نرخ پایین سرانه ی ورزشی زنان در كشور، زنگ خطر كاهش رشد سلامت نیمی از پیكره ی جامعه را به صدا درآورده و مسوولان را به چاره اندیشی و فرهنگ سازی در جهت حمایت زنان در مبارزه با فقر حركتی فراخوانده است.
حضور بانوان در میدان فعالیت های ورزشی و تربیت بدنی، به عنوان نیمی از پیكره ی جامعه ضرورتی انكارناپذیر و حیاتی در تامین سلامت و بهداشت جسم و روان و پیشگیری كننده انواع انحرافات اجتماعی، كاهش هزینه های درمانی و افزایش تولید و بهره وری است و از آن جا كه با افزایش سن، پوكی استخوان ناشی ازكم تحركی نمود پیدا می كند و این جمعیت عظیم را با مشكلات فراوان روبه رو خواهد كرد، ترویج فرهنگ ورزش بانوان، ایجاد فضای ورزشی امن و قابل اطمینان از نیازهای مبرم جامعه عنوان می شود.
بنا برگزارش های ارایه شده از سوی معاونت امور بانوان ریاست جمهوری، محدودیت های مكانی، فرهنگی و شخصی، باعث شده تا سرانه ی ورزش در میان زنان ایرانی بسیار پایین‌تر از حد استاندارد باشد.
در همین پیوند، «طاهره طاهریان» مشاور ورزشی معاون امور بانوان ریاست جمهوری در گفت و گو با «ایلنا» اظهار كرد: با وجود آن كه حدود 20 سال صرف تغییر نگرش افراد نسبت به ورزش بانوان شد و مسوولان متوجه نیاز كشور به انجام فعالیت‌های ورزشی بانوان شدند، اما هنوز ورزش بانوان احتیاج به كار زیادی دارد.
وی در مورد سرانه ورزش در میان زنان شاغل گفت: آمارهای مختلفی در این زمینه وجود دارد كه آموزش و پرورش، دانشگاه ها و وزارت ورزش و جوانان هر ساله آن را اعلام می‌كند اما هیچ یك از آن‌ها به حد استاندارد نرسیده است و با آن فاصله زیادی دارد.
وی افزود: موضوع ورزش در میان زنان شاغل و به ویژه كاركنان دولت از جمله اولویت‌های ما در معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری است زیرا زنان شاغل علاوه بر انجام كارهای سنگین در محل كار مسوولیت انجام كارهای خانه و وظایف مادرانه را نیز بر عهده دارند بنابراین برای حفظ سلامتیشان نیاز بیشتری به فعالیت‌های ورزشی برای آن‌ها احساس می‌شود.
دلایل كمرنگ بودن حضور زنان در محیط های ورزشی و در نتیجه پایین بودن سرانه ی ورزش در میان زنان، موضوعی بود كه گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا به دنبال یافتن علت آن، به گفت و گو با افراد مرتبط پرداخت.
***كمبود سالن های ورزشی، عامل فقر تحركی بانوان
كمبود فضاهای مناسب ورزشی و سالن های اختصای ویژه ی بانوان و نبود فرهنگ سازی مناسب در این زمینه، یكی از موانع اصلی بر سر راه توسعه ی فرهنگ ورزش بانوان در سطح كشور عنوان می شود. كارشناسان این حوزه بر این باور هستند كه انتظار زنان برای رسیدن زمان استفاده از سالن ورزشی آن هم پس از استفاده ی مردان، موجب دلسردی بانوان و مانع تراشی سایر اعضای خانواده ها است.
در این باره، «فاطمه كرم زاده» نایب رییس فدراسیون بسكتبال بانوان در گفت و گو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، كمبود سالن ورزشی را یكی از دلایل اصلی محدودیت های ورزشی بانوان عنوان كرد و گفت: ما چندین سال است كه با این موضوع روبه رو هستیم اما متاسفانه برای برطرف شدن آن چاره یی اندیشی نشده است و با وجود آن كه استقبال زیادی از ورزشی همانند بسكتبال صورت می گیرد اما تیم های ورزشی به دلیل كمبود سالن ورزشی برای تمرین، باید به انتظار بنشینند تا تمرین آقایان تمام شود كه این خود ضربه های روحی زیادی به دختران ما می زند.
به گفته كرم زاده، این كمبود سالن و فضاهای ورزشی، مانع شكوفایی استعدادهای ورزشی دختران و زنان جامعه است، بنابراین با اختصاص سالن مجزا و ویژه برای بانوان، می توان در جهت رشد و توسعه ورزش آنان و افزایش قهرمان پروری گام برداشت.
