اولیا و مربیان همراهان جدانشدنی در نظام آموزشی

به گزارش روز سه شنبه خبرنگار حوزه آموزش ایرنا، این مجموعه هر چند به طور مستقل در هر مدرسه و با رای گیری اولیا، شكل می گیرد اما در سطح گسترده آن می تواند نتایج و ثمرات بسیاری برای نظام آموزشی به همراه داشته باشد، مساله ای كه گاه از سوی اولیا مدرسه و دانش آموزان نادیده گرفته می شود.
خانه و مدرسه به عنوان دو نهاد تربیتی نیازمند مدیریتی واحد هستند تا بتوانند در فرآیند تعلیم و تربیت سكان هدایت بچه ها را به دست بگیرند و البته این مدیریت در چارچوب شكل گیری انجمن اولیا و مربیان معنا پیدا می كند.
بی تردید هر یك از این دو نهاد به تنهایی قادر به اداره وظایف خود نیستند چرا كه سیاست ها و برنامه های وزارت آموزش و پرورش زمانی می تواند به نتیجه مطلوب برسد كه این دو نهاد در كنار هم قرار گیرند.
با مشاركت دادن اولیا در امور مختلف مدرسه و دخالت دادن نظرات آنان بهتر می توان رفتارها و شیوه های تربیتی را در خانه و مدرسه مدیریت كرد تا دانش آموز در تناقض رفتارها دچار سردرگمی نشود.
آنچه كه دو نهاد خانه و مدرسه را به هم پیوند می دهد، مجموعه ای به نام انجمن اولیا و مربیان است كه از 24 تا 30 مهرماه را برای پیوند خود برگزیده است تا در راستای پیشبرد امور آموزش و پرورش دانش آموزان در هر مدرسه تشكیل شود و وظایف تعریف شده ای دارد.
از جمله وظایف این انجمن می توان به آگاه كردن اولیا به مسایل دینی، تربیتی، اخلاقی و مشاوره با آنان در هماهنگ كردن روش های تربیتی و آموزشی در محیط خانه و مدرسه، ایجاد و تحكیم پیوندهای عاطفی، اخلاقی و انسانی بین اولیا و مربیان، بهره مندی هر چه بیشتر از امكانات اولیا برای تهیه، تدارك و تكمیل امكانات آموزشی - پرورشی و بهداشتی مدرسه اشاره كرد.
همكاری و همفكری با مدیر به منظور برگزاری جلسات ماهیانه اولیا و مربیان در جهت آموزش بهداشت، مسائل تربیتی، دینی و سواد آموزی، دعوت از اولیای علاقمند به منظور بهره مندی از خدمات آنان برای تهیه و تدارك و تكمیل امكانات آموزشی -پرورشی مدرسه، همكاری و همفكری با مدیر و مربیان مدرسه در مورد برنامه های اوقات فراغت دانش آموزان و انجام گردش های علمی - تفریحی و قبول هدایا و كمك های مالی از اولیا و دیگر افراد خیر و علاقمند از دیگر اهداف تعیین شده برای انجمن اولیا و مربیان است.
تاریخ آغاز همكاری خانه و مدرسه در قالب انجمن به سال ۱۳۲۶ شمسی برمی گردد در آن سال شورای عالی فرهنگ، تشكیل این انجمن ها در همه آموزشگاه ها و شرح وظایف آنها را تصویب كرد.
در سال ۱۳۴۶ شمسی، انجمن اولیا و مربیان ایران تاسیس شد و به ثبت رسید كه در مرامنامه انجمن آمده است: انجمن ملی اولیا و مربیان ایران سازمانی است غیرانتفاعی و غیردولتی، این موسسه با همكاری و پشتیبانی كسانی كه به تربیت عمومی نونهالان و نوجوانان علاقه دارند تشكیل می شوند و هدف های معین و مشخصی را بر محور سیاست های كلی آموزش و پرورش كشور و با معیارهای فدراسیون بین المللی اولیا و مربیان برای نیل به هدف های خود تعقیب می كند.
آنچه كه نقش و تاثیر انجمن اولیا و مربیان را از بدو شكل گیری تاكنون كمرنگ كرده است تمركز گرایی و سیستم بخشنامه های اداری در وزارت آموزش و پرورش است مساله ای كه باعث شده این انجمن در لابلای دستورالعمل ها و آیین نامه ها نتواند به وظایف خود به درستی عمل كند.
تلقی این فكر كه انجمن اولیا و مربیان صرفا برای جمع آوری كمك های مالی از والدین به منظور جبران كمبودها در مدرسه شكل می گیرد نیز موضوع دیگری است كه بر ناكارآمدی این انجمن برای تحقق اهداف ترسیم شده دامن می زند.
