تشكیل تیم هایی با تمركز بر تحریم ها/ در حذف یارانه پردرآمدها یاری نمی شویم

جهانگیری می داند چه می گوید به اعداد و ارقام اشراف دارد و بر خلاف بسیاری از چهره های اقتصادی، سیاست را هم به خوبی می داند.

مصاحبه با چنین فردی برای هر خبرنگار ، هم خوب است و هم بد؛ خوب از آن جهت كه نیازی نمی بیند او را مرتب از بیراهه به مسیر اصلی گفت و گو بازگرداند و بد از این نظر كه نمی شود با شگردهای خبرنگاری از او پاسخ دلخواه را گرفت.

با این حال مصاحبه با مرد شماره 2 دولت یازدهم كه هشت سال سابقه وزارت دارد و عضو یكی از احزاب سیاسی است برای هر خبرنگاری وسوسه كننده است.

در فرصت یك ساعته، با او از هر دری سخن گفتیم از « داستان پرغصه» یارانه ها تا تغییر مدیران ارشد دولت و پشتیبانی تیم اقتصادی دولت از تیم مذاكره كننده.

مشروح این گفت و گو را می خوانید:



ایرنا : مدتی پیش جلسه‌ای با حزب كارگزاران داشته‌اید كه از شما خیلی انتقاد شد؛ به دلیل محل و فضایی كه از آن استفاده كرده‌اید و هشدار دادند كه دولت از امكانات خود برای كارهای جناحی و حزبی استفاده می‌كند.



جهانگیری:‌ البته اعتراض چندانی نشد. گروه خاصی اعتراض كردند كه برای من دلیل اعتراض آنها روشن است. آنها از اكنون نگران آینده هستند و به‌دنبال مقصر می‌گردند و به آن روزها فكر می‌كنند. این كه در كشوری كه انتخابات دارد، حتما باید حزب وجود داشته باشد و ما از حزب و تحزب باید حمایت كنیم؛ من در این تردیدی ندارم. اگر می‌خواهیم انتخابات كشور معنای واقعی پیدا كند و به سمت دموكراسی به معنای واقعی برویم ، باید گروه‌هایی باشند به‌عنوان احزاب رسمی كشور مسئولیت بپذیرند و اگر در زمان مسئولیت‌شان كشور را خوب پیش بردند، مردم مجددا به آنها روی آورند و اگر بد پیش بردند پاسخگوی عملكردشان باشند. این كه افرادی بی‌نام و نشان به یكباره وارد انتخابات شوند، مسئولیت‌های مهم بگیرند و هر كاری بخواهند بر سر كشور بیاورند، فردا همان فرد با عنوان دیگری بیاید و هیچ جا هم پاسخگو نباشد.

اگر اكنون حكومت جدی بود برای همین یارانه‌ها به نظرم بسیاری از مسوولین سابق باید پاسخگو می‌شدند. كسی كه تصمیم گرفته برخلاف قانون 45 هزار تومان پرداخت كند، مردم و حكومت را این گونه گرفتار كند و امروز هم احساس می‌كند یك قهرمان است و بقیه كه گرفتار شدند مشكل‌دار هستند. اینها باید مورد مواخذه قرار گیرند. علت این كه چنین نمی‌شود، به این دلیل است كه حزب وجود ندارد. مسئولیت كار را قبول نمی‌كند.

لذا من به شدت طرفدار این كار هستم. از قدیم هم عضو حزب كارگزاران بوده‌ام اما از زمانی كه در این مسوولیت قرار گرفته‌ام، به دلایل گرفتاری مسوولیتم در هیچ جلسه حزب شركت نكرده‌ام و آنها به طور هفتگی جلسه دارند.



ایرنا: آیا حضور شما در جلسه با وجه حزبی بود یا دولتی؟



جهانگیری: این دوستان به‌عنوان دید وبازدید عید آمدند ؛ در این حد هم می‌توان گفت جلسه حزبی نبود. یعنی جمعی از دوستان هم حزبی ما همچون بقیه شخصیت‌ها و افرادی كه در ایام عید آمدند و محبت كردند و عید را تبریك گفتند. آنها هم آمدند و خود به خود چند سوال نیز مطرح كردند. من هم نظرات شخصی خود را گفتم و حتی آن مطالب توسط دفتر ما به‌عنوان دفتر معاون اول منعكس نشد؛ چیزی بود كه آن دوستان خودشان مطالب جلسه را منعكس كردند.

حالا در ایران در ایام مختلف روسای جمهور دبیركل حزب یا عضو تشكل های مهم وموثر بوده اند، جلسه حزبی در دفترش تشكیل می‌داده، در انتخابات گذشته برای وحدت یك جناح سیاسی از رییس‌جمهور و گروه‌های دیگر نماینده گرفتند. آن موقع اصلا دخالت در انتخابات نبود یا اعلام شده كه مقامات دولت سابق به كاندیداها پول داده است آنها دخالت در انتخابات نبوده است؟ اگر من در یك جلسه دید و بازدید عید تا این حد بتوانم در انتخابات تاثیر داشته باشم كه خیلی اتفاق بزرگی است. مطمئن باشید این دولت مصمم است كه انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان را در نهایت دقت، سلامت و قانونمندی برگزار كند و هیچ كدام از مقامات دولتی در فرآیند انتخابات، انتخابات كاندیداها و جهت‌گیری به نفع كاندیدای خاص نداشته باشند و به هیچ وجه دخالت نخواهند كرد. اگر دخالت كنند دولت حتما برخورد خواهد كرد.

لذا از این جهت به مردم اطمینان می‌دهم كه دولت و رییس‌جمهوری مصمم است كه از یك انتخابات قانونمند و سالم حمایت كند و ان شاءالله نیز چنین خواهد بود.



ایرنا: در دولت دكتر روحانی آرامشی در فضای سیاسی ایجاد شده است،‌ بسیاری كه به دلایلی به حاشیه رفته بودند، كم كم زمینه را برای فعالیت مناسب دیدند. با این حال انتقاداتی هم مطرح است كه در برخی موارد خاص و درباره برخی چهره‌ها آقای روحانی آن طور كه باید تلاش نكرده است تا از انزوا خارج شوند؟ آیا كاری شده است كه اعلام نمی‌شود؟ می گویند دولت سه اولویت دارد: اول هسته ای، دوم هسته ای، سوم هسته ای.

