تحليل يك كارشناس از دخالت سعودي ها در يمن/ احتمال سرايت جنگ به عربستان

علي اكبر ضيائي، كارشناس مسائل بين المللي و فرق اسلامي در مقاله اي كه در اختيار ايرنا قرار داد، به فرقه زيديه در يمن پرداخت و نوشت: زيديه در شمال يمن داراي اكثريت مي باشد و در حال حاضر به رغم تبليغات گسترده بنگاه هاي تبليغاتي عربستان در آن منطقه حدود يك سوم جمعيت يمن را زيديان تشكيل مي دهند.

مناطق سكونت زيديان بيشتر در صعده، صنعاء، عمران، ذمار، جوف و حجه و مناطق سكونت اسماعيليان بيشتر در منطقه نجران عربستان و جنوب يمن است.

منطقه جنوب عربستان را تركيبي از قبائل عسير، جيزان و نجران تشكيل مي دهد كه در اوائل قرن بيستم از يمن منفك و به عربستان ملحق شدند.

وي معتقد است يكي از مناطق ضربه پذير عربستان همين مناطق در طول چند دهه قبل بوده است، زيرا وهابيت به عنوان مذهب رسمي عربستان نتوانسته است تركيب مذهبي آن مناطق را كه عموما شافعي، مالكي و زيدي بوده تغيير دهد. علاوه بر اين مذهب اسماعيلي يا مكارمه با دارا بودن بيش از نيم ميليون پيرو توانسته است سيطره ديني خود بر نجران را حفظ كند.

به نوشته ضيائي، عمليات نظامي عربستان در يمن عليه حوثي ها كه به بهانه دفاع از دولت عبدربه منصور هادي صورت گرفته به زودي دامن گير مناطق جنوبي عربستان خواهد شد و حكومت رياض بايد در دو جبهه داخلي يعني قبائل سني شافعي و مالكي و ضد وهابي در داخل خاك عربستان و جبهه خارجي يعني استان صعده در يمن درگير شود.

اين كارشناس كارشناس مسائل بين المللي و فرق اسلامي تاكيد دارد مناطق مرزي نجران كه در سيطره اسماعيليان عربستان و قبائل زيدي و نيز مناطق ديگر جنوب عربستان يعني ذمار و عسير در طول دوران انفصال از يمن از حكومت مركزي و مبلغان متعصب وهابي صدمات فراواني ديده اند و به سادگي كشتار افراد قبيله خود در آن سوي مرز يعني يمن را برنخواهند تافت.

وي نوشت: به صورت طبيعي در صورت دخالت نيروهاي نظامي عربستان در يمن اين امكان وجود دارد كه قبائل نجران تا جيزان در عربستان تا صعده و حرب و ميدي در يمن موضع متحدي را عليه عربستان و متحدانش تشكيل دهند.

ضيائي براي شناخت دقيق اين بحران به بررسي استان صعده يمن پرداخت و نوشت صعده در شمال غربي يمن در مرز با استان هاي جوف، عمران و حجت از ناحيه جنوب و دو منطقه جيزان و نجران از ناحيه شمال عربستان واقع شده و داراي يك ميليون سكنه است.

فبيله هاي حاشد، وائل، بكيل و خولان از مهمترين قبيله هاي زيدي مذهب در اين استان مي باشند كه بالغ بر 20 ميليون نفر جمعيت يعني يك سوم جمعيت يمن را شامل مي شوند.

از نظر اقتصادي نيز اين استان يمن داراي فقر بسياري نسبت به ديگر استانها است و از نظر جغرافيائي داراي دره هاي عميق و كوههاي بسيار مرتفع و صعب العبور تا ارتفاع دو هزار و 500 متر از سطح دريا مي باشد كه به سختي يك ارتش مكانيزه مي تواند به آن رسوخ كند و به همين علت عربستان و آمريكا و متحدانش از حملات هوائي براي كوبيدن اين منطقه استفاده كرده اند.

اين كارشناس نوشت: قبائل حاشد كه از رئيس جمهور سابق يمن علي عبدالله صالح حمايت مي كنند با قبيله بكيل كه از حوثي ها حمايت مي كنند داراي اختلافات تاريخي هستند. حركات وهابي و اخوان المسلمين همواره تهديداتي را براي اين قبائل در منطقه صعده ايجاد كرده اند و با تلاش هاي عربستان به دنبال تغيير بافت ديني از زيدي به سلفي و اخواني بوده اند، بنابراين جماعات طرفدار داعش و سلفيان تابع عربستان در طول سه دهه گذشته به دنبال ترويج افراط گرائي ديني و تقويت جبهه تكفيري و گسترش دامنه نفوذ خود در يمن بوده اند.

به نوشته ضيائي، به رغم مشهور بودن صعده به استان شيعي يمن، مي بينيم كه مراكز ديني سلفي و وهابي در سال هاي اخير در آن قوت گرفته اند و ساكنان اصلي اين استان هر روز شاهد صدور فتواي تكفير زيديه و شيعه اماميه توسط اصحاب تكفيري مي باشند، امري كه خشم مسلمانان را در اين منطقه به دنبال داشته و بر ترويج خشونت و افراط گرائي افزوده است.

