به گزارش ایرنا، این كتاب ها در كتابخانه ملی ایران كه در بزرگراه حقانی تهران واقع شده با موضوعات مختلف فرهنگی، مذهبی، سیاسی،اقتصادی و اجتماعی برای استفاده نابینایان و كم بینایان وجود دارد.
در سال 1372 مجمع عمومی سازمان ملل، قواعد استاندارد فراهم سازی امكانات برابر برای معلولان را به تصویب رساند.
بندهای 5 و 10 این مصوبه، به صراحت دولت ها را مسئول ارائه خدمات اطلاع رسانی و دسترس پذیر كردن خدمات و منابع اطلاعاتی برای گروه های مختلف معلولان از جمله نابینایان معرفی می كند.
در ایران مراكزی نظیر نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور و كتابخانه ملی ایران خدماتی را به این افراد ارایه می‌كنند هرچند این كار همواره با مشكلات خاصی روبرو بوده است.
كتابخانه رودكی از بزرگترین كتابخانه های ویژه نابینایان در كشور است كه از سال 1352 به نابینایان سراسر كشور خدمت ارائه می كند با این وجود به علت فقدان برنامه ریزی صحیح در مقایسه با كشورهای بزرگ دنیا تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم.
نكته قابل تامل دیگر این است كه استقرار كتابخانه های نابینایان بندرت در مراكز استان ها، دستیابی این افراد را به این مكان ها دشوار و حتی غیرممكن كرده است.
انتظار می رود با راه اندازی سیستم های نرم افزاری و الكترونیكی بتوان بزودی شاهد برخورداری نابینایان و كم بینایان از امكانات و ظرفیت های كتابخانه های سراسر كشور باشیم.
** وجود 9 هزار كتاب گویا در كتابخانه ملی
مدیركل اطلاع رسانی سازمان اسناد و كتابخانه ملی در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا می گوید: بخش نابینایان این كتابخانه با حدود پنج هزار كتاب گویا از سال 1385 راه اندازی و به تدریج كامل و دارای منابع شده است.
رضا شهرابی هدف از راه اندازی این بخش ازكتابخانه را ارائه خدمات به قشر نابینا و كم بینا و تهیه مجموعه ای از منابع مطالعاتی و تحقیقاتی آنها عنوان كرده و می افزاید: علاوه بر حدود 9 هزار كتاب گویای موجود در این بخش، منابع دیگری نظیر پایان نامه و طرح های پژوهشی كه فایل آنها به صورت الكترونیكی آماده شده در اختیار این افراد قرار می گیرد.
وی با بیان اینكه چهار كامپیوتر در این بخش به نرم افزارهای تبدیل كننده خط به صوت مجهز است، ادامه می دهد: علاقه مندان می توانند با عضویت به صورت رایگان و بدون در نظر داشتن مدرك تحصیلی از منابع این بخش از كتابخانه ملی بهره برداری كنند.
به گفته شهرابی، كتاب های گویا موجود در این بخش شامل كتابهای لاتین هم هست كه تعداد آنها حدود هزار عنوان است.
** راه اندازی وبسایت نابینایان به زودی
شهرابی با بیان اینكه طرح راه اندازی وبسایت نابینایان بر اساس استانداردهای تولید محتوای نرم افزار در دستور كار است، اضافه می كند: اكنون در حال بارگذاری محتوای این وبسایت هستیم تا پس از پایان كار ، به صورت رسمی از آن رونمایی شود.
**راه اندازی تالار رقمی برای نابینایان
وی با بیان اینكه اعضای كتابخانه ملی می توانند از حدود 170 هزار عنوان پایان نامه موجود در این مكان برای انجام كارهای تحقیقاتی و پژوهشی بهره برداری كنند، ادامه می دهد: تاكنون استفاده از این منابع برای نابینایان و كم بینایان مقدور نبود اما دانشجویان و تحصیلكردگان این قشر هم به زودی قادر خواهند بود، از این امكانات برخوردار باشند.
شهرابی می گوید: در حال تهیه زیرساختی هستیم كه این افراد بتوانند در تالارهای رقمی با استفاده از نرم افزار 'جاز' محتوای این منابع را به صورت شنیداری استفاده كنند هرچند حدود 70 هزار پایان نامه به دلیل در اختیار داشتن فایل های ورد و پی دی اف آنها قابل استفاده برای این افراد است.
