خدشه‌اي به آمار بانك مركزي وارد نيست/ مطالعات تغيير سال پايه به 95 آغاز شد

به گزارش روز سه شنبه ايرنا از روابط عمومي بانك مركزي، عليرضا مقتدايي در گفت و گويي افزود: تقريبا برخي كميته‌هاي كاري را تشكيل داديم و در صدد هستيم كه سال 1394 كار عظيم تصحيح نقشه و فهرست‌برداري از بلوك‌هاي نمونه كه يكي از طرح‌هاي اساسي و پايه‌اي براي بهنگام سازي چارچوب‌هاي آماري است را اجرا كنيم.



** درباره پيشينه توليد آمار اقتصادي در بانك مركزي توضيح دهيد

سابقه توليد آمار اقتصادي در نظام بانكي به سال 1313 و قبل از تاسيس بانك‌ مركزي برمي‌گردد؛ آن زمان بانك ملي عهده‌دار وظايف بانك مركزي بود و از همان زمان آمار توليد مي‌شد. مي‌توان گفت ايران يكي از كشورهاي متقدم توليد حوزه آمار اقتصادي است. اولين گزارش‌ها نيز در سال 1313 ديده مي‌شوند و اولين سبد خانوار براي محاسبه شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي در سال 1314 در نظر گرفته شد.



** به‌روز كردن آمار اقتصادي و سبدي كه مبناي محاسبه شاخص‌هاست تاكنون چه تغييراتي داشته؟ تغيير بعدي در سال پايه چه زماني خواهدبود؟

در پاسخ به اين سوال لازم است اشاره كنم كه توليد آمار مراحل مختلفي را گذرانده است. در فرآيندها و روش‌ها نيز تغييراتي داشته است. شاخص‌هاي قيمت از سال 1313 تهيه شده و پس از آن در سال‌هاي 1338، 1348 ،1353، 1361، 1369،1376 ،1383 و آخرين بار در سال 1390 تجديدنظر شد. تغييراتي كه در سبد خانوار و رفتار اقتصادي افراد جامعه بوجود آمده را بايد در محاسبات شاخص به نوعي لحاظ و سبد را به هنگام كرد. اعمال اين تغييرات در اين سال‌ها انجام شده و بانك‌مركزي اميدوار است سبد فعلي را در سال 1395 به هنگام كند. به اين به‌هنگام سازي اصطلاحا تجديدنظر مي گوئيم.



** در توليد آمار بانك‌مركزي از تكنولوژي‌هاي جديد هم استفاده مي شود؟

بله قطعا ًهمين‌طور است؛ با پيشرفت حوزه فناوري اطلاعات استفاده از اين تكنولوژي‌ها در حوزه آمار ميسر شده و در تغييرات حاصله از نرم‌افزارهاي جديد استفاده مي‌كنيم.

نرم افزار كاربردي كه در حال حاضر استفاده مي‌شود، از تكنولوژي‌هاي مدرن استفاده مي‌كند. پس از چند سال تلاش با كمك اداره نرم افزار سيستم تبادل داده‌ها در حوزه آمار اينترنت محور شد. اكنون پايگاه داده‌ها در مركز است و همكاران ساعي ما در شهرها، از طريق اينترنت و براساس سامانه يكپارچه آمارهاي اقتصادي، داده‌ها را براي مركز ارسال مي‌كنند و دواير مختلف اين داده‌ها را دريافت و كار پردازش آن‌را انجام مي‌دهند. در حال حاضر حوزه دريافت اطلاعات بانك‌ مركزي از طريق سيستم، Web base از شهرهاي مختلف انجام مي‌گيرد.

در حوزه ستاد هم كه كار پردازش داده ها در داخل دواير ستادي انجام مي‌شود، سيستم يكپارچه در بعضي طرح‌ها عملياتي شده و در بعضي از طرح‌ها در حال انجام است و اداره نرم‌افزار مشغول تكميل اين طرح‌هاست. ضمن اينكه در سال جاري پس از مطالعات زياد يك سخت‌افزار با كارايي مطلوب تهيه شد، اين سخت‌افزار قابل حمل در اختيار همكاران قرار داده شده تا يك بستر مطمئن براي انتقال داده ها بوجود آيد و امكان آن ميسر شود كه داده ها را بدون ثبت پرسشنامه كاغذي و از محل تولد آن دريافت كنيم.

