بسته خروج از ركود چه تاثیری بر بازار خودرو می گذارد؟

هجدهم شهریورماه سال جاری «علی طیب نیا» وزیر امور اقتصاد و دارایی، «محمدرضا نعمت زاده» وزیر صنعت، معدن و تجارت، «علی ربیعی» وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی به همراه «حسین دهقان» وزیر دفاع نامه یی مشترك به رییس جمهوری نوشتند و نسبت به بروز بحران به دنبال ركود اقتصادی هشدار دادند؛ نامه یی كه در اندك زمانی پس از انتشار آن، «حسن روحانی» رییس جمهوری، از تدوین بسته یی برای تحرك در رونق اقتصادی خبر داد و طی كمتر از 10 روز، این بسته در نشستی با حضور سخنگوی دولت، وزیر اقتصاد و رییس كل بانك مركزی رونمایی شد.
اگر چه در این بسته، بندهایی از جمله ارایه ی تسهیلات به تولیدكنندگان، پرداخت بخشی از مطالبه های پیمانكاران، ایجاد تحرك در بخش ساخت و ساز و ارایه ی كارت اعتباری 10 میلیون تومانی برای خرید كالاهای داخلی گنجانده شده است اما تحریك تقاضا برای خودروهای داخلی زیر عنوان «پرداخت تسهیلات خودرو به مصرف كنندگان به میزان 80 درصد قیمت خودرو و تا 25 میلیون تومان به مدت هفت سال با نرخ 16 درصد» بیش از دیگر بخش ها مورد توجه قرار گرفته است.
این در حالی است كه تا پیش از این، تسهیلات خودرو 15 میلیون تومان با نرخ سود 22 درصد بود اما تسهیلات جدید، 25 میلیون تومان و با نرخ سود 16 درصد است. این تسهیلات می تواند به طور جداگانه روی بازار خودروهای صفر، كاركرده و خارجی تاثیرگذار باشد.
پژوهشگر ایرنا در این زمینه با سه تن از صاحبنظران مسایل اقتصادی به گفت وگو پرداخت و نظر آنان را درباره ی پیامدهای بسته اقتصادی دولت در بازار خودرو جویا شد.

** بسته ی خروج از ركود و كنار زدن تحریم نخریدن خودروی صفر
«جمشید پژویان» مدرس دانشگاه و رییس پیشین شورای رقابت در گفت وگو با گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا گفت: تسهیلات 25 میلیون تومانی خودرو تاثیر زیادی بر تقاضای مردم برای خرید خودرو خواهد گذاشت. هرچند بیشتر مردم خودروی داخلی را به واسطه ی كیفیت پایین و هزینه ی بالا تحریم كرده اند اما به هر حال وقتی انگیزه هایی مثبت ایجاد شود می تواند تا حدودی تحریم را كنار بزند.
پژویان تصریح كرد: سیاست های جدید خروج از ركود و تسهیلات خرید خودرو تا حدودی روی تقاضای خرید خودروهای صفر اثر خواهد گذاشت. افزون بر این، در مورد تاثیر این سیاست ها بر بازار خودروهای كاركرده نیز می توان گفت مقداری از تقاضای خودروهای كاركرده به سمت خودروی نو منحرف می شود و آنجا یك نوع كاهش تقاضا رخ خواهد داد.
رییس پیشین شورای رقابت در مورد نقش این تسهیلات در بازار خودروهای خارجی گفت: با ارایه ی این تسهیلات، تقاضا برای برخی خودروهای چینی و هندی كه از نظر قیمتی با خودروهای داخلی قابل رقابت هستند كاهش خواهد یافت اما در كل، بازار خودروهای خارجی با بازار خودروهای داخلی متفاوت است و در مجموع تاثیر خاصی از تسهیلات یادشده نخواهد پذیرفت.
وی در جایگاه یك منتقد ارایه ی این تسهیلات، حمایت دولت از خودروسازان را نادرست دانست و این پرسش را مطرح كرد كه چرا دولت از جیب مردم، یعنی منابعی كه از مالیات، فروش نفت و سپرده ی مردم در اختیار دولت و بانك ها قرار گرفته است باید به تولیدكنندگانی كه كالای خود را بدون كیفیت و با هزینه ی بالا تولید می كنند، امتیاز بدهد؟