كارشناس مسایل آموزش و پرورش در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در ارتباط با نقش و تاثیر شكل گیری انجمن اولیا و مربیان گفت: برغم سابقه طولانی فعالیت انجمن اولیا و مربیان در مدارس، بسیاری از اولیا از وظایف و كاركردهای آن اطلاعی ندارند.
علی پورسلیمان اظهار داشت: عده ای كاركرد این انجمن را صرفا در گرفتن پول و ابزاری در دست مدیر مدرسه برای شكل قانونی دادن به اخذ وجه در مدارس دولتی می دانند.
وی ادامه داد: تعداد قابل توجهی از اولیا دانش آموزان نیز رغبتی برای شركت در جلسات این انجمن ندارند و برخی از ترس كم شدن نمره انضباط فرزندان خود در جلسات انجمن شركت می كنند.
این كارشناس حوزه آموزش و پرورش تصریح كرد كه این در حالی است كه كاركرد مدرسه بدون حضور و مشاركت موثر اولیا ناقص مانده و آموزش و پرورش نمی تواند به وظایف اصلی خود در مورد فرآیند تعلیم و تربیت موثر عمل كند.
پورسلیمان توضیح داد: آموزش و پرورش و مدرسه چاره ای جز درگیر كردن پدران و مادران با جریان تربیت فرزندان شان ندارند و البته در این زمینه باید از روش های اقناعی و نه تهدید استفاده كرد.
وی با بیان اینكه نخستین اقدامی كه باید در این زمینه صورت گیرد، اصلاح نوع نگرش جامعه به كاركرد انجمن اولیا و مربیان است، یادآورشد: مردم باید باور كنند كه كاركرد این انجمن فقط برای دریافت وجه نیست و امر مهم فرهنگ سازی و آموزش مهم ترین وظیفه این نهاد است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینكه این اصلاح نگرش باید در رسانه ها بویژه رسانه ملی پی گیری شود، افزود: دعوت از روسای انجمن های اولیا و مربیان مدارس و استفاده از تجربیات آنها می تواند در مردمی كردن آموزش و پرورش نقش مهمی را ایفا كند.
پورسلیمان خاطرنشان كرد: استفاده از نظر كارشناسان و صاحب نظران در این زمینه می تواند در هویت بخشی این نهاد موثر باشد.
وی ادامه داد: همچنین می توان در جلسات مدرسه بویژه شورای دبیران (معلمان) از اعضای این انجمن دعوت كرد تا در جریان نظرات معلمان قرار گرفته و یك ارتباط دو سویه در راستای رفع مشكلات مدرسه در همه جنبه ها برقرار شود.
كارشناس مسایل آموزش و پرورش اظهار داشت: مدیران و معلمان نباید تصور كنند كه دعوت از اولیا در جلسات شورای آنها، موجب آشكار شدن احتمالی اسرار مدرسه می شود و ممكن است اقتدار آنها را در مدرسه دچار خدشه كند، چه بسا این امر می تواند به فرآیند اعتماد سازی میان خانه و مدرسه كمك كند.
پورسلیمان اضافه كرد: در جلساتی كه در مدرسه و برای اولیا دانش آموزان برگزار می شود، بهتر است اعضای انجمن اولیا و مربیان نیز حضور داشته باشند و فقط مدیر متكلم وحده نباشند.
وی تصریح كرد: دانش آموزان مدرسه باید احساس كنند كه اولیا آنها پی گیر امورشان هستند و البته می توان از فرآیندهای تشویقی برای اولیا فعال در این زمینه به منظور برجسته سازی این دانش آموزان در مدرسه استفاده كرد.
این استاد دانشگاه یادآورشد: مسوولان باید بپذیرند كه آموزش و پرورش یك نهاد مردمی است و مشاركت مردم در آموزش و پرورش یك امر تك بعدی نیست و البته این تغییر نگرش را باید در رفتار و عمل مشاهده كرد.
به نظر می رسد از آنجا كه یكی از سیاست های وزارت آموزش و پرورش مدرسه محوری و توسعه مشاركت های مردمی است تقویت فعالیت انجمن اولیا و مربیان بستر مناسبی برای تحقق این مهم است تا اداره امور مدرسه با مدیریت اولیا مدارس و خانواده ها به نتیجه مطلوب برسد و از این منظر تا حدود زیادی بار سنگین این مسوولیت از دوش وزارتخانه برداشته خواهد شد.
فراهنگ ** 1883 ** 1569