انتخابات و هماوردی های فزاینده سیاسی

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز سه شنبه 4 اسفند ماه 1394 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی كرده است.

*** زمانی برای تشدید رقابت های انتخاباتی
در حالی كه فقط سه روز تا انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری زمان باقی مانده است، روزنامه های وابسته به گروه ها و جریان های مختلف امروز وارد عرصه جدی تری از هماوردی و رقابت شدند.
در این چارچوب، روزنامه های منتسب به جریان اصلاحات در خبرها، گزارش ها و یادداشت های خود بیش از هر چیز بر لزوم شركت حداكثری مردم در انتخابات برای حمایت از اصلاح طلبان تاكید كردند. روزنامه های طیف مقابل اما بر شدت هجمه های خود علیه رقیبان افزودند.
این در حالی است كه روز گذشته (سوم اسفند) شماری از نامزدهای اصلاح طلب كه در فهرستی موسوم به «امید» جای می گیرند، با آیت الله «اكبر هاشمی رفسنجانی» رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، دیدار كردند و هاشمی در این دیدار در توصیه ای به اصلاح طلبان گفت: خدا را در نظر بگیرید و در تبلیغات واقعیت‌ها را بگویید.
در میان روزنامه های اصلاح طلب، روزنامه «اعتماد» امروز پیام‌ هایی را كه برخی چهره های مهم اