی و 11 هزار هكتار به محصولات زراعی اختصاص دارد كه 27 هزار هكتار از سطح زیر كشت شهرستان به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز است.
از: طیبه رحیمی
7196/668/ 2025
بندرعباس - ایرنا - نخلداران هرمزگان می گویند اوضاع خرید و فروش خرما به واسطه حضور پر رنگ دلالان در بازار به شدت نابسامان شده است.