روستاي قلعه نو زابل ماسوله اي در جنوب شرق ايران

به گزارش خبرنگار اجتماعي عصر هامون، هرچند در بسياري از مناطق كشور روستاها به بكري و سنتي سابق نيستند اما در استان سيستان وبلوچستان روستاهاي بسياري وجود دارد كه بافت قديمي و زيباي روستايي خود را حفظ كرده اند و اين امر ظرفيت بزرگي براي توسعه گردشگري استان به شمار مي رود.

استان سيستان و بلوچستان حدود 9 هزار روستا دارد كه داراي جمعيت هاي كم و زياد هستند و هر كدام از اين روستاها جذابيت هاي گردشگري خاص خود را دارند.

با وجود اينكه بسياري از روستاهاي كشور بكر بودن خود را از دست داده اند و ساخت و سازهاي شهري و مصالح ساختماني جديد در روستاها ورود پيدا كرده است اما هنوز در سيستان و بلوچستان روستاهاي بسياري يافت مي شود كه با گردش در آنها تاريخ قديم ايران را مي توان نظاره كرد.

اين روستاها كه تعداد آنها كم نيست در كنار زيبايي هاي طبيعي و گردشگري مناطق مختلف استان از جمله آبشارها، جنگل ها، رودخانه ها و... از چنان زيبايي هايي برخوردار هستند كه كمتر روستاهايي در كشور پيدا مي شوند كه اين ويژگي ها را داشته باشند.

اين روستاها مي توانند زمينه توسعه گردشگري و روستاگردي در استان سيستان و بلوچستان را فراهم كنند و استان را در مسير توسعه قرار دهند.



به عنوان مثال روستاي قلعه نو زابل كه به سبب نوع معماري و استفاده از مصالح سنتي عنوان 'ماسوله جنوب شرق كشور' را به خود گرفته است از جمله روستاهاي هدف گردشگري در استان محسوب مي شود.



قلعه‌نو تنها روستايي در سيستان و بلوچستان است كه صد در صد معماري منازل آن قديمي و از خشت و گل ساخته شده و با همان سبك ويژگي خود را حفظ كرده است. معماري در سيستان برگرفته از شرايط اقليمي اين منطقه است بطوري كه بيشتر منازل آن از مصالح سنتي شامل آب، گل و خشت ساخته شده و امروزه نيز تنها در ساخت منازل 40درصد از روستاهاي سيستان اين سبك معماري استفاده مي‌شود.



اين در حالي است كه روستاييان قلعه نو در ساخت منازل خود صد درصد اين سبك معماري حفظ كرده‌اند. با توجه به اينكه خشت و گل سرما و گرما را در خود حفظ مي‌كند، استفاده از اين نوع مصالح و سبك معماري مانع از خروج هواي سرد خانه مي‌شود.

با توجه به آب و هواي گرم و خشك كويري، در سقف اين منازل دريچه‌هايي به نام 'كولك' يا بادگير و در ديواره آن 'سورك' دريچه‌اي شبيه حرف ‎ انگليسي تعبيه شده كه سبب ورود هواي سرد و كوران آن شده بگونه‌اي كه باد از سقف وارد و از سورك خارج مي‌شود



مقاومت اين نوع منازل به دليل زلزله‌خيز نبودن منطقه سيستان به 1200 سال نيز مي رسد.

اين روستا مربوط به اواخر دوره قاجار و اوايل پهلوي است. روستاي 'قلعه كهنه' نيز در نزديكي قلعه نو قرار دارد و به سبب متروك شدن ساكنان آن به روستاي قلعه نو كوچ كرده‌اند. اين روستا به دليل قرار گرفتن بر روي تپه‌اي بزرگ به 'قلعه' شهرت يافته و طوايف بزرگي همچون 'نارويي‌نژاد، سنجراني، كياني، سرابندي و شيرانزهي' در آن سكونت دارند.

گورستان قلعه‌نو نيز در نوع خود بي‌نظير است قبرها به صورت پلكاني و مقبره خوانين و حكما در داخل اتاقكهايي به نام 'معجره' قرار دارد. مقبره دختري در اين گورستان كشف شده كه معماري روي آن نشان‌دهنده دوران صفوي است اما هويت خود فرد هنوز مشخص نشده است.

قلعه‌نو از روستاهاي مهم سيستان و بلوچستان است و به عنوان روستاي گردشگري و توريستي مطرح است و همه‌ساله پذيراي تعداد زيادي گردشگر به ويژه مسافر نوروزي است. اين روستا در هفت كيلومتري شهر زهك مركز اين شهرستان قرار دارد. اثر تاريخي بسيار مهم 'دهانه غلامان' مربوط به دوران هخامنشي در مجاورت اين روستا قرار دارد.



روستاي قلعه نو زابل ماسوله اي در جنوب شرق ايران

كامبيز مشتاق گوهري مدير كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سيستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار اجتماعي عصر هامون با بيان اينكه روستاي قلعه نو از آثار تاريخي اواخر دوره قاجار و اوايل پهلوي است، اظهار داشت: ارگ 'محمدحسين خان نارويي‌نژاد' با قدمت 160ساله و زيربناي بيش از 1500 مترمربع در دو طبقه از بناهاي تاريخي و مهم اين روستا است.

وي ادامه داد: اين اثر در قلعه نو، روستاي نمونه هدف گردشگري در پنج كيلومتري جاده زهك به زاهدان واقع شده و به شماره 7255 مورخ 12 بهمن 85 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.

گوهري افزود: اين بنا زيرزمين بزرگي به گستره ‎ 1500مترمربع داشته كه در گذشته انبار غلات و محل آرد كردن گندم بوده است

مدير كل ميراث فرهنگي استان با بيان اينكه نماي اين ارگ از آجر ساخته شده و قريب به ‎ 100پنجره دارد، اضافه كرد:

نوع معماري و كاشيكاري آن نيز به اواخر دوره قاجار بر مي‌گردد.

وي گفت: روستاي 'قلعه نو' سيستان به سبب نوع معماري و استفاده از مصالح سنتي عنوان 'ماسوله جنوب شرق كشور' را به خود گرفته است.

گوهري در پايان گفت: اين روستا در ايام نوروز پذيراي مردم سراسر كشور خواهد بود.

6081