جمهوریخواهان امریكا و تلاش برای بن بست مذاكرات هسته ای

حزب جمهوریخواه امریكا همواره كارگزارانی در حوزه سیاست خارجی این كشور داشته است و اعضای آن تلاش كردند ،حوزه امنیت ملی امریكا را از طریق نظامی گری و اقدامات تهاحمی ارتقا دهند. روسای جمهوری جمهوریخواه امریكا نیز در دوران فعالیتشان دنباله رو چنین دیدگاه و راهبردی بوده اند.

جرج بوش پسر ،آخرین رییس جمهوری جمهوریخواه امریكا از این قاعده مستثنی نبود و در برخورد با ایران رویكرد مقابله جویانه داشت.

تحلیلگران دولت بوش در خصوص برنامه هسته ای ایران معتقد بودند'ایران كشوری است كه از طرفی در چارچوب پادمان هسته ای و اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی فعالیت می كند و براین اساس خود را در كسب فناوری هسته ای محق می داند. حال آنكه چنین فعالیتی می تواند بهترین پوشش برای دستیابی به سلاح اتمی باشد. كنترل ایران درباره قابلیت های هسته ای از طریق مدارا حاصل نمی شود. باید فشارهای موثر و مستقیم برای منصرف سازی ایران از فعالیت های هسته ای به كار گرفت.'

باوجود این دیدگاه ها و راهبردها، آنها در عملی كردن خواسته هایشان در قبال ایران موفق نبودند. ایران در آن دوران محدودیت هایی را متحمل شد، اما توانست پیشرفت هایی در دانش هسته ای كسب كند.

اكنون نهاد قانونگذاری آمریكا تحت تسلط جمهوریخواهان است و گمانه زنی های بسیاری وجود دارد كه تلاش نمایندگان آن تحت فشار قراردادن دولت باراك اوباما رییس جمهوری امریكا و تخریب توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 است. گرچه برخی معتقدند رأی جمهوریخواهان برای رد كردن توافق هسته‌ای احتمالی با ایران كافی نیست.

روزنامه واشنگتن تایمز به نقل از یك مقام ارشد كنگره امریكا به تازگی گزارش داد: كنگره تحت كنترل جمهوریخواهان آزادی عمل بیشتری برای تصمیم‌گیری درباره رأی‌گیری در موضوعاتی نظیر حفظ یا عدم حفظ فشار تحریم‌ها بر ایران خواهد داشت، اما رییس جمهوری هنوز توانایی وتوی مصوبه‌ها را در اختیار دارد.

اما جان كری وزیر خارجه آمریكا كه دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران از جمله آرزوهای وی در سال 2015 است، چندی پیش تصریح كرد، در بحث سیاست خارجی و مذاكرات هسته‌ای با ایران، تفاوتی بین دو حزب وجود ندارد.

'ماركو روبیو' سناتور جمهوریخواه نیز به تازگی در اظهاراتی به بیان مواضع خود و همچنین رویكرد كنگره در قبال موضوع هسته ای ایران پرداخت و پیش بینی كرد كه سنا نسبت به تصویب طرح تحریم های جدید علیه ایران اقدام فوری نكند.

وی گفت كه همین امروز برای تصویب تحریم های جدید آماده است؛ اما به احتمال زیاد، نخستین اقدام كنگره، تلاش برای تثبیت جایگاه خود در مذاكرات و به موازات آن، طرح این موضوع است كه در صورت عدم دستیابی به توافق نهایی طی زمان تعیین شده، تحریم های جدید علیه ایران وضع شود.

'باب كراكر' رییس جدید كمیته روابط خارجی سنا نیز پس از اعلام تمدید هفت ماهه مذاكرات هسته ای ایران، تأكید كرده بود به منظور تأمین امنیت ملی آمریكا و همچنین امنیت منطقه، كنگره باید در توافق نهایی با ایران نقش داشته باشد؛ از جمله اینكه در صورت شكست مذاكرات، امكان وضع تحریم های جدید علیه ایران وجود داشته باشد.

تمدید مذاكرات هسته‌ای ایران و 1+5 تا تیرماه سال 1394 فرصت دوباره‌ای برای تندروهای امریكا و رژیم صهیونیستی فراهم كرد تا تحركات خود را برای مانع تراشی در مسیر رو به پیشرفت گفت‌و ‌گوهای هسته‌ای از سرگیرند. این گروه ها مدعی‌اند ایران در این مذاكرات همه آنچه را كه می‌خواسته، به دست آورده و در مقابل امتیاز قابل توجهی نداده است. به همین دلیل تعدادی از جمهوریخواهان امریكا پس از پیروزی در انتخابات میان كنگره‌ای اخیر این كشور دست به كار شده‌اند تا تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران تصویب كنند.

اقدامی كه در صورت وقوع به توقف مذاكرات از سوی ایران منجر خواهد شد.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در سوم دی ماه امسال با ارسال نامه‌های جداگانه به وزرای امور خارجه كشورهای مختلف جهان،ضمن تشریح مواضع اصولی ایران در خصوص مذاكرات هسته‌ای تاكید كرد: همان‌گونه كه در این مذاكرات در مقابل مطالبات نامشروع و تحقیرآمیز ایستادگی كردیم، آن را قاطعانه رد می‌كنیم.