آیا انتقادهایی كه می شود درست است كه دولت همه تخم مرغ هایش را در سبد مذاكرات هسته‌ای چیده است؟



جهانگیری: راجع به اولویت های سیاسی، این كه هسته‌ای مساله اصلی كشور است، در آن تردیدی وجود ندارد. بالاخره ما مدتی است با كشورهای بزرگ دنیا وارد یك گفت‌وگوی جدی شده‌ایم. آقای رییس‌جمهور، دولت و تیم مذاكره‌كننده باید وقت بگذارند كه این مذاكرات بسیار حساس، پیچیده و سخت را به سرانجام برسانند. مذاكره هم از جهت این كه باید حقوق ملت ایران در آن تثبیت شود ، خطوط قرمزی كه ترسیم شده، رعایت شود، برای ما بسیار مهم و نیز سخت است .

از نظر تحریم‌های ظالمانه‌ای كه علیه كشور وضع شده و در زمینه نفت و گاز مشكلات جدی داریم. ما هنوز برای مردم باز نكرده‌ایم كه مشكلاتمان در این بخش‌ها چیست و چه اتفاقاتی افتاده است. اگر لازم باشد روزی باز خواهیم كرد. در بخش بانكی كشور برای جابجا كردن پول مشكلاتمان جدی است. البته ما خودمان را برای شرایط سخت‌تر از این آماده كرده بودیم و كرده‌ایم. برنامه داریم تا اگر مذاكرات به نتیجه نرسد ، بتوانیم باز هم كشور را اداره كنیم لذا ما فكر می‌‌كنیم این مساله مهم ماست و این كه آیا اولویت اول و آخرمان است، نه. اما جزء اصلی‌ترین مسایل‌مان است كه دولت باید برای آن وقت بگذارد.



**دولت مشوق فعالیت های قانونمند سیاسی همه جریانات داخل كشور است



مساله دوم بازگرداندن آرامش به كشور بوده است تا همه كسانی كه در داخل كشور احساس می‌كنند كه در درون این نظام و كشور قرار دارند و در چارچوب قوانین كشور می‌خواهند فعالیت كنند، منعی برای فعالیت‌های آنها از نظر دولت وجود ندارد. دولت مشوق فعالیت‌های قانونمند سیاسی همه جریانات داخل كشور است. این هم باز موضوع بعدی است كه دنبال می‌كنیم به همین دلیل هم تلاش كرده‌ایم كه اگر جایی فكر می‌كنیم یك فشار ناصحیحی وجود دارد، حتما برخورد كنیم. جایی كه به سخنرانی‌ها و سخنران اعتراض می‌شود به استانداران و فرمانداران گفته‌ایم به طور قاطع باید از جلسات رسمی و قانونمند حمایت كنند. هیچ گروهی حق ندارد مانع سخنرانی گروه دیگری شود و اخلال به‌وجود آورد. امنیت و آرامش كشور برای ما مهم است. انسجام درونی نظام برای ما مهم بوده است به همین دلیل برای روابط دولت با مراجع ، روحانیت ، دانشگاهیان و نخبگان وقت گذاشته ایم.

سال گذشته رییس‌جمهور در 30 روز ماه رمضان با 30 گروه مهم اجتماعی جلسه گذاشتند. در همین ایام در مقاطع مختلف با گروه‌های سیاسی مختلف اصلاح‌طلب و اصولگرا جلساتی برگزار كردند. سخنان و نقدهای آنان را شنیدند.

من فكر می‌كنم دولت با توجه به جایگاه دولت پیش می‌رود كه هم مسئول اداره كشور است و هم از طرفی می‌خواهد این مسایل و مشكلات گروه‌های سیاسی را به حداقل برساند، اما نمی‌توان همه اینها را توضیح داد. بسیاری مسایل وجود دارد كه گاهی اوقات در شورای عالی امنیت ملی و در مراكز دیگر مطرح و گفت‌وگو می‌شود. گاهی اوقات ممكن است به نتیجه برسیم و گاهی اوقات ممكن است به نتیجه نرسیم و نیاز به جلسات بیشتر داشته باشد. به هر حال دولت به‌صورت جدی به‌دنبال این است تا همه مشكلات انشاءالله برطرف شود.



** در بخش فنی هسته ای به توافق های لازم رسیده ایم



ایرنا: یك سوال سیاسی اقتصادی. در مورد تاثیر تحریم‌ها باتوجه به این كه تیم مقابل ما در مذاكرات هسته‌ای كارشناسان خود را در رده‌های مختلف بخش تحریم‌های‌شان به مذاكرات می آورند، آیا تیم مذاكره كننده ما كه چند نفر معدود هستند، از طریق مطالعات بانكی و اقتصادی پشتیبانی می شوند؟ اگر بحث لغو تحریم ها در متن توافق نهایی باشد اولویت های ما مشخص است؟



جهانگیری: آن كشورها با تمام قدرت به مذاكرات می‌آیند. گفتند تیم آمریكایی‌ حدود 130 نفر است. سه كشور اروپایی نیز در مذاكرات كه اغلب در اروپا برگزار می‌شود، با تعداد زیادی شركت می‌كنند. اما ما به دلایل مختلف با جمع محدودی در مذاكرات حضور می‌یابیم. در واقع تعداد تیم ما نسبت به طرف مقابل بسیار محدود است.

با این حال ما دو، سه موضوع را به اثبات رسانده‌ایم. نخست این كه قدرت تیم مذاكره‌كننده ما بالاست. در واقع مشخص است كه در طول این 35 سال سرمایه جمهوری اسلامی نتیجه‌اش این شده كه برخی از افراد در رشته‌های مختلف در سطح بین‌المللی به چهره‌های بسیار تعیین‌كننده‌ای تبدیل شده‌اند از جمله همین تیم مذاكره‌كننده كه قادر است در مقابل 6 كشور بزرگ دنیا با آن تیم‌های مجهز از حقوق كشور به خوبی دفاع كنند لذا به نظر می‌آید ما در بخش فنی به توافقات و دستاوردهایی كه لازم بوده برسیم، دست یافته‌ایم..



** كل وزارتخانه ها در خدمت تیم مذاكره كننده اند



در بحث‌های اقتصادی كل وزارتخانه‌ها در مسیر مذاكره در خدمت و همراهی با وزارت خارجه و تیم مذاكره‌كننده هستند. مخصوصا از زمانی كه بحث نگارش مطرح شد كه باید توافق روی كاغذ بیاید ، ‌تیم‌های مختلفی در داخل كشور تشكیل شد از جمله تیم‌های اقتصادی، بانكی ، نفتی و نقاطی كه تحریم‌ها به‌صورت خاص بر آن نقطه متمركز بوده. این تیم‌ها تشكیل شده كه كمك می‌كنند.

