حسین موسویان تعیین نقش بشار اسد در آینده سوریه، مبارزه با تروریسم در سوریه و ارتباط جنبش های افراط گرا با كشورهای متحد غرب را سه موضوعی دانست كه پیش از برقراری صلح در سوریه باید حل و فصل شود.
* آینده بشار اسد
موسویان با اشاره به اختلاف نظر كشورهای جهان بر سر آینده بشار اسد در سوریه نوشت: ائتلاف عربستان – تركیه – آمریكا ترجیح می دهد «اسد» هیچ نقشی در آینده سوریه نداشته باشد؛ اما ایران و روسیه، شكست تروریسم را اولویت اول در سوریه می دانند و می گویند كه سرنوشت دولت و رئیس جمهوری نیز باید با رای مردم سوریه تعیین شود و نه با نظر كشورهای خارجی.
موسویان با اشاره به سخنان اخیر باراك اوباما، رئیس جمهوری آمریكا كه گفته بود ایران و روسیه باید میان «بشار اسد» و «كشور سوریه» یكی را برگزینند، نوشت: تجربه لیبی نشان می دهد كه سخنان اوباما اشتباه است. ناتو و متحدان عرب آن سازمان، به لیبی حمله و حكومت قذافی را سرنگون كردند و پس از آن، آشوب در لیبی تا مرز ورشكستگی را به تماشا نشستند.
به نوشته موسویان، كشورهای حاضر در نشست وین، پیشاپیش توافق كرده اند كه «سوریه باید كشوری یكپارچه، مستقل، دارای تمامیت ارضی و ماهیت سكولار» باشد و «نهادهای حكومتی پابرجا بمانند». بدین ترتریب، تصور اینكه دولت بشار اسد سرنگون شود، اما نظام حكومتی سوریه فرو نپاشد، بسیار دور از ذهن است. همچنین بدون ارتش كنونی سوریه، امكان شكست گروه هایی چون داعش، القاعده و جبهه النصره و حفظ تمامیت ارضی سوریه ممكن نیست. بویژه آنكه نیروهای مورد پشتیبانی غرب و اعراب، مانند «ارتش آزاد سوریه»، در مبارزه با گروه های یادشده، كاملا ناكارآمد بوده اند. درست به همین دلیل است كه شكست قطعی تروریسم، برقراری تمامیت ارضی و سپس درخواست از مردم برای انتخاب رهبران كشور با روش های شفاف، باید اولویت كار در سوریه باشد.
** چگونه گروه های ترور را شكست دهیم؟
دومین مانع بزرگ، این است كه گروه های تروریست مانند داعش را چگونه می توان شكست قطعی داد؟ واقعیت این است كه حمله های هوایی تنها به شرطی موفقیت آمیز هستند كه با همراهی یك نیروی زمینی قوی انجام شوند. در سوریه، بزرگترین و موثرترین نیروی زمینی كه با داعش می جنگد، ارتش سوریه است كه از سوی ایران و روسیه پشتیبانی می شود. در مقابل، متحدان آمریكا در منطقه، از گروه های تروریستی پشتیبانی می كنند كه سرگرم مبارزه با ارتش سوریه هستند.
آمریكا و متحدانش باید درك كنند كه مبارزه همزمان با داعش و دولت بشار اسد امكان پذیر نیست. برای شكست داعش، همكاری ارتش سوریه، روسیه و ایران ضروری است و حمله های تروریستی اخیر به پاریس نیز ضرورت این همكاری را بیش از پیش آشكار كرد.
** رابطه جنبش های افراط گرا با متحدان غرب
سومین تنگنا، این است كه جنبش های افراط گرا مانند القاعده و داعش و مانند آنها، ایدئولژی خود و نیز بخش عمده ای از سلاح و منابع مالی خود را از نزدیك ترین متحدان غرب در منطقه دریافت می كنند. زمان درك این موضوع فرارسیده است؛ زیرا داعش تنها یك گروه شبه نظامی نیست؛ بلكه یك ایدئولژی و فرهنگ است.
كرتن وینسور، مقام سابق وزارت خارجه آمریكا كه در اوایل دولت رونالد ریگان در صدر بسیاری از هیات های آمریكایی به خاورمیانه سفر كرد، در سال 2007نوشت:
سعودی ها در دو دهه اخیر، 87 میلیارد دلار برای تبلیغ وهابی گری در كشورهای دیگر هزینه كرده اند. بخش بزرگی از این هزینه، صرف ساختن مسجد، مدرسه و بنیادهای وهابی شده است. سعودی ها همچنین برای تربیت امام جماعت، انتشار كتاب ها و رسانه های وهابی و حتی كمك به دانشگاه ها سرمایه گذاری می كنند. در مقام مقایسه، كافی است بدانیم كه اتحاد جماهیر شوروی و سازمان جهانی احزاب كمونیست از سال 1921 تا 1991، حدود هفت میلیارد دلار برای تبلیغ ایدئولژی خود هزینه كردند.
موسویان در ادامه نوشت: نخستین روزی كه روسیه حمله های هوایی به مواضع تروریست ها در سوریه را آغاز كرد، یك شهروند برجسته از یكی از كشورهای متحد آمریكا در منطقه خاورمیانه، به من در برلین گفت كه «ما خون از بینی روسیه جاری خواهیم كرد». سرنگونی یك هواپیمای مسافربری روسیه كه داعش مسئولیتش را پذیرفت و سرنگونی جنگنده روسیه توسط تركیه، در راستای همان سیاست بوده است.
حسین موسویان در پایان نوشت: آنچه قدرت های بزرگ غربی باید به خاطر بسپارند، این است كه تلاش آنها در چند دهه اخیر برای تغییر برخی كشورها با ابزار نظامی به شكست انجامیده است. همین رویكرد در سوریه سبب شده است كه حكومتی سكولار و دارای نظم سیاسی، به نفع سلفی-وهابی ها در آستانه سرنگونی قرار بگیرد. تا زمانی كه این رویكرد با واقع گرایی تغییر نكند، جنگ با ترور پایان نخواهد یافت و حمله های تروریستی در غرب ادامه خواهد داشت.
حسین موسویان پژوهشگر دانشگاه پرینستون و معاون پیشین دبیر شورای امنیت ملی ایران در دوران دبیری حسن روحانی است.
اروپام**9163**1144
تهران – ایرنا – حسین موسویان در مقاله ای كه نشریه هافینگتون پست منتشر كرده است، نوشت: سه مانع بزرگ بر سر راه صلح در سوریه وجود دارد كه باید نخست با آنها رویارو شد.