«گیتی اعتماد» معمار و مدیرعامل و مشاور طرح و معماری و عضو هیات‌مدیره جامعه مهندسان مشاور هم در گفت و گو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، ایجاد فضای ورزشی مناسب برای بانوان در سطح شهر را یكی از راهكارهای اصلی توسعه ی فرهنگ ورزش بانوان عنوان كرد و گفت: در سطح محله و منطقه حتما باید فضای ورزشی بانوان تامین شود. می توان در ساخت اماكن عمومی یا سازمان های اداری، مكانی را به تحرك و ورزش بانوان اختصاص داد تا علاوه بر افزایش روحیه ی مادران، هم محیط داخلی خانه را امن و آرام و هم به فرهنگ سازی و تشویق ورزش برای سلامت بهتر كمك كنیم. چرا كه اختصاص دادن موقت بخشی از مكان های ورزشی به بانوان، خود عامل سرخوردگی و تمایل نداشتن آنان به ادامه ی ورزش و در نتیجه كاهش سرانه ی ورزش بانوان در كشور به نسبت سایر كشورهای جهان است.
یكی دیگر از چالش های پیش روی بانوان در محیط های ورزشی، مشاركت ندادن آنان در تماشای مسابقه های ورزشی است. موضوعی كه عضو هیات‌مدیره جامعه مهندسان مشاور به آن اشاره كرد و افزود: زمانی كه افراد خانواده اعم از پدر یا مادر و سایر بستگان، با وجود آن كه ورزشكاران زن از لباس های پوشیده استفاده می كنند، نمی توانند در مسابقه های ورزشی فرزندان یا همسران خود شركت كنند و به تشویق آنان بپردازند، انگیزه ی فرزندان در رسیدن به موفقیت ورزشی كاهش می یابد و در سن نوجوانی و جوانی كه شور و هیجان فرد برای رسیدن به قهرمانی موج می زند این محدودیت ها و نبود تشویق ها برجسته تر نمود می كند. در نتیجه دیگر آن شور و هیجانی كه در حالت عادی در كشور های دیگر حتی كشورهای اسلامی مشاهده می كنیم، در كشور خود نخواهیم داشت.
***عملكرد ضعیف رسانه ها
رسانه ها با در اختیار داشتن بهترین ابزار برای انتشار اخبار و اطلاعات و رواج فرهنگ و اندیشه، از قابلیت نفوذپذیری بالایی در میان شهروندان هر كشور برخوردار هستند كه در این میان كار ترویج و بازتاب رسانه یی ورزش متناسب با سن، جنس و شرایط مختلف و همچنین الگوسازی از قهرمانان را می توان به عنوان یكی از عملكردهای مثبت رسانه ها نام برد.
اما با وجود تلاش بسیار بانوان ایرانی، سهم آنان از كل خبرهای ورزشی موجود در رسانه های گروهی ایران بسیار كم و ناچیز است و از نگاه كارشناسان، این نابرابری انتشار اخبار و خلا حمایتی رسانه ها از ورزش بانوان در مقابل انبوه اخبار ورزشی مربوط به آقایان، خود یكی از دلایل فاصله گرفتن زنان از این میدان سنتی مردانه شده است. به راستی چرا بیشتر رسانه ها نیمی از جامعه را رها كرده و توجه به ورزش زنان را در اولویت های آ خر خود قرار داده اند؟!
بر اساس پژوهش صورت گرفته از سوی دانشگاه «پلی تكنیك» مادرید پایتخت اسپانیا، در سال 2010 بازتاب رسانه یی ورزش بانوان، تنها 11 درصد از فضای نشریه ها و رسانه های جهان را پر كرده است و 89 درصد مابقی به ورزش مردان اختصاص دارد.
در این پژوهش كه با عنوان «ورزش و زنان در رسانه های ارتباطی» منتشر شد، خبرهای ورزشی 108 كشور جهان مورد پژوهش قرارگرفت كه بر اساس نتیجه ی به دست آمده، سهم ورزش زنان از دنیای رسانه ها، تنها یك خبر از هر 10 خبر ورزشی بود.
بنا بر این پژوهش، سهم خبرهای ورزشی زنان در اسپانیا كمتر از این میزان بوده و تنها شش درصد سهم زنان و 94 درصد از خبرها به ورزشكاران مرد اختصاص دارد كه خوشبختانه این آمار در مقایسه با سال 2008 كه سهم ورزش زنان در رسانه ها 3.4 درصد بود، از روند صعودی برخوردار است.