برخی از آنها هنگامی كه توسط رییس تیم مذاكره‌كننده تشخیص بدهد ، باید در مذاكرات حضور داشته باشند. فكر می‌كنم در مجموع تیم ما تیم جامعی خواهد بود و مشكلی نخواهد داشت.

ایرنا: در مورد استانداران و مقامات محلی باید گفت به نظر می رسد كه برخی از آنها همسو با سیاست های دولت نیستند و این موضوع سبب انتقاد حامیان دولت از دولت شده است؟ سیاست های دولت در این زمینه چیست؟

جهانگیری: ما با دوستان طرفدار دولت یا حامیان رییس جمهور یا بدنه اجتماعی حامی دكتر روحانی كه در انتخابات بودند و گله هایی دارند؛ این گله ها به ما می رسد، برخی از آنها را نیز ما قبول داریم و به آنها حق هم می دهیم كه این گله ها را داشته باشند، اما آنها باید یكسری واقعیت ها را بپذیرند.

واقعیت این است كه این دولت اصرار دارد، كه از همه افراد توانمند در داخل دولت استفاده كند و صرفا به دلیل گرایش سیاسی كسی را حذف نكند. این دولت واقعا اصرار دارد كه اگر كسی می خواهد به كشورش خدمت كند به دلیل اینكه در گروه دیگری قرار داشته فضا برای او تنگ نشود، حالا می تواند در دولت یا در بخش خصوصی كار كند، در گذشته برخی از دوستان دولت قبل اگر با بخش خصوصی هم كار می كردند آن بخش خصوصی تنبیه می شد كه چرا با این گروه كار می كنید و نباید جایی به این گروه كار داده شود. ما از این محدودیت ها واقعا نداریم چرا كه این كار را عقلانی می دانیم باید شرایطی به وجود آوریم كه تمام سرمایه ملی این كشور كه با پول این ملت تربیت شده بتواند در خدمت كشور قرار گیرد حالا كسی كه می تواند در بخش خصوصی كار كند، در بخش خصوصی كار كند و كسی كه می تواند در دولت كار كند، در آن بخش كار كند. این اصول وجود دارد.

تیم سیاسی و مدیریتی دولت باید به سیاست های دولت و رییس جمهوری باور داشته باشد و مدافع سیاست های رییس جمهوری و دولت باشند . اگر مدیری سیاست های دولت و رییس جمهوری را اجرا نكند حتما در مقطعی در ارزیابی هایی كه می كنیم نتیجه ای كه خواهد گرفت این خواهد بود كه دولت را ترك كند. آن در وقتی است كه نتیجه ارزیابی ها و بررسی ها نشان دهد نه صرفا به خاطر اینكه این مدیر به لحاظ سیاسی با دولت همراه نبوده است نه، این مدیر اگر شایستگی های كاری، توانایی اداره استان و شهرستان خود یا وزارتخانه اش را داشته و همه چیزش مثبت باشد حتما می ماند با وجود اینكه ممكن است برخی دوستان گله مند باشند و بگویند آنان در گرایش سیاسی دیگری قرار دارند، برای یكبار می خواهیم ببینیم می توان دولتی درست كرد كه همه احساس كنند در این دولت مشاركت دارند این به مصلحت كشور است.



ایرنا: آقای آشنا مشاور فرهنگی رییس جمهوری گفته اند كه برخی از سفرهای استانی برای تیم رییس جمهوری روشن كرد كه بر خلاف تصور اولیه بعضی از استانداران توانایی كافی برای اداره استان را ندارند لذا تغییرات در دولت هم در سطح وزرا و هم استانداران اتفاق خواهد افتاد، در این خصوص لطفا بفرمایید؟



جهانگیری: راجع به مدیران ارشد دولت ،رییس جمهوری و دولت تصمیم می گیرد. مدیران ارشد به طور مرتب مورد ارزیابی قرار می گیرند و حتما هم این ارزیابی یا توسط رییس جمهوری انجام می شود و یا به بنده محول كرده اند كه من انجام می دهم.

اینگونه نیست كه مدیران ارشد دولت در جاهای مختلف دارند ارزیابی می شوند ، نه؛ اگر از دوستان هم كسی ارزیابی انجام می دهد حتما برای بنده یا رییس جمهوری ارسال می كند. در نهایت رییس جمهوری تصمیم می گیرند كه چه كسی باید جابه جا شود یا نه. تاكنون جابجایی هایی كرده ایم . در این دوران استاندار و یا مدیران دیگری بودند كه تغییر كردند، برخی جاها به تغییر رسیدیم.

اما به دلیل محدودیت هایی كه دولت با آن روبه روست مصلحت نمی دانیم و فكر نمی كنیم كه تغییر ممكن است تبدیل به وضع بهتری شود، باید تحمل كنیم، البته ثبات مدیریت برای ما مساله مهمی است، و ما به تغییر ارزش نمی دهیم، ثبات مدیریت برای ما بسیار مهم است، جایی كه رییس جمهور به ضرورت برسد ، تغییر می دهد.



ایرنا: منظورتان از مدیران ارشد همان مدیران استانی هستند؟



جهانگیری: استانداران، وزرا و معاونان وزرا مدیران ارشد هستند، فرمانداران و بخشدارها در اختیار وزیر كشور و ارزیابی وزارتخانه هاست ما نیز دنبال می كنیم. اگر موردی برسد تذكر می دهیم. دوستان هم با حساسیت دنبال می كنند.



ایرنا: یكی از موضوعاتی كه در سخنرانی های رییس جمهوری و همچنین سخنرانی های جنابعالی دیده می شود، گروه هایی هستند كه به نام انتقاد به تخریب دولت پرداخته اند به گونه ای كه دكتر روحانی درباره آنها گفته بودند گروه اقلیتی در گوشه و كنار از اتاق فكر خارج شده و وارد اتاق عملیات شده اند. آیا این گروه به منابع خاصی از قدرت و ثروت متصلند كه به راحتی تریبون و حتی رسانه در اختیار دارند؟



جهانگیری: اولا ما واقعا به انتقاد باور و آن را قبول داریم، و انتقاد را برای خودمان یك نعمت می دانیم و فرصتی است كه در اختیار ما قرار می گیرد كه گاهی اوقات اگر سیاست هایی اتخاذ می كنیم كه دیگران با نگاه انتقادی به آن می نگرند و یا مطلبی در جهت تصحیح می گویند، حتما برای تصحیح استفاده می كنیم. اما واقعیت این است كه یك عده با آقای رییس جمهور و سیاست های وی كه اعمال می شود مخالف هستند، سعی می كنند برای تخریب دولت و رییس جمهور بهانه پیدا كنند، البته از جلسات آنها و كارهایی كه در حال انجام است و هم از نحوه انعكاس مطالبشان آشكار می شود. ما سعی نیز می كنیم دوستانه تا جایی كه می شود این مساله را حل و فصل كنیم و به آنها اعلام كنیم اما گاهی اوقات رییس جمهور احساس می كنند كه آنها عرصه را بر دولت تنگ می كنند تذكر تندتر در صحبت هایشان می دهند.



ایرنا: برخی از مردم از دولت گلایه دارند كه چرا در حذف اقشار پردرآمد از دریافت یارانه تعلل می كند البته با توجه به اینكه امسال بحث حذف اقشار پردرآمد را آغاز كرده اید؟ قائم مقام وزیر كار اعلام كرد كه امسال 6 میلیون نفر از این چرخه حذف می شوند، آخرین اخبار را راجع به این موضوع بفرمایید؟



**قانون هدفمندی یارانه ها به بدترین شكل ممكن اجرا شد



جهانگیری: شما از پرغصه ترین بخش كار ما شروع كردید، یارانه ها به معنای واقعی داستان پرغصه ای برای جمهوری اسلامی ایران است. هرگاه بحث یارانه ها مطرح می شود همه مسایل برایم سخت می شود چون وقتی تصمیم گرفته شد یارانه ها اجرا شود، ما خارج از دولت بودیم. با اینكه منتقد دولت گذشته در تصمیم گیریهایش بودیم، اما از این تصمیم حمایت كردیم. همه اركان نظام حمایت كردند به امید اینكه كاری انجام شود تا یك معضل بزرگ را از پیش روی نظام بردارد و آن نیز موضوع قیمت سوخت و در واقع انرژی بود .

مصرف آن به گونه ای شده بود كه عدم تعادل های مختلف را دراقتصاد كشور نشان می داد. عدم تعادل در تولید،عرضه، تقاضا و مصرف انرژی به گونه ای شده بود كه اگر نفت كشور هم خرج داخل می شد باز ما با كسری روبه رو می شدیم. با توجه به عدم تعادل در منابع و مصارف بودجه دولت، عموم كشوربه این نتیجه رسیدند كه دیگر راهی جز این نیست. اما متاسفانه به بدترین شكل ممكن اجرا شد.

اولا 45 هزار تومان از كجا، بر چه اساس و با چه فرمولی آمد؟ همه در مقابل یك تصمیم به این بزرگی در مقطع خودش سكوت كردند، قانونگذار گفته بود كه درآمد حامل های انرژی وصول شده، 50 درصد آن به عنوان نقدی بین مردم توزیع شود. در بهترین شرایط مشخص بود كه در آن مقطع درآمد حامل های انرژی 28 هزار میلیارد تومان است. 50 درصد آن می شد 14 هزار میلیارد تومان. با هر تعدادی از جمعیت ایران تقسیم می كردیم تنها با یك عمل ساده تقسیم ریاضیات كه هیچ نیازی به كار محاسباتی ویژه نداشت، عدد مشخصی به دست می آمد كه چند برابر آن عدد اعلام شد.

متاسفانه دوستانی كه اكنون گاهی اوقات در دستگاه های نظارتی به یك كار نكرده این دولت اشكال وارد می كنند كه چرا چنین كرده اید در مقابل یك اتفاق به این بزرگی كه آینده كشور را با مخاطره رو به رو می كند سكوت كردند . به هیچ عنوان مشخص نبود مبنای 45 هزار تومان چیست؟ در همان سال اول مجبور شدند از منابع بانك مركزی پرداخت كنند و همچنین از منابع بودجه.

پایان دولت گذشته 77 و نیم میلیون نفر یارانه می گرفت كه در واقع حدود 42 هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت می شد درحالی كه در آمد آن 28 هزار میلیارد تومان بود كه فشار بسیاری به بخش های مختلف اقتصاد كشور وارد شد . در راس آنها بخش های اصلی انرژی كه قرار بود با آزادسازی قیمت ها آن بخش ها شكوفا شوند به سمت مرگ رفتند، همچون شركت های پالایش و پخش، شركت گاز و شركت های نیرو و حتی بخش آب كه تغییری در قیمت آب دادند، شركت های آب را وادار كردند كه شما باید پول بدهید تا بین مردم توزیع كنیم . به گونه ای بود كه هنگام تحویل دولت وزارت نیرو 30 هزار میلیارد تومان بدهی داشت. در بخش نفت وضع سخت تر و بدتر از این بود، هم آسیب های اینگونه وارد شد و هم اینكه بودجه دولت به شدت تحت تاثیر این قرار گرفت.

بیست و دوم هر ماه یكی از دغدغه های بزرگ دولت این بود كه چگونه چندهزار و 500 میلیارد تومان یارانه نقدی را تامین و پرداخت كند.

ما در یك مرحله در دولت تدبیر و امید اصلاح كوچكی انجام دادیم چرا كه با توجه به شرایط تورمی 40 درصدی كه به كشور حاكم شده بود، نمی توانستیم كار شوك آور انجام دهیم، اقتصاد دانان بسیاری به ما توصیه می كردند به حوزه تغییر قیمت انرژی ورود پیدا نكنید و بگذارید كمی تورم پایین بیاید بعد تصمیم گیری كنید اما شرایط به گونه ای بود كه نمی توانستیم از كنار آن عبور كنیم . مجبور شدیم اوایل سال 93 تغییراتی در قیمت انرژی بدهیم، بنزین سهمیه ای را 700 تومان و آزاد را به هزار تومان تغییر دادیم. در بقیه قیمت ها هم تغییرات كمی انجام شد بخشی از كسری را جبران كردیم و طرح تحول سلامت، طرح مهم دیگری كه نیاز مردم جامعه بود را از محل افزایش درآمدها اجرا كردیم. اما همچنان گرفتار كسری هستیم.

در بودجه سال 94 هزینه هایی كه برای حامل های انرژی پیش بینی شده 54 هزار میلیارد تومان است اما در آمدی كه حداكثر از حامل های انرژی حاصل شود بین 31 تا 33 هزار میلیارد تومان است . مشخص است كه شكاف زیادی وجود دارد. مجبور هستیم بخشی از هزینه ها را دوباره پرداخت نكنیم اما بخش دیگر به اجبار باید پرداخت شود چرا كه یارانه نقدی تعهدی است كه دولت در مقابل ملت دارد یا باید یك تصمیمی بگیرد كه تعهدم را اینگونه عمل می كنم اما تا زمانی كه تصمیم جدیدی نگرفته ایم به شیوه قبل یعنی همان 45 هزار و 500 تومان باید عمل شود.

طرح تحول سلامت را نیز باید انجام دهیم و اگر همین دو مورد یارانه نقدی و طرح تحول سلامت را انجام دهیم و بقیه را در نظر نگیریم هفت هزار میلیارد تومان كسری داریم . با فرض اینكه 6 هزار میلیارد تومان را از بودجه به این بخش اختصاص دهیم هفت هزار میلیارد تومان كسری داریم آنهم در شرایطی كه بودجه دولت سال گذشته با نفت هر بشكه 105 دلار بود اما اكنون هر بشكه نفت حدود 55 دلار فروش می رود ، مشخص است كه فشار سنگینی بر بودجه دولت وجود دارد.

دوستان حرفهایی می زنند كه به نظر ما بیش از آنكه اجرایی باشد شعاری است مانند اینكه اقشار پردرآمد را حذف كنیم. ما سال گذشته امتحان كردیم كه مردم داوطلب حذف شوند و هر كسی كه نیاز به این پول ندارد خودش انصراف دهد .تمام كسانی كه ما را تشویق به این كار می كردند وقتی وارد این صحنه شدیم برخی سكوت و برخی مخالفت كردند و برخی نیز با طرح مسایل انحرافی مانع این شدند كه مردم انصراف دهند و فكر كردند این كمكی به دولت خواهد بود.



*** در این مسیر همراهی نخواهیم شد



حالا ما اگر بیاییم اقشار پردرآمد را از دریافت یارانه حذف كنیم و در این حذف افرادی ناحق حذف شوند حتما فشار روی دولت زیاد خواهد بود . ما مطمئن هستیم كه در این مسیر همراهی نخواهیم شد، همین كسانی كه برای حذف فشار می آوردند، منتظرهستند كه در حذف مشكلی بروز كند. همین الان كه عدد كمی را دوستان از اواخر سال گذشته تاكنون حذف كرده اند، بخشی از مردم معترض هستند. البته ما پیش بینی كردیم هر كسی اعتراض دارد و به آن رسیدگی می شود و اگر اعتراض بجاست حتما باید به آن عمل شود..

آمار و بانك های اطلاعاتی موجود كشور بیانگر آن است كه ما آمار درآمدی دقیقی از جامعه نداریم آمارهایمان بسیار فقیر است. خود من ساعت ها وقت گذاشته ام و تمام بانك های اطلاعاتی را دیده ام؛ بانك های اطلاعاتی كسانی كه خودرو لوكس دارند، سفر خارجی می روند، خانه های گران قیمت دارند، مالیات پرداخت می كنند و حقوق بالای دو سه میلیون می گیرند، همه اینها را روی هم جمع كنیم، عددش بسیار ناچیزتر از آن عددی است كه شما به آن اشاره كردید. در بین همین ها ممكن است كسی ماشینی داشته و یا سفری رفته كه سفرش اضطراری و ضروری بوده كه ما نمی توانیم بسیاری از اینها را مبنا قرار دهیم.



**امسال باید یك تصمیم در ارتباط با یارانه ها بگیریم



به هر حال ورود پیدا كرده ایم و فكر می كنم به اعداد و ارقام به هیچ وجه نخواهیم رسید. اطلاعات كشور به هیچ عنوان كامل نیست، با این اطلاعات نمی توان یك تصمیم گرفت اما مجبوریم و امسال باید یك تصمیم در ارتباط با یارانه ها بگیریم، این دیگر نقطه نهایی كار است حالا چگونه و چه تصمیمی بگیریم در حال بررسی موضوع درستاد هدفمندی یارانه ها هستیم.



ایرنا: آقای دكتر مگر اجرای یارانه ها دوره ای و تا پایان سال 94 نبوده است چرا دولت زمینه پایان این پرداخت یارانه ها را فراهم نمی كند كه مردم نیز خودشان را برای نگرفتن یارانه آماده كنند؟



جهانگیری: خیر، دوره ای كه نبوده است، قانون هدفمندی یارانه ها قانونی دایمی است.



ایرنا: منظورم پرداخت نقدی یارانه هاست.



جهانگیری: پرداخت هم در همان قانون كه قانونی دایمی است پیش بینی شده است تا 50 درصد منابع یارانه ها بین مردم توزیع شود. اگر بخواهیم 50 درصد توزیع كنیم 33 هزار میلیارد تومان تبدیل به 16 هزار میلیارد تومان می شود اما اكنون 42 هزار میلیارد تومان در حال توزیع است.



ایرنا: اینكه فرمودید تا آخر سال كاری برای یارانه ها باید انجام دهیم، گزینه های آن را می توانید بفرمایید؟



جهانگیری: حذف در حدی كه اطلاعات پیدا كنیم و مطمئن باشیم انجام می دهیم، دو سه پیشنهاد شده در مورد آن پیشنهادها در حال بحث هستیم. به هر حال آن پیشنهادها باید نتیجه اش این باشد كه تغییراتی در نحوه و میزان پرداخت انجام دهیم.



ایرنا: در بحث آزاد سازی منابع وعده هایی به بخش تولید به ویژه كشاورزی و صنعت داده بودید، بارها شده كه شما می گویید پرداخت شده است بعد آن بخش ها می گویند دولت تعهدات خود را انجام نداده است، آیا این موضوع واقعیت دارد؟ اگر امكان دارد آماری در این بخش ارایه بفرمایید.



جهانگیری: البته من هیچگاه تا این لحظه درباره اینكه از این بخش به تولید پرداخت شده یا نشده، اظهارنظر نكرده ام، همیشه اظهارنظرهایی كه شده یا از سوی سخنگوی دولت بوده یا وزارت صنعت مطلبی گفته است. به هر حال وضع یارانه ها و منابع اینگونه است كه برای شما ترسیم كردم، بعید می دانم كسی انتظار داشته باشد از اینگونه درآمد هزینه ای، بگوییم درآمدی مانده است كه در جای دیگر مصرف كنیم.



