آزادیِ تكریت

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز پنجشنبه 21 اسفند 1393 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی كرده است.



*** شكست «داعش» در «تكریت»

عقب نشینی گروه تروریستی داعش از تكریت و آزادسازی 90 درصد این شهر به كمك نیروهای عراقی یكی از خبرهای مهم در روزنامه های امروز بود. روزنامه ها یادداشت هایی را نیز در این زمینه منتشر كردند.

«فرار تكفیری‌ها از تكریت» عنوان گزارش خبری روزنامه ی «ایران» است كه در آن با اشاره به عملیات ضربتی ارتش و عشایر عراق در جریان پاكسازی شهر تكریت از عناصر داعش آمده است: عملیات بزرگ عراقی‌ها برای آزادسازی استان صلاح‌الدین از داعش، در روز یازدهم با پیروزی‌های بزرگی همراه بود. دیروز نیروهای عراقی و عشایر بخش‌های شرقی تكریت، زادگاه صدام را آزاد كردند و برای فتح سایر بخش‌ها به سمت جنوب شهر حركت كردند. همزمان با موفقیت عملیات صلاح‌الدین در عراق، داعش در سوریه نیز متحمل شكست شد.

«90 درصد تكریت آزاد شد» هم عنوان گزارشی در روزنامه ی «خراسان» به نقل از خبرگزاری الجزیره است. به نوشته ی خراسان، برخی منابع غیر رسمی نیز اعلام كردند: تكریت به طور كامل آزاد شده اما با توجه به مین گذاری و تله های انفجاری گسترده ای كه داعش در این شهر كار گذاشته مسئولان عراقی فعلا خبر آزادی كامل تكریت را به بعد از خنثی كردن عمده این تله ها و ایجاد ثبات نسبی در این شهر منوط كرده اند. در این درگیری ها بسیاری از داعشی ها به هلاكت رسیدند كه چند تن از سركرده های نظامی داعش از جمله «أبو یاسین» در بین آنها به چشم می خورد.

«گام به گام تا نابودی داعش» هم عنوان گزارش خبری روزنامه ی «ابتكار» در این زمینه است كه در آن با اشاره به همكاری های مردمی با نیروهای عراقی در شكست داعش در تكریت آمده است: در این درگیری‌ها نیروهای داوطلب مردمی به همراه ساكنان محلی و عشایر سنی در كنار ارتش علیه داعش می‌جنگند.

به نوشته ی ابتكار، مناطقی كه از سوی مسئولان محلی و نیروهای عراقی خبر آزادسازی آنها منتشر شده تقریبا 90 درصد این شهر را تشكیل می‌دهند.

«سنگرهای از ‌دست ‌رفته داعش» هم عنوان سرمقاله ی روزنامه ی «شرق» نوشته ی «محمد ایرانی» سفیر پیشین ایران در لبنان و اردن در همین ارتباط است كه در آن با اشاره به ضعف نیروی نظامی داعش آمده است: در حوزه نظامی مشخص بود اگر دولت‌ها و ارتش‌های قوی یا یك ‌نیروی مردمی دارای سازماندهی قوی كه پیش ‌از آن، تمهیدات اطلاعاتی و امنیتی نیز اندیشیده باشد وارد عمل شود، در صحنه میدانی داعش نمی‌تواند دوام بیاورد.

شرق افزود: این گروهك دارای برخی سلاح‌ها در جنگ زمینی است، اما سلاح‌های بسیار سنگین و پیشرفته و ادوات هوایی را در اختیار ندارد. رمز پیروزی آنها، سرعت جا‌به‌جایی، قدرت سیال‌بودن و تعداد نیروهایی است كه در اختیار دارند. این امر به یك «اتاق عملیات مشترك» نیازمند است كه به ‌نظر می‌رسد داعش از آن سود می‌برد.

به نوشته ی این روزنامه، پیروزی‌های اخیر ارتش، نیروهای مردمی و كردهای عراق و باز پس‌گیری برخی شهرها در استان صلاح ‌الدین كه تا ورود ابتدایی به تكریت گسترش یافته است، دلایل متعددی دارد. علاوه‌بر اتحاد میان همه نیروهای عراقی و دولت و نقش بی‌بدیل مشاوره‌های مستشاران ایران، نزاع میان كشورهای دیگر در حوزه میدانی عراق كاهش یافته است.

روزنامه ی «رسالت» هم سرمقاله ی امروز خود را با عنوان «ناكامی داعش در احضار روح سردار قادسیه!» به شكست داعش در تكریت اختصاص داد و با اشاره به اینكه حضور بلند مدت آمریكا در خاورمیانه به صورتی صریح و آشكار در جریان عملیات آزادسازی تكریت به چالش كشیده شده، نوشت: واقعیت امر این است كه اگر نبرد با داعش سخت است، این سختی و دشواری معلول حمایتهای اولیه و تبعی صورت گرفته از تكفیری هاست. حمایتهایی كه مصدر آن را باید در دو نقطه، یعنی «آتلانتیك» و «كشورهای عربی دیكتاتور خاورمیانه» جستجو كرد. در صورتی كه دستگاههای تنفس مصنوعی افرادی مانند دمپسی به داعش قطع شود و رژیم صهیونیستی و رژیم های عربی به تیمار «شیاطین دست پرورده خود»! نپردازند پاكسازی كل عراق و منطقه از تكفیری ها به سرعت امكان پذیر خواهد بود.



*** گسترش مناسبات تهران-عشق آباد

سفر تازه ی «حسن روحانی» رییس جمهوری به تركمنستان و دیدار وی با «قربانقلی بردی محمد‌اف» رییس جمهوری این كشور كه به امضای 17 سند همكاری اقتصادی، فرهنگی و فناوری میان تهران و عشق آباد منجر شد، بازتاب خبری گسترده یی در روزنامه های صبح امروز داشت.

«عزم تهران و عشق آباد برای مبادلات 60 میلیارد دلاری» یكی از عنوان های خبری نخست در روزنامه ی «تجارت» بود. روزنامه ی ایران و «مردم سالاری» نیز در عنوان خبری خود در این زمینه توافق برای تجارت 60 میلیارد دلاری میان ایران و تركمنستان را برجسته كرد.

«كریدور عمان، ایران، تركمنستان و ازبكستان فعال می شود» به نقل از رییس جمهوری هم، عنوان خبری روزنامه های «ابرار»، «افكار»، «تعادل»، رسالت و شرق در ارتباط با نتایج سفر روحانی به تركمنستان است.

«قرارهای تازه در عشق آباد» هم یكی از عنوان های نخست روزنامه ی «قانون» است كه در آن به جزییات سفر روحانی به تركمنستان و دیدارهای او با مقام های عشق آباد اشاره شده است.

در همین حال برخی روزنامه ها مانند روزنامه های «حمایت» و «جوان» دست كم در صفحه ی نخست خود سفر روحانی به تركمنستان را بازتاب ندادند.



*** ادامه ی واكنش ها به نامه ی تهدیدآمیز 47 سناتور به مقام های ایرانی

در حالی كه خوشبینی ها برای رسیدن به توافق نهایی بالا گرفته، قرار است دور جدید گفت و گوهای هسته یی از روز یكشنبه ی آینده (24 اسفند 93) آغاز شود. در همین حال مخالفان توافق هسته یی در داخل و خارج همچنان بر طبل مخالفت ها می كوبند. نامه ی 47 سناتور به مقام های ایرانی مبنی بر اینكه هرگونه توافق با آمریكا فقط تا پایان دولت اوباما رسمیت دارد، یكی از همین مخالفت هاست كه البته با واكنش به نسبت تند كاخ سفید مواجه شده است.

به دنبال این عمل خارج از عرف سناتورهای آمریكایی، روزنامه های امروز به واكاوی چرایی مخالفت ها با توافق هسته یی میان ایران و 1+5 و تحلیل تهدیدهای سناتورها در نامه ی سرگشاده ی خود به مقام های ایرانی پرداختند.

روزنامه ی «فرهیختگان» در یاددشتی با عنوان «تلاش‌های مخالفین توافق هسته‌ای» به قلم «سیدعلی خرم» استاد دانشگاه با اشاره به استفاده ی برخی كشورها و جناح ها از بحرانی بودن پرونده هسته‌یی ایران نوشت: ایران با 14 سال سابقه كشمكش قصد دارد به سرانجام رسیده و با یك توافق بین‌المللی، راه مسالمت‌آمیز و دیپلماتیك خود را طی كند و به پرونده‌ای عادی تبدیل شود. اما در این مدت بسیاری از كشورها و جناح‌ها از بحرانی بودن و مناقشه‌برانگیز بودن پرونده استفاده‌های فراوان كرده‌اند و حاضر نیستند از سود سرشار خود چشم‌پوشی كنند.

خرم در پایان این یادداشت به جناح های داخلی توصیه كرده است: دل به بلوف ‌های تو خالی و غیر حقوقی دشمنان ایران نبندند و به‌ جای اینكه بار خاطر ملت شریف ایران باشند، سعی كنند با حمایت‌های خود یار شاطر مذاكره‌كنندگان هسته‌ای باشند كه دارند گامی تاریخی در جهت آزاد كردن انرژی منطقه‌ای ایران و احیای اقتصاد و صنعت كشور كه در هشت سال گذشته نابود شده، برمی‌دارند.

روزنامه ی «جام جم» هم در یادداشتی با عنوان «توافق ‌احتمالی‌ هسته‌‌ای چرایی نگرانی تندروها» با اشاره به افزایش مخالفت‌ ها و موضعگیری‌ های افراطی، این مخالفت ها را یكی از نشانه های نزدیكی به توافق دانست و نوشت: یكی از نشانه‌های نزدیك بودن توافق، موج به ‌راه افتاده مخالفت‌ها با مذاكرات است؛ مخالفت‌هایی كه چنان از سوی تندروهای غربی پیگیری شده كه گاه «خائنانه» ارزیابی می‌شود. با وجود این حتی كاخ سفید نیز دیگر زیر بار ادعاهای افراطی ‌های مخالف توافق نمی‌رود.

در ادامه در تشریح دلیل شدت یابی مخالفت ها با توافق هسته یی آمده است: از شدت مخالفت‌ لابی‌های تندرو می‌توان دریافت، به نتیجه رسیدن مذاكرات هسته‌ای، نه فقط چون به گسترش بیش از پیش قدرت ایران منتهی شده و می‌تواند به یك معضل جهانی خاتمه دهد برای جنگ‌طلبان «توافق بد» است، بلكه ریشه اصلی این تندروی‌ ها این است كه آنها می‌ترسند توافق یادشده، الگویی برای حل و فصل دیگر بحران‌های بین‌المللی شده و بنابر این، از «دیپلماسی» و «مذاكره»، آلترناتیوی تاثیرگذار در برابر «گزینه جنگ» بسازد.

«تاملی بر نامه سرگشاده سناتورهای جمهوریخواه» هم عنوان یادداشتی در روزنامه ی «اطلاعات» در همین ارتباط است كه در آن آمده است: سخنرانی نمایش گونه نتانیاهو در جلسه مشترك كنگره آمریكا كه اخیراً انجام شد در محافل سیاسی آمریكا و رژیم صهیونیستی و همچنین میان بسیاری از مردم این دو كشور بازتابی منفی داشت، اما عجب آن كه مبتكران و كارگردانان این نمایش ناموفق كه از برگزاری آن سودی سیاسی عایدشان نشده بود به جای آن كه در صدد جبران خبط سیاسی خود باشند و درس عبرتی بگیرند دست به اقدامی دیگر زدند كه شاید قبح آن كمتر از دعوت از نخست وزیر رژیم صهیونیستی برای سخن پراكنی در كنگره آمریكا نباشد.

به نوشته ی این روزنامه، انگیزه سناتورهای ارسال كننده نامه جاه‌طلبی‌ها و اختلافات حزبی بوده و نگرانی‌های آنها از پیشرفت مذاكرات هسته‌ای و تعلق خاطرشان به پیشبرد ملاحظات سیاسی مورد نظر اسرائیل آنها را بر آن داشته است كه به هر دری بزنند و تا آنجا پیش بروند كه بی‌ملاحظه چوب لای چرخ رئیس جمهوری وقت آمریكا بگذارند.

در این میان و در حالی كه طبق اعلام مقام های ایرانی و 1+5 قرار است هرگونه توافق هسته یی میان دو طرف، به صورت قطعنامه به تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد برسد و برای دولت های بعدی در آمریكا لازم الاجرا شود، روزنامه ی «سیاست روز» تهدیدهای سناتورها را چندان بی اساس ندانست و حتی تصویب قطعنامه را نیز تضمین كننده نشمرد و نوشت: آیا به واقع شورای امنیت حاضر به لغو تحریم‌های ظالمانه علیه ایران خواهد شد؟ شورای امنیتی كه گردانندگان آن همین اعضای مذاكره‌كننده با ایران هستند و هر روز شاهد نمایش و سناریو‌های ضد ایرانی از سوی آنها هستیم بطوریكه به وضوح تلاش می‌كنند تا لای چرخ مذاكرات برای رسیدن به نتیجه‌ای قابل قبول چوب گذارند.

سیاست روز به نقل از «محمد‌حسن قدیری ‌ابیانه» كارشناس سیاست خارجی در گفت و گو با این روزنامه افزود: امریكا ماهیتا فریبكار و دروغگو است و خلف وعده بخش مهمی از سیاست خارجی امریكا را تشكیل می‌دهد. بنابراین حتی اگر قسم یاد كنند كه به تعهدات خود عمل می‌كنند و حتی ضمانت كتبی دهند كفایت نمی كند زیرا امریكا در طول تاریخ بارها اساسی ترین حقوق ملت‌ها را نقض كرده است.

روزنامه ی «جوان» نیز در یادداشتی با عنوان «تله حقوقی‌ در انتظار پرونده هسته‌ای» با ارایه ی دیدگاهی مشابه روزنامه ی سیاست روز، هرگونه توافق احتمالی میان ایران و 1+5 كه به صورت قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل در بیاید را چندان قابل اتكا ندانست و نوشت: به راستی با استناد به كدام یك از اصول حقوق بین‌الملل می‌توان با این قطعیت گفت كه با «‌تأیید توافقنامه در یك قطعنامه فصل هفتمی منشور ملل متحد» از افزایش تحریم‌ها و تهدیدات بین‌المللی جلوگیری می‌شود و ایالات متحده امریكا و متحدانش اجازه نخواهند داشت به مانند ژنو 3 بندهای توافقنامه را تفسیر به رأی كنند.



*** زوایای حمله به نماینده ی مجلس در شیراز

«علی مطهری» نماینده مردم تهران در مجلس، روز دوشنبه در شیراز مورد حمله عده یی افراد خودسر و ناشناس قرار گرفت. هنوز جزییاتی از شناسایی یا بازداشت حمله كنندگان به وی منتشر نشده است، اما وزارت كشور اطمینان داده كه با مقصران احتمالی برخورد خواهد شد. «حسینعلی امیری» سخنگوی وزارت كشور روز گذشته با ابراز تاسف از حمله به علی مطهری از احضار استاندار فارس به تهران خبر داد. این رویداد محور گزارش ها و یادداشت های بسیاری از روزنامه های امروز بود.

روزنامه ی «اعتماد» در گزارشی با عنوان «وزارت كشور توضیح خواست» از فراخوانده شدن استاندار فارس بر سر ماجرای حمله به علی مطهری از سوی وزارت كشور برای ارایه ی توضیحات در این زمینه خبر داد و نوشت: توضیحات استاندار فارس درباره وقایع روز دوشنبه شیراز برای مقامات دولتی كفایت نكرد. دیروز قائم‌مقام وزیر كشور از احضار سید‌محمد احمدی، استاندار فارس به تهران برای ادای توضیحات خبر داد. این در شرایطی است كه علی مطهری در شرح وقایع روز دوشنبه شیراز و حمله به او از بی‌توجهی مقامات اجرایی استان به ‌شدت گلایه كرده بود.

روزنامه ی آرمان نیز در یادداشتی با عنوان «حمله به مطهری و جرم مشهود» به قلم «نعمت احمدی» حقوقدان، با اشاره به مجوز داشتن علی مطهری برای برگزاری سخنرانی در دانشگاه شیراز از سوی نهادهای مربوطه، به كم كاری مسوولان انتظامی شیراز اشاره كرد و نوشت: حادثه‌ای كه برای آقای مطهری اتفاق افتاده یك جرم مشهود است؛ در مواردی كه یك جرم مشهود به وقوع می‌پیوندد عملی نزد پلیس اتفاق می‌افتد و پلیس ناظر و شاهد آن است دیگر نیازی به دستور قضایی نیست و نیروی انتظامی باید وارد موضوع شده و مانع از گسترش آن درگیری شود و بعد از دستگیری‌ طرفین پرونده را به مقام قضایی انتقال دهد. باید گفت پلیس در این مورد خوب عمل‌ نكرده است.

«پیگیری‌ حمله‌ خودسرها‌ به‌ مطهری» نیز عنوان گزارش خبری روزنامه ی شرق در همین ارتباط است. در این گزارش با اشاره به طیف گسترده ی واكنش ها نسبت به حمله ی خودسرها به علی مطهری در شیراز آمده است: بیشتر معترضان به رفتارهای غیرقانونی، مسوولان استان فارس و كشوری را به دلیل ناتوانی ‌در جلوگیری و كنترل رفتارهای نیروهای خود سر مقصر می‌دانند؛ ناتوانی ‌ای كه روز گذشته استاندار فارس را به تهران كشانده است.

به نوشته ی شرق، باید دید آیا پاسخ استاندار فارس به مسوولان بالادستی هم مانند موضع‌گیری او در مقابل اتفاق تلخ حمله گروه‌های فشار به علی مطهری است؟ او گفته بود: ما كه گفتیم نیا!

روزنامه ی «مردم سالاری» هم در یادداشتی با عنوان «مطهری‌، سیاستمداری كه از تنهایی نمی‌ترسد!» به تحلیل حادثه شیراز پرداخت و علی مطهری را سیاستمداری توصیف كرد كه در صورت ضرورت از شنا كردن خلاف خط قرمزهای جناحی ابایی ندارد. در این یادداشت آمده است: او شاید در یكی دو سال اخیر جنجالی‌ترین وخبرساز‌ترین سیاستمدار ایران در رسانه‌ها باشد. سیاستمداری كه حالا به روشنی نشان داده است كه هرگز از تنهایی نمی‌ترسد وچنان چه ضروری بداند از شنا كردن خلاف مسیر جریان سیاست وگذشتن از خطِ قرمزهای جناحی، ابایی ندارد!



*** نگاهی به انتخابات شورایاری

چهارمین دور انتخابات شورایاری محله ها قرار است فردا جمعه بیست و دوم اسفندماه برگزار شود. در همین ارتباط مطالبی در روزنامه های امروز درباره ی اهمیت برگزاری انتخابات شورایاری و دخالت مردم در سرنوشت محله ی خود منتشر شد. برخی روزنامه ها نیز از آفت های احتمالی این انتخابات نوشتند.

روزنامه ی ایران در یادداشتی در ستون «اول دفتر» خود با عنوان «تبلور شهروندی در شورایاری‌ها» به قلم « احمد مسجد جامعی» عضو شورای شهر تهران، به بررسی فرهنگ شورایی از زاویه ی حس شهروندی پرداخت و نوشت: می‌دانید كه شهرها فقط حاصل فشردگی و تراكم بالای جمعیت در یك مكان خاص نیستند، بلكه وجود روحی حاكم بر این جمعیت است كه روابط آنها را با یكدیگر تنظیم و احساس تعلق در بین شهروندان ایجاد می‌كند و در نهایت به احساس شهروندی منجر می‌شود. در ادامه ی این یادداشت آمده است: فعال شدن شورایاری‌ها نیز از همین منظر قابل بررسی است. چرا كه شورایاری‌ها می‌توانند روابط اتفاقی در سطح شهرها را به مشاركت اجتماعی ارتقا دهند و نتیجتاً روابط مدنی عمیق‌تر و گسترده‌تر به وجود آورند.

به نوشته ی مسجد جامعی، نباید فراموش كرد كه «مشاركت، مشاركت می‌آورد». مشاركت مدام خودش را بازتولید و فعال‌تر می‌كند. شورایاری‌ها در پی جا انداختن این نگاه هستند كه مدیریت شهری یكسویه نیست و شهروندان هم رعیت نیستند، بلكه كسانی هستند كه در سایه تعاملی سازنده می‌توانند در اداره بهتر شهرشان نقشی مؤثر داشته باشند.

«حضور خانوادگی در انتخابات شورایاری» هم عنوان یادداشتی در روزنامه ی آرمان در همین چارچوب است كه در آن می خوانیم: نمی‌توان انتظار داشت همه مشكلات شهری را با دید كلان ‌محور و كشور محور حل كرد. به تعبیر شهردار محترم تهران، برخی از مشكلات محله ‌محور، برخی شهر محور و برخی دیگر كشوری هستند و نمی‌توان انتظار داشت برای حل همه مشكلات با یك روش عمل شود.

در ادامه ی این یادداشت از اینكه برخی افراد از محله های دیگر ممكن است در انتخابات محله دیگری شركت كنند، به عنوان چالشی در مسیر انتخابات شورایاری یاد شده و آمده است: امیدواریم این انتخابات به سلامت برگزار شود. سلامت این انتخابات از این نظر نیست كه در نظارت بر آن مشكلی وجود داشته باشد بلكه ما هیچ مكانیسمی برای كنترل اینكه فردی از یك محله به محله دیگر برود و رای بدهد، نداریم. حضور خانوادگی ممكن است صحت این انتخابات را زیر سوال ببرد.

*گروه پژوهش و تحلیل خبری

پژوهشم**9282**2054