در آينده نزديك به‌دنبال اين هستيم كه اطلاعات از محل تولد داده ها يعني همان جايي كه داده توليد مي‌شود، قابل احصا و دريافت باشد. هنوز مشكلات سرعت اينترنت در همه شهرها رفع نشده است. در برخي شهرها سرعت اينترنت قابل قبول نيست. حوزه IT و اداره آمار اين موضوع را رصد مي‌كنند و اميدواريم در آينده خيلي نزديك به اين هدف نائل شويم كه كل سيستم دريافت اطلاعات درمحل تولد داده محقق شود البته درحال حاضر ما ديگر نيازي به پست كردن اطلاعات پرسشنامه‌ هاي كاغذي نداريم. به عبارت ديگر داده ها ازمحل دايره يا واحد آماري شهرها با استفاده از سامانه جامع آمارهاي اقتصادي و بصورت الكترونيكي ارسال مي‌گردد.



** استفاده از نسل‌هاي مختلف تكنولوژي بر كيفيت و سرعت توليد حوزه آمار اقتصادي را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

استفاده از تكنولوژي‌هاي نوين موجب ارتقا كيفيت كارها مي‌شود و وقتي از سيستم يكپارچه استفاده مي‌كنيم مطمئنا اشكالات كار خيلي سريع‌تر نشان داده و فرآيند كنترل ساده‌تر انجام مي‌شود. ما زماني يازدهم يا دوازدهم هرماه توانايي انتشار شاخص بهاي كالا و خدمات مصرفي را داشتيم، اكنون با تغييري كه در فرآيند دريافت اطلاعات ايجاد شده اين زمان را به پنجم هرماه تقليل داده ايم و زمان انجام كار را كوتاه‌تر كرديم. همچنين تاريخ انتشار شاخص بهاي توليدكننده را از حدود هفدهم ماه به هشتم ماه تقليل داديم و اين يكي از توفيقاتي بود كه بعد از استفاده از اين تكنولوژي جديد براي ما پيش آمد. البته ساير طرح هاي اداره آمار هم از اين سامانه بهره كافي را برده اند و تقريبا در سال جاري با مساعدت مقامات بانك توانسته ايم به توفيقاتي در زمينه توليد و انتشار آمار به هنگام دست يابيم.



** دورنماي وضعيت اقتصادي را براساس نتايج حاصله از آمار چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

باتوجه به نتايجي كه هم اكنون به دست ما مي‌رسد مي‌توان گفت آرامشي در وضعيت بازار مشاهده مي‌شود و آرامش وضعيت بازار به معناي رونق كسب و كار، به معني اطمينان سرمايه‌گذار، به معني رشد اقتصادي و بقيه مواردي كه در رشد سه ماهه اول نمايان است، مي‌باشد. در نهايت اين افق اقتصادي كه ما امروز از شاخص‌هاي مختلف داريم چه حوزه صنعت ، چه حوزه خدمات، ساختمان و شاخص‌هاي قيمت، نويد اين موضوع را مي‌دهند كه آينده يك آينده آرام‌ نسبت به قبل خواهد بود.



** شاخص بهاي توليد، كاهش داشته است؟

عدد شاخص كاهش نداشته است، درصد تغيير 12 ماهه منتهي به مهر ماه 1393 نسبت به دوره مشابه قبلي در ماه مهر نسبت به شهريور كاهش داشته است. اين عدد كه در شهريور ماه 20.4 درصد بود، در مهرماه 19.0 درصد شد. اين اتفاق در درصد تغيير مهرماه 1393 نسبت به ماه مشابه سال قبل هم مشهود است به گونه اي كه از 15.4 درصد در شهريور ماه به 14 درصد در ماه كاهش پيدا كرده است. معني آن نيز اين است كه سرعت گران شدن اقلام كم شده يعني كالا گران شده ولي از سرعت گران شدن كاسته شده است. شما يك وسيله نقليه‌ را در نظر بگيريد كه مي خواهد از مبدا A به مقصد B برسد. شما با سرعت 60 كيلومتر مي‌رويد حالا سرعت‌تان را 40 كيلومتر كنيد وسيله نقليه شما جلو مي رود اما با سرعت كمتر، به طور مشابه مي‌توان گفت در زمينه قيمت‌ها قيمت اقلام گران مي‌شود اما نه با سرعت قبلي. هرچقدر ثبات بيشتر شود اين عدد كوچك تر مي‌شود. از آنجا كه شاخص بهاي توليدكننده يك شاخص پيش نگر براي شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي است مي توان انتظار داشت كه تغييرات شاخص تورم نيز آرامتر از گذشته باشد.