ایرنا: بحث دیگری كه در جامعه بسیار موثر بوده و بازخورد خوبی هم داشته است، كاهش نرخ تورم است اما هنوز خروجی اش برای مردم ناپیداست. البته ما رسانه ای ها می دانیم كه به لحاظ سرمایه گذاری های عمده ای كه در صنایع بزرگ شده، زمان می برد تا مردم آن را حس كنند. دولت برای ادامه این روند كاهشی برنامه ای دارد یا خیر؟ و اینكه مردم چرا خروجی آن را حس نمی كنند؟



جهانگیری: بحث تورم و گرانی دو مقوله جدای از هم هستند، گرانی در اقتصاد ایران وجود دارد و هر سال هم درصدی قیمت كالاها نسبت به سال قبل گران ترمی شود، ما وقتی شروع كردیم در مهر سال 92 تورم 40 درصد بود، آن موقع برای اقتصاد كشور از هر نظر شكننده بود. یعنی امكان هیچ كاری دراقتصاد كشور با تورم 40 درصد وجود ندارد، مردم و معیشت آنان در فشار بود، توسعه اقتصادی كشور متوقف بود ما باید در اولین مرحله تورم را به نقطه ای می رساندیم كه هم زندگی مردم در حدی قابل تحمل باشد هم توسعه كشور بتواند روالی پیدا كند. تورم بالا بدبینی نسبت به آینده به وجود می آورد و وقتی مردم نسبت به آینده بدبین باشند، پول خود را جای درست و حسابی سرمایه گذاری نمی كنند، و آن را به نقطه ای می برند كه حداقل متناسب با تورم درآمد كسب كنند لذا به سمت كارهایی كه در اقتصاد مضر است، سوق می یابند همچون خرید دلار، سكه و انباشت كردن آنها در خانه كه روش های زیرزمینی دیگری دراقتصاد شكل می گیرد، خوشبختانه در مقطع كوتاهی توانستیم تورم را به حد قابل قبول اقتصاد ایران برسانیم.

اكنون در دنیا فقط حدود 5- 6 كشور تورم دو رقمی دارد كه متاسفانه یكی از آنها ایران است، تقریبا همه دنیا به این نتیجه رسیده كه با تورم نمی توانند به توسعه ادامه دهند . بنابر این آن را كنترل كرده و به تك رقمی رسانده است.

در حال حاضر تورم كشور ما به 15 درصد رسیده است و آوردن آن به پایین تر از 15 درصد كار بسیار دشواری است اما هدفگذاری كرده ایم كه بتوانیم تورم اقتصاد ایران را تك رقمی كنیم. مهمترین مساله آن هم عدم استفاده از منابع بانك مركزی است دولت اگر انضباطی بر كار خود حاكم كند می تواند جلوی تورم را بگیرد.

پایه پولی یا پول بانك مركزی از ابتدایی كه آمار و بانك مركزی در كشور ایجاد شده تا سال 89، حدود 60 هزار میلیارد تومان پول در كشور منتشر شده است، در یك دوره كوتاهی حدود 45 هزار میلیارد تومان به بهانه مسكن مهر از پول بانك مركزی برداشت شده و این كار انجام شده است كه در واقع عامل همه مشكلات اقتصاد ایران شده است.

ما تا اینجا كنترل كردیم و از این به بعد هم كنترل خواهیم كرد، اما همین الان كه كنترل كردیم و می گوییم تورم 15 درصد است معنایش این است كه قیمت ها امسال نسبت به سال گذشته 15 درصد گران شده است و قیمتی ارزان تر نشده است. یعنی این تورم درصدی است كه ما سعی می كنیم درآمد خانوار و افراد نسبت به آن در طول سال و متناسب با آن افزایش یابد.



ایرنا: بخشنامه ای داشته اید در مورد اینكه با شركت ها و دستگاه هایی كه قیمت های خود را افزایش می دهند برخورد می شود، همان موقع هم یكسری از تولید كننده های داخلی به ویژه مواد لبنی، گوشت، فرآورده های غذایی قیمت های خود را افزایش دادند، انتقادی هم به شما بود كه می گفتند دولت اول بحث آزاد سازی را گفته و اكنون هم اقتصاد دستوری را اجرا می كند؟



جهانگیری: من اظهار نظر برخی از دوستان و اقتصاد دانان را دیدم. از برخی واقعا تعجب كردم اگر آنها بخشنامه را خوانده بودند، حتما این مطلب را نمی گفتند و تحت تاثیر انعكاسی كه در رسانه ها شده بود، به همان انعكاس اكتفا كرده و اظهار نظر می كردند كه دولت می خواهد كنترل دستوری كند و وارد قیمت گذاری شده است.

هیچكدام از این حرفها نیست. اینكه ما باید تلاش كنیم كه تورم را با سازوكارهای اقتصادی كاهش دهیم جدی و در دستور كار دولت است و اینكه به روش های دستوری و تعزیراتی بخواهیم قیمت ها را پایین بیاوریم به هیچ وجه جزو برنامه های دولت نیست. چیزی كه مهم است این است كه دولت نسبت به اتفاقاتی كه در اقتصاد كشور می افتد نباید منفعل باشد، یكسری دستگاه و نهاد وجود دارند، این نهادها در كشور قیمت گذاری می كنند، همان ایامی كه من این بخشنامه را صادر كردم ، شوراهای شهر گفتند كه حمل و نقل 20 درصد افزایش پیدا كند، ما برایمان قابل توجیه نبود كه چرا یك مرجع رسمی دولتی یا عمومی می گوید 20 درصد مبنای 20 درصدش چیست؟ چه محاسباتی انجام داده كه می گوید 20 درصد؟

جاهای دیگری هم بودند كه طبق قانون قیمت گذاری بر عهده آنها است، می دانید كه بسیاری از كالاها اینگونه نیست كه قیمت آن را بازار عرضه و تقاضا تعیین كند، آنهایی كه در بازار عرضه و تقاضا تعیین می كند این بخشنامه هیچ ورودی به آنها ندارد، ممكن است برخی از آنها بالا برود و یا برخی پایین بیاید، اما برخی از اینها را مجامع رسمی تصمیم‌گیری می‌كند. به آن مجامع رسمی كه وظیفه قیمت‌گذاری طبق قانون برعهده آنان است، بر اساس یك تكلیف قانونی دیگری كه باید قیمت‌گذاری‌هایشان هماهنگ با دولت باشد، گفتیم اگر شما می‌خواهید افزایش قیمت دهید، حتی مانع آنها نیز نشدیم. گفتیم اگر می‌خواهید قیمتها را افزایش دهید، مستندات خود را برای افزایش قیمت برای دولت بفرستید تا احساس كنند جایی وجود دارد كه اگر می‌گوییم تورم 15 درصد شده است، دیگر 20 درصد افزایش قیمت به راحتی مورد پذیرش واقع نمی‌شود. بیشتر این جهت مورد توجه بوده و یك هماهنگی درونی بوده و به هیچ وجه قصد ورود به مغازه و قیمت گذاری به آن معنا نبوده است. به صورت طبیعی دولت باید در صحنه اقتصادی كشور نظارت كند، حضور داشته باشد و هماهنگی انجام دهد. نباید خود را از صحنه اقتصادی كشور به طور كامل كنار بكشد. به هیچ وجه چنین هدفی از این بخشنامه كه ما می‌خواهیم وارد یك دوران تعزیرات قیمت‌گذاری و از این حرف‌ها شویم، نداشتیم.