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران در همین راستا راه‌حل‌هایی عملی، متوازن و واقع‌گرایانه ارائه كرده است اما عزم و اراده راسخ جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به توافقی عادلانه و عاقلانه بر اساس منافع و احترام متقابل را نیز به نمایش گذاشته‌ایم.

وزیر امور خارجه كشورمان در این نامه خاطرنشان كرد: در برنامه اقدام مشترك ما یك هدف مشترك را برای این مذاكرات در نظر گرفتیم كه عبارت بود از «نیل به یك راه حل جامع درازمدت و مورد توافق كه تضمین كند برنامه هسته‌ای ایران منحصرا صلح آمیز خواهد بود» و «منجر به رفع كامل تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد و نیز تحریم‌های چند جانبه و ملی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران شود».

ظریف در مورد هدف اول برنامه اقدام مشترك تصریح كرد: دستیابی به هدف اول كار دشواری نیست چرا كه ایران نه خواهان سلاح های هسته ای است و نه به آنها نیاز دارد. از دید ما سلاح‌های هسته‌ای ابزارهایی هستند متعلق به گذشته كه كارایی خود را از دست داده‌اند و از ایجاد امنیت خارجی یا ثبات داخلی عاجز هستند.

ظریف در این نامه در مورد برنامه غنی سازی كشورمان نیز تاكید كرد: محدودیت ها نباید شامل محدودیتهای بی دلیلی كه هدف از آن محدود كردن برنامه غنی سازی ایران تا حد یك برنامه نمایشی است، بشود. چنین چیزی نه عملی و نه واقعگرایانه است.

وزیر امور خارجه ایران در مورد دومین هدف برنامه اقدام مشترك نیز خاطر نشان كرد: رفع تمام تحریم‌ها جزء اساسی هر توافقی است اما برخی نسبت به دست كشیدن از این ابزار غیر انسانی، غیرقانونی و غیرسازنده حتی به بهای مخاطره افكندن تمام فرایندی كه ایجاد اطمینان كرده و شفافیت را تضمین می‌كند، تردید دارند. تعلق خاطر شدید به تحریم ها نه تنها در مسیر حصول به یك توافق جامع دراز مدت ایجاد مانع كرده، بلكه موجب شده حتی پس از انعقاد برنامه اقدام مشترك نیز نتواند اعتماد مردم ایران را مجددا جلب كند.

ظریف در ادامه از برخی تلاش‌ها در آمریكا و اروپا كه به جای پایبندی به تعهدات خود مبنی بر سهل كردن تحریم‌ها، كوشیده‌اند تا اقدامات بیشتری را برای حفظ و تقویت رژیم تحریم‌ها تحمیل كنند ابراز تاسف و تاكید كرد، ایران با اجرای تعهدات خود، حسن نیت لازم را نشان داده است.

روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از 'رابرت منندز' رییس كمیته روابط خارجی سنای امریكا كه همواره اقدامات ضدایرانی را در كنگره هدایت كرده و در اظهاراتی تازه مسیر مذاكرات هسته‌ای را نادرست خوانده است، نوشت:'در ابتدای مذاكرات، هدف برچیدن رآكتورهای ایران بود، اما اكنون این هدف تغییر كرده است. به ما گفته شد هیچ حقی برای غنی‌سازی وجود ندارد و حالا كار به جایی رسیده كه مسأله این است كه چقدر غنی‌سازی می‌تواند صورت گیرد.»

با وجود تلاش های مخالفان، باراك اوباما رییس جمهوری امریكا به تازگی برای جلوگیری از تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران موضعگیری كرده و تلاش‌های فراوانی برای همراه كردن كنگره با خود در موضوع ایران انجام داده است.

اكثر تحلیلگران بر این باورند، اوباما در صورت تصویب تحریم‌های جدید كه مانع جدی ادامه گفت‌و ‌گوهای هسته‌ای خواهد بود، هرگونه طرحی در این زمینه را وتو خواهد كرد. حال آنكه كنگره برای جلوگیری از وتوی اوباما، نیاز به كسب اكثریت آرا در هر دو مجلس نمایندگان و سنا دارد. در مقابل، اوباما نیز برای حفظ قدرت وتوی خود، نیاز به همراهی 34 نفر از 100 عضو سنا دارد. این تقابل كاخ سفید و كنگره در حالی است كه ناظران سیاسی با درنظر گرفتن شرایطی از جمله وضعیت نه چندان مطلوب امریكا در خاورمیانه و همچنین ناكارآمد بودن رویكرد فشار و تحریم ایران كه به پیشرفت برنامه‌های هسته‌ای آن منتهی شد و همچنین نامحتمل بودن قدرت غلبه بر وتوی رییس جمهوری امریكا، امكان موفقیت تندروهای امریكایی را ضعیف می‌دانند.

اروپام**1561* 5981