** خيلي‌ها معتقدند به دليل عدم تمايل توليدكننده به توليد، سطح توليد كم و اين امر موجب كاهش قيمت ها شده و استنباط اين است كه اين رونق نيست بلكه ركود است؟

سياستگذار پولي عبارت جالبي را انتخاب كرد و آن خروج غيرتورمي از ركود است كه معناي زيبايي دارد. توليدكننده اگر سراغ مواد اوليه نرود چون عرضه مواد اوليه خيلي زياد شده قيمت آن را كاهش مي‌دهد اما در كنار آن نرخ رشد را داريم ما در سه ماهه اول امسال در بخش توليد 4.6 رشد داشته‌ايم. اگر توليد رشد نكرده بود و ركود داشتيم حالت خاصي ايجاد مي‌شد و چون مردم مي‌خواستند مصرف كنند بايد واردات انجام مي‌شد و آنگاه شاخص توليدكننده هم بالا مي‌رفت. در كل باتوجه به اينكه توليدمان افزايش يافته و نرخ رشد اقتصادي را داريم اين فرضيه مردود است.



** برخي بر همين مبنا نرخ رشد اقتصادي را هم زير سوال مي برند؟

البته اين سوال را بايد از بخش مديريت كل اقتصادي بپرسيد. اما در كل و به عنوان يك شهروند مي گويم وقتي اداره حساب‌ هاي اقتصادي بانك‌مركزي اجزاي رشد را كامل منتشر مي‌كند و مي‌گويد در كدام بخش‌ها رشد اتفاق افتاده و شما به مباني آن مراجعه مي‌كنيد، مي‌بينيد صحيح است و موضوع خدشه وارد شدن به آمار كاملا رد مي‌شود. ما نمي‌توانيم موضوعي را بيان كنيم و براي آن دليل و استدلال نياوريم. ممكن است كسي ادعا كند رشد منفي بود و كمتر از اين بوده است. اين دسته ‌كساني هستند كه رشد را براساس مدل‌هاي آماري و نه براساس روش‌هايي كه مبتني بر بررسي آماري است، عنوان مي‌كنند. اگرچه روش‌هاي مبتني بر مدل‌سازي در جهان از اعتبار برخوردارند، ليكن روش بررسي بر روش مدل سازي ارجح است.

مدل‌ها رفتار دوره‌هاي گذشته را در خودشان ثبت مي‌كنند و براساس آن پيش‌بيني مي‌كنند اما روش‌هاي مبتني بر بررسي ، واقعيت‌هاي جاري را احصاء مي‌كنند. بخش اقتصادي بانك مركزي هم كه اجزاي حساب ها را كامل منتشر مي‌كند و بر روي سايت قرار مي‌دهد از اين لحاظ ديگر محلي از اشكال نمي‌بينيم.



** عدد تورمي كه دولت پيش بيني كرده مي تواند محقق بشود؟

عدد پيش بيني حدود 20 درصد بوده كه به پايين‌تر از اين عدد هم رسيد پس وعده دولت محقق شده است. البته مي‌توان انتظار داشت با توجه به توفيقاتي كه حوزه اقتصادي دولت در سياست‌هاي اقتصادي داخلي و بين‌المللي داشته است، پائين‌تر خواهد رفت.

وي در پايان گفت: سواد آماري يكي از الزامات جامعه ما مي باشد زيرا جامعه امروز به اطلاعات متوسطي در زمينه اهميت آمار رسيده و جامعه ما نيز نسبت به آمار حساس است و به موازات آن بايد فرهنگ و سواد آماري آحاد جامعه ارتقا يابد و ابتداي اين راه، حوزه رسانه و خبرنگاران هستند و بايد بتوانند، تنوير افكار عمومي را به عنوان وظيفه اصلي پيش روي خودشان بگذارند و اگر مي‌خواهند اطلاعات و آماري را منتشر كنند حتما نسبت به اصالت آمار و يا اصالت گوينده اطمينان حاصل كنند. اين‌گونه عمل كردن باعث مي‌شود هم به رشد آن حوزه هم به رشد جامعه كمك كنند.

اقتصام(1)9141**1558