ایرنا: از ابتدای روی كار آمدن دولت تدبیر و امید، آمار دقیقی از سرمایه‌گذاری خارجی در ایران اعلام نشده است این در حالی است كه در یك سال اخیر تیم‌های خارجی و سرمایه‌گذاران مختلف در بخش‌های صنعت، بیمه، بانك، كشتیرانی و بسیاری بخش‌های دیگر به ایران آمدند و درخواست همكاری داشتند و زمینه همكاری بسیاری از آنها نیز آماده است. آیا آماری راجع به سرمایه‌گذاری خارجی دارید؟ فكر می‌كنید با توافق جامع نهایی این روند چگونه خواهد بود؟



جهانگیری: اگر تحریم‌ها برداشته نشود نباید انتظار داشته باشیم سرمایه‌گذاری خارجی جدی انجام شود. باید در چنین شرایطی عمدتا با تكیه بر ظرفیت‌های داخلی خودمان به توسعه كشور بیندیشیم. شركت‌هایی كه بعد از روی كار آمدن دولت آقای دكتر روحانی باتوجه به مواضعی كه ایشان داشتند،‌ كه مواضع شناخته شده و دقیقی برای دنیا بود و بلافاصله نیز اثر خودش را روی توافق ژنو در ابتدای كار گذاشت، شركت‌ها به بازار ایران به‌عنوان یك بازار بسیار مهم توجه می‌كنند.

ایران در منطقه‌ای قرار گرفته است كه می‌تواند كانون توسعه منطقه باشد. حلقه اول كشورهای دور ایران و حلقه دوم كشورهای دور از ایران جمعیت بسیار زیادی هستند. مخصوصا هنگامی كه هند به این مجموعه اضافه شود، ایران می‌تواند حتی كانونی شود كه به كشورهای نزدیك خود بهترین كالاها در ایران تولید و صادر شود به همین دلیل شركت‌ها بسیار مشتاق هستند كه در ایران و بخش‌هایی همچون نفت و گاز و در رشته‌هایی كه ایران منحصر به فرد است، سرمایه‌گذاری كنند.

ذخایر نفت و گاز ایران در دنیا جز معدود كشورهایی است كه این حجم از انرژی در داخل ایران وجود دارد. ایران همچنین از لحاظ معدنی و موقعیت جغرافیایی قابل توجه است. این شركت‌ها در دورانی به دلیل تحریم‌ها و شرایطی كه بود، تقریبا پس زده شده بودند اما اكنون بسیار مشتاق هستند كه بیایند و لحظه‌شماری می‌كنند به همین دلیل مذاكرات خود را با طرف ایرانی انجام می‌دهند و سعی می‌كنند توافقات خود را با طرف ایرانی انجام دهند اما كار جدی انجام نمی‌دهند. منتظر هستند تا تصمیم‌گیری شود در واقع بعد از توافق و لغو تحریم‌ها شاهد هجوم شركت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی خواهیم بود لذا ما البته یكی از دغدغه‌هایمان كه باید دقیق در مورد آن برنامه‌ریزی كنیم پس از تحریم است. بعد از لغو تحریم باید شرایط را به گونه‌ای تنظیم كنیم كه یكباره بازار ایران دوباره در اختیار شركت‌های خارجی قرار نگیرد. باید به دقت از این بازار حفاظت شود. شركت‌های خارجی كه می‌خواهند بیایند عمدتا با این انگیزه بیایند كه مشاركت و سرمایه‌گذاری كنند.



ایرنا: در واقع به لحاظ حمایت از تولیدات داخلی؟



جهانگیری: بله نباید اجازه دهیم دوباره آن سرنوشتی كه هنگام بالارفتن قیمت نفت تولیدات داخلی زمینگیر شد و امروز به این وضع افتاده است، یك بار دیگر به بهانه تحریم آن شرایط را تجربه كنند.



ایرنا: پیش‌بینی رسانه‌ها و اقتصاددانان خارجی این است كه بعد از رفع تحریم‌ها به خاطر تزریق پولی كه به ایران می‌شود، یك جهش اقتصادی صورت خواهد گرفت. در واقع تاثیر آن بر قدرت منطقه‌ای و جهانی ایران بسیار خواهد بود. پیش‌بینی شما چیست؟



جهانگیری: ما فكر می‌كنیم پس از تحریم نیازمند دقت بیشتری هستیم. به طور حتم فضای كشور فضایی امیدبخش می‌شود از نظر انتظارات، مطالبات و انتظارات جدیدی در مردم به‌وجود می‌آید كه باید كنترل كنیم تا مطالبات هم بی‌جهت افزایش نیابد. اكنون هم گاهی اوقات در رسانه‌ها می‌بینم كه می‌نویسند 130 میلیارد دلار دارایی‌های بلوكه شده ایران آزاد می‌شود. باید بگویم آنها واقعا اطلاع ندارند. اصلا این چنین نیست. رسانه‌های خارجی نیز در این زمینه اطلاعات ندارند. در این بخش‌ها فقط ما اطلاع داریم. این كه ذخایر كشور در همین حد است، درست است. معنی ذخایر كشور این است؛ نفتی را ما فروخته‌ایم، پول آن به كشور بازگشته یا بازنگشته است. بانك مركزی از دولت دلار را خرید كرده و ریال آن را به ما داده است، ما سالانه ریال می گیریم و در اداره كشور خرج می كنیم، اینها ذخایر بانك مركزی یا صندوق توسعه ملی است، یا موردی مثل هند كه هفت میلیارد دلار مانده است آن پول دولت است كه هنوز به بانك مركزی نفروخته ایم كه اگر آزاد شود، در واقع كمكی به بودجه دولت هم به یكباره می شود، هفت میلیارد دلار كه بلافاصله آزاد شد ما به مردم یا بانك مركزی می فروشیم و ریال آن را در بودجه خرج می كنیم. اما ذخایر بانك مركزی هم ذخایر كشور است، آیا این ذخایر با تحریم ها این میزان آزاد شده و این میزان پول در اختیار ما قرار خواهد گرفت. اینچنین نیست و اعداد و ارقام این نیست با ارزهای كشور به گونه ای رفتار شده است، اینجا هم داستان ویژه ای دارد كه بعد از تحریم آنها را توضیح می دهم كه آقایان نگران بودند ارزها مسدود شود آنها را چگونه هزینه كردند اما به لحاظ حساب و كتابی به عنوان ذخیره كشور هست.