** جمع آوری كتاب های گویای تولید شده در كشور
مدیركل اطلاع رسانی سازمان اسناد و كتابخانه ملی با بیان اینكه از ابتدای سال كار گرد آوری كتاب های گویا در كتابخانه ملی آغاز شده ، می افزاید: در سطح كشور موسسات مختلفی نظیر موسسه رودكی وجود دارد كه در حوزه تولید این كتاب ها فعالیت دارند از این رو پس از گردآوری این منابع آنها را بر اساس نیاز مراجعین در تالارهای رقمی یا وبسایت نابینایان برای بهره برداری از نابینایان در دسترس قرار خواهیم داد.
به گفته وی، در حال حاضر حدود 9 هزار عنوان كتاب گویا جمع آوری شده و طبق آمارها كل كتابهای گویای تولید شده در كشور حدود 20 هزار عنوان است.
** ناشران از تهیه كتاب گویا استقبال نمی كنند
شهرابی در پاسخ به این سوال كه آیا تاكنون درخواستی از ناشران مبنی بر دراختیار گذاشتن نسخه گویا ی كتاب ها داشته اید، می گوید: نه زیرا همواره از سوی آنها به دلیل موضوع كپی رایت كردن مقاومت وجود داشته حتی ناشران زیاد تمایلی به ارائه نسخه الكترونیكی كتاب های خود ندارند.
وی می افزاید: در صورتی كه طبق قانون واسپاری، هر ناشر علاوه بر تحویل یك نسخه چاپی از اثر خود، یك نسخه گویا هم به كتابخانه ملی دهد، در تهیه منابع برای نابینایان به یك نقطه ایده آل خواهیم رسید.
مدیركل اطلاع رسانی سازمان اسناد و كتابخانه ملی با بیان اینكه از نظر تجهیزات و ابزارهایی نظیر گویا سازها و وسایل برجسته كردن خط به روز هستیم، اضافه می كند: مانند سایر كتابخانه های ویژه نابینایان در سراسر دنیا استاندارد جاز را رعایت كرده ایم اما تعداد مراجعان به دلیل دسترسی دشوار به مكان این كتابخانه و ضعف اطلاع رسانی زیاد نیست.
وی با بیان اینكه چند ماهی است كه فعالیت خود را در این حوزه گسترش داده ایم ، می گوید: تقریبا همه اخبار این بخش از كتابخانه را در سایت های مرتبط با نابینایان و كم بینایان منتشر و در این راستا دو دوره آموزش نرم افزار ویژه نابینایان برای خواندن كتاب و منابع گویا برگزار كرده ایم.
** ارسال كتاب به صورت لوح فشرده عملی نیست
شهرابی در پاسخ به این سوال كه به دلیل دشواری مسیر آیا اقدام به ارسال لوح فشرده كتابها برای نابینایان كرده اید، می گوید: این كارعملی نیست اما امروز به خاطر برخورداری گوشی های تلفن از اینترنت این افراد می توانند به وبسایت مخصوص نابینایان كه بزودی راه اندازی می شود ، دسترسی پیدا كنند.
وی با اشاره به چند كتابخانه ویژه نابینایان در شهر تهران ادامه می دهد: موسسه رودكی، حسینیه ارشاد و كتابخانه ملك از جمله كتابخانه های مخصوص نابینایان هستند كه این افراد می توانند با مراجعه به آنها از ظرفیت های موجود آن بهره مند شوند.
مدیركل اطلاع رسانی سازمان اسناد و كتابخانه ملی با اشاره به این مطلب كه با هیچ یك از كتابخانه های ویژه نابینایان خارج كشور همكاری نداریم، ابراز امیدواری كرد بزودی بتوان از این ظرفیت برخوردار شده و از تجربیات این كتابخانه ها استفاده كرد.
فراهنگ **1880 1568
تهران- ایرنا- شاید بسیاری از نابینایان و كم بینایان كشور از وجود بخش ویژه نابینایان و كم بینایان كتابخانه ملی بی اطلاع باشند؛ كتابخانه ای كه با حدود 9 هزار كتاب گویا و یك هزار و 500 جلد كتاب بریل به این قشر از جامعه خدمات ارائه می كند.