این در حالی است كه در جامعه ی ایران هم به نقل از «رباب شهریان» معاون توسعه امور ورزش بانوان وزارت ورزش و جوانان، سهم ورزش بانوان از تمامی رسانه‌های كشور كمتر از 7 درصد است كه امیدواریم رسانه‌ها از ورزش برای پرداختن به ورزشی پاك و معرفتی، حمایت بیشتری داشته باشند تا اخلاق حرفه‌یی در جامعه ورزشی گسترش یابد.
از نگاه كرم زاده نایب رییس فدراسیون بسكتبال بانوان هم رسانه یی شدن خبرهای ورزشی بانوان نقش مهمی در توسعه ی این فرهنگ دارد اما متاسفانه یكی از ناكامی های ورزش بانوان،كم كاری و همچنین محدودیت رسانه ها در پخش مسابقه ی ورزش بانوان است كه آنان را از شوق به ادامه ی كار باز می دارد چرا كه با مشاهده ی مجله ها و روزنامه های ورزشی در می یابیم تنها نیم صفحه از نشریه ی چند صفحه یی به بازتاب ورزش بانوان اختصاص یافته است كه برای خروج از این وضعیت و ارتقای جایگاه رسانه یی، ورزش بانوان ناگزیر از بازنگری در برنامه ها و اتخاذ راهكارها و راهبردهایی در جهت ایجاد تعامل هر چه بیشتر با رسانه ها است.
*** راهكار تغییر دید ورزشی از لاغری به حرفه یی
دست یافتن به تناسب اندام و به عبارتی مانكن شدن شاید برای آن قشر از زنان ایرانی كه با ورزش رابطه خوبی ندارند، تنها دلیل انجام حركات ورزشی هر از گاهی باشد اما از نگاه كارشناسان نداشتن تداوم در ورزش كردن، نتیجه معكوس به بار می آورد كه این خود عامل گریز از ورزش در زنان می شود. امری كه تنها از طریق فرهنگ سازی و تغییر نگاه به ورزش شكل جدیدی به خود می گیرد؛ موضوعی كه در سال های اخیر كمابیش شاهد آن هستیم.
در این مورد، فاطمه كرم زاده هم از حمایت خانواده ها از فرزندان، برای رسیدن به موفقیت در ورزش حرفه یی در سال های اخیر ابراز خوشحالی كرد و گفت: در زمانی نه چندان دور، لفظ ورزش، تجلی لاغر شدن و زیبایی اندام بود اما به مرور و با حضور خانواده ها در كنار فرزندان و آشنا كردن آنان با فضای حرفه یی ورزش، این ماهیت تغییر چهره داده و نقش حمایتی و پیگیری آنان در پیشرفت و توسعه و رسیدن فرزندان به هدف مورد نظر پررنگ تر از قبل شده است و دیگر ورزش را یك سرگرمی و درمانی برای لاغری نمی دانند.
ایجاد تیم های ورزشی توسط جامعه ی هنرمندان و خبرنگاران و رسانه ها هم یكی دیگر از دلایل تغییر ماهیت ورزش در میان زنان جامعه است كه نایب رییس فدراسیون بسكتبال بانوان به آن اشاره كرد و افزود: حضور افراد سرشناس در اردوها و تمرین های ورزشی و برپایی مسابقه های ورزشی توسط آنان، نقش بسیار مهمی در تشویق سایر بانوان به ورزش دارد كه البته ورزشی مانند بسكتبال به علت تخصصی و تكنیكی بودن نیاز به تمرین و ممارست زیاد این افراد دارد.
تعلیم و آموزش در سطح محیط های آموزشی همچون مدارس هم از جمله راهكارهای رشد ورزش بانوان است كه كرم زاده از آن یاد كرد و گفت: آموزش پرورش اگر از نیروهای تخصصی در زنگ ورزش دختران استفاده كند، شاهد رشد انگیزه ی ورزش میان آنان خواهیم بود.
اما این نگاه حداقلی بانوان به ورزش به عنوان داروی لاغری از دیدگیتی اعتماد نامطلوب نیست چرا كه انگیزه ی خروج بانوان از خانه و استفاده از محیط های ورزشی، خود تقاضا برای عرضه ی بهتر فضا و وسایل ورزشی فراهم می كند اما در عین حال باید به افراد آگاهی داد كه ورزش تنها برای لاغركردن نیست و بخشی از سلامت جسم و روح افراد نیز از طریق ورزش تغذیه می شود كه این آگاهی و اطلاع رسانی از مهد آغاز و تا پایان عمر همراه افراد است.
*گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9294**2054
تهران- ایرنا-زنان ایران سهمی ناچیز از فعالیت های ورزشی و حركتی را به خود اختصاص داده اند؛ معضلی كه پیامدهای ناگواری برای سلامت نیمی از جمعیت كشور خواهد داشت.