ایرنا: درباره اولویت ها صحبت می كردید



جهانگیری: ما در این بخش بعد از رفع تحریم باید كنترل و برنامه داشته باشیم كه اقتصاد كشور به دلیل مطالبات زیادی كه شكل می گیرد دوباره به كانونی برای واردات كالاهای مصرفی تبدیل نشود، به شركت های خارجی هم از هم اكنون می گوییم شركت هایی می توانند در ایران نقش موثر و قوی داشته باشند كه با شركت های ایرانی برای تولید سرمایه گذاری كنند، اینكه بخواهند اینجا را صرفا بازار ورود كالاهای خود كنند، با این دولت به جایی نخواهند رسید.

نكته این است كه به طور حتم تورم روند نزولی خود را دنبال خواهد كرد اما با دقت زیاد باید دنبال كنیم چرا كه می تواند اینگونه مواقع تورم تشدید شده و افزایش یابد، حتما اشتغال و رشد اقتصادی كشور وضع بهتری پیدا خواهد كرد.



ایرنا: در مورد واردات، گفته می شد دولت كه بحث كنترل واردات را مطرح می كند واردات بسیاری از محصولات داخلی در دولت یازدهم بیشتر بوده است.



جهانگیری: در مواقعی واردات كشور افزایش یافت كه نباید اینگونه می شد، ما روزی كه در دولت آقای خاتمی تحویل دادیم واردات كشور حدود 30 میلیارد دلار بود در برخی مواقع از سالهای دولت گذشته واردات رسمی تا 80 میلیارد دلار رسید، مواقعی بود كه این دغدغه ها نیز وجود نداشت. به همین دلیل اینكه گفته می شود آن واردات باعث زمین گیر شدن تولید داخلی ایران و به جای اشتغال جوانان ایرانی، باعث اشتغال جوانان كشورهای خارجی شد، وارداتی بود كه می شد انجام نشود اما انجام شد. با ابزار واردات سعی كردند بخشی از مطالبات مردم را پاسخ دهند و حتی كارخانه هایی می شناختم كه به اسم كارخانه قطعه سازی وقتی می دیدند شرایط واردات وجود دارد، قطعه وارد می كردند و بر روی آن برچسب می زدند كه تولید داخلی است و آن را به بازار داخلی عرضه می كردند.

بنابراین كارخانه های متعدد و تولید كننده های كشور تبدیل به وارد كننده شدند. چون شرایط كشور اینگونه دیكته می كرد. بعد از یك مقطعی به دلیل محدود شدن فروش نفت و درآمد ارزی یكباره افتی در واردات به وجود آمد كه با نگاه به آن افت می گویند واردات افزایش یافته است وگرنه ما هنوز به واردات سال های 88 و 89 نرسیده ایم.

اینكه اكنون می گویند واردات كالاهای مصرفی افزایش یافته است،همان عدد بین 12 تا 14 درصد است در این دولت چون امیدی نسبت به آینده به وجود آمد، واردات كالاهای واسطه ای و سرمایه ای افزایش پیدا كرد. اینكه باز گفته می شود شما از چین واردات را بیشتر كردید باید بگوییم آنها با اقتصاد كشور كاری كردند كه جز با چین نمی شود با جای دیگر كار كرد. یعنی اقتصادی كه با دنیا كار می كرد شریك اول اروپا بود شركای دیگری در آسیا، كره و ژاپن داشت خب با كارهایی كه اینها كردند، راه همه شركا را بستند و واردات مختص به چین شد و ما نیز سعی كردیم در چین دست به انتخاب بزنیم به جای اینكه اجازه دهیم كالاهای مصرفی چین وارد كشور شود تشویق كردیم به سمت كالاهای سرمایه ای و واسطه ای. اما همواره مساله واردات كالاهای مصرفی باید جز دغدغه های جدی باشد.



ایرنا: وضعیت بازار سرمایه در ابتدای سال خوب شد و روند صعوی گرفت اما اكنون رو به پایین است و این مقداری سرمایه گذاری در این بخش را با كندی مواجه كرد. این امید وجود داشت كه بعد از اینكه بانكها نرخ سود را كاهش دادند، مقداری از منابع به آن سمت گرایش پیدا كند، فكر می كنید دلیل آن چیست؟



جهانگیری: بازار سرمایه ایران مسایل متعددی دارد ما علاقه مند هستیم كه حتما این بازار جایگاه واقعی خود را پیدا كند و به نقطه ای برسد كه مسوولیتش نه تنها عرضه سهام تعدادی از بنگاه های اقتصادی باشد بلكه در تامین منابع مالی بتواند نقش ایفا كند، به هر حال بازار سرمایه ایران اهمیت بسیاری در اقتصاد دارد و هم به جهت رشته فعالیت اكنون برای ما مهم است زیرا سهام بنگاه های اصلی اقتصاد ایران آنجا در حال عرضه است. فكر می كنم با تغییراتی كه در آنجا اتفاق افتاد و با شرایطی كه از لحاظ سیاسی در حال به وجود آمدن است آینده بازار سرمایه ایران به طور حتم آینده خوبی خواهد بود اما به طور قطع روزهای سخت نیز دارد، یكی از محاسن بازار سرمایه همین است كه در مواقعی پایین آمده و گاهی نیز بالا می رود. سال 92 اگر كسی در بازار سرمایه حضور داشت بیش از صددرصد درآمد كسب كرد و در سال 93 این وضع كاهش داشت. ما امیدواریم روزهای خوش بازار سرمایه را حتما داشته باشیم جلسات متعددی برگزار شده و دوستان مشكلات را در بخش های مختلف صنعتی، پتروشمی، صنایع معدنی و سایر بخش ها مشخص كردند امیدواریم سریعتر بتوانیم برای مشكلات مطرح شده به راهكار برسیم كه این وضعیت حتما به سمت مثبت پیش رود.

سیام **ك.ل** 1565