** تسهیلات 25 میلیون تومانی؛ بی تاثیر یا دارای تاثیر موقت
«علی خاكساری» عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در این ارتباط به ایرنا گفت: تكیه ی بسته ی جدید خروج از ركود بیش از حد روی صنعت خودرو بوده و به نظر من این درست نیست زیرا چالش های صنعت خودرو ربطی به امسال و سال های گذشته ندارد و به دلیل اقتصادی عمل نكردن تولید، ضعف و سوء مدیریت، بحران این صنعت پیشینه یی نزدیك به 2 دهه دارد.
وی با اشاره به این كه صنعت خودرو همواره خواسته است با حمایت های دولتی از این بحران ها خارج شود، گفت: این صنعت به جای این كه مشكلاتش را از درون حل كند، همیشه سعی كرده با اخذ امتیاز، بر بحران ها سرپوش بگذارد.
خاكساری با بیان این كه بسته ی خروج از ركود به دلیل تاكید بیش از حد بر بحران خودرو، به بیراهه رفته است، تصریح كرد: مردم حق دارند چنین تفكری داشته باشند كه نباید از این صنعت بیش از این حمایت شود. صنعتی كه منابع زیادی هدر داده و محیط زیست را تخریب كرده است، جایی برای حمایت ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: با اجرای این بسته، به اسم مردم از تولیدكنندگان خودروهای بی كیفیت داخلی دفاع و این مساله باعث می شود شیرینی لغو تحریم ها برای مردم تلخ شود. مردم برای خرید خودرو نیازی به تسهیلات ندارند. آن ها خودرو باكیفیت و با قیمت واقعی می خواهند و اگر چنین شرایطی نزد تولیدكنندگان محقق شود، نیازی به ارایه ی تسهیلات نیست. مردم از طریق كمپین نخریدن خودروی صفر و راه های دیگر خواسته اند صدای خود را به دولت روحانی برسانند و بگویند كه ما خودروهای بی كیفیت كه مال و جانمان را می گیرد نمی خواهیم.
خاكساری افزود: دولت باید در این بسته بازنگری كند و سیاست هایی اجرا كند كه در واقع به نفع مردم است و به بهبود واقعی شرایط اقتصادی می انجامد نه اینكه به كمك هایی كه بی سابقه نیست، ادامه دهد. باید اجازه داد واردات خودرو به صورت رقابتی و نه انحصاری انجام شود و مردم حق انتخاب داشته باشند. آن موقع است كه صنعت خودرو مجبور می شود كیفیت تولید خود را بالا ببرد. بازار ایران تشنه ی20 میلیون دستگاه خودرو است اما به شرط این كه قیمت ها واقعی و كیفیت مناسب باشد.
این اقتصاددان در مورد تاثیر این بسته بر بازار خودرو نیز گفت: به نظر من این تسهیلات تاثیری مثبت بر بازار خودرو نخواهد داشت و اگر داشته باشد هم موقت خواهد بود.

** بسته ی خروج از ركود و برانگیختن بازار خودروی صفر از راه افزایش تقاضا
«سعید لیلاز» مدرس دانشگاه و اقتصاددان از دیدگاهی متفاوت با 2 كارشناس دیگر، پیامدهای بسته ی تازه ی خروج از ركود را مثبت ارزیابی كرد و گفت: موفقیت این طرح به این مساله بستگی دارد كه دولت جزییات اجرایی این بسته را چگونه تعیین كند و بانك ها در عمل چه رفتاری را برای این بسته در پیش می گیرند چرا كه در بسیاری از موارد آنچه اجرا می شود با برنامه ریزی ها متفاوت است. دولت اگر با كمك اجرای این سیاست ها بتواند ماهانه به اندازه ی 20 هزار دستگاه خودرو تقاضا در بازار ایجاد كند، مشكل خودروسازی ها حل می شود.
وی پیامد بسته ی تازه ی ضد ركود در بازار خودروهای صفر را اینگونه تشریح كرد كه در صورت پرداخت تسهیلات 25 میلیون تومانی به یقین تقاضا در این بازار افزایش خواهد یافت.
لیلاز با اشاره به این كه در علم اقتصاد 2 نوع تقاضای بالقوه و بالفعل وجود دارد گفت: زمانی در سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ما تصور می كردیم كه در سال 1380سقف اشباع شده ی مصرف خودرو به 500 هزار دستگاه در سال برسد و از آنجا به بعد متوقف شود اما دیدیم كه این مصرف به 2 میلیون دستگاه در سال رسید.
این اقتصاددان افزود: من معتقدم تسهیلات 25 میلیون تومانی برای طبقه ی متوسط كم درآمد كه شاكله ی اصلی خریداران بزرگ خودروهای داخلی را تشكیل می دهد بسیار مناسب است و حتما رونق ایجاد می كند. این بسته یی كه دولت تعیین كرده هر جا تزریق شود به شكل فوری به تقاضا می انجامد و چرخ تولید را راه اندازی می كند.
وی در مورد بازار خودروهای كاركرده بعد از اجرای این بسته نیز برآورد كرد كه پرداخت تسهیلات 25 میلیون تومانی خرید خودرو، بخش مهمی از تقاضای خودروهای دست دوم را متوجه بازار خودروهای نو می كند.
*گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9189 **9279**2054