اما دو منطقه نجران و جيزان كه در جنوب عربستان واقع شده اند در مناطق كوهستاني با دره هاي عميق و قله هاي رفيع در همسايگي شمال يمن واقع شده اند و اين منطقه از جمله مناطق صعب العبوري است كه نيروهاي امنيتي عربستان تاكنون نتوانسته اند كنترل آن را به دست بگيرند و به علت ساختار جغرافيائي به گونه اي است كه بسياري از مشكلات امنيتي و ترددهاي غيرمجاز در بين قائل ساكن در دو طرف مرز بين عربستان و يمن را به دنبال داشته است.

اين كارشناس فرق اسلامي نوشت: پيش از جنگ بين عربستان و يمن در سال 1934 نيز همه اين مناطق تحت نفوذ امام زيدي يمن قرار داشت، اما در قرارداد طائف كه جنگ بين صنعاء و رياض را پايان داد، اين سرزمين ها يعني سرزمين هاي آل ادريس، آل عايض و نجران و سرزمين هاي يام به ملك عبدالعزيز آل سعود واگذار شد. مركز اين منطقه نجران نام دارد كه قبائل حارث بن كعب و يام و فرزندان عبدالله و مكارمه با جمعيت نيم ميليون نفر را در خود جاي داده است.

وي نكته مهم اين منطقه عربستان را در پيوندهاي قبيله اي قوي و ديني مردم آن منطقه با ساكنان صعده در يمن دانست و نوشت افراد قبيله يام و حاشد در منطقه نجران با افراد همان قبائل در يمن پيوندهاي تاريخي مهمي خورده اند، به گونه اي كه حمله عربستان و هم پيمانانش به مردم منطقه صعده در حقيقت تجاوز به افراد قبائل نجران تلقي مي شود و همين امر زمينه را براي ناامن كردن مناطق جنوبي عربستان فراهم كرده است.

وي نوشت: با توجه به اين كه اكثريت مطلق منطقه نجران در جنوب عربستان را اسماعيلي مذهبان يعني فرقه سليمانيه يا داعي مطلق تشكيل داده اند و همواره اقدامات خصومت آميز وهابيان تحت نفوذ رياض آنان را مورد هدف قرار داده است، احتمال بروز جنگ در اين منطقه با نيروهاي عربستان افزايش يافته است. اسماعيليان اين منطقه در سال 2008 ميلادي به امير مشعل بن سعود بن عبدالعزيز در مهاجرت اجباري اهل سنت به اين منطقه براي تغيير بافت ديني از شيعي به سني اعتراض كرده و در حقيقت جنوب عربستان ثبات امنيتي خود را از دست داده بود و درگيري هايي بين نيروهاي امنيتي عربستان و ساكنين معترض نجران گزارش شده بود.

در آن زمان ملك عبدالله بن عبدالعزيز براي آرام كردن منطقه نجران امير آن منطقه يعني امير مشعل را از كار بركنار كرد. سازمان ديدبان حقوق بشر نيز بيانيه اي را مبني بر محكوميت آل سعود در برخورد تبعيض آميز با مردم نجران صادر كرد. مجمع علماي وهابيت نيز بيانيه اي در ماه آوريل سال 2007 عليه ساكنان اسماعيلي مذهب نجران صادر كرد و آنان را به كفر، فسق، زندقه و الحاد متهم ساخت.

وي نوشت: در اوت 2006 قاضي القضات عربستان شيخ صالح لحيدان در برابر جمهور مردم عربستان گفت كه اسماعيليان در ظاهر مسلمان و در باطن كافر مي باشند و اين نوع تكفير با سكوت و تاييد ضمني مقامات عربستان همراه بود. حكومت عربستان كه از بروز جنگ

هاي داخلي در منطقه نجران و قوت يافتن القاعده در مرزهاي يمن و عربستان هراس داشت با واگذار كردن زمين به ساكنان نجران در صدد آرام كردن اوضاع متشنج منطقه بر آمد كه با توجه به تحركات اخير عربستان در يمن احتمال بروز مجدد اين نوع تشنجات به شدت افزايش يافته و ممكن است دامنه آن به تمامي عربستان از شمال به جنوب كشيده شود.

ضيائي با اشاره به منطقه جيزان در جنوب عربستان باه اكثريت اهل سنت و اقليت اسماعيلي نوشت كه اين منطقه داراي مساحت زيادي نيست، اما دارابودن جزيره هاي متعدد و پراكنده و نيز دره ها و كوه هاي مرتفع در مرز با يمن يكي از چالش هاي آينده عربستان در درگيري با مردم يمن خواهد بود. مردم اين منطقه را افراد قبائل مسارحه، اشراف، آل سفيان، بنو جابر، بنو معين، عبادل و بنو شبيل تشكيل مي دهند.

به نوشته اين كارشناس، گرچه اختلافات اعتقادي بين زيديه، اسماعيليه و اماميه در مردم اين مناطق وجود داشته است، اما آنان به همراه قبائل سني مذهب شافعي و مالكي منطقه براي مقابله با اصحاب تكفير و افراط گرائي ديني و تحركات القاعده و داعش داراي موضع متحدي هستند و تجاوز عربستان و متحدانش به خاك يمن بيش از آن كه شيعيان منطقه را هدف گرفته باشد افراد قبائل سني مذهب شافعي و مالكي در دو طرف مرز يمن و عربستان را هدف گرفته است و اين امر به معناي اعلان جنگ به قبائل سني در منطقه است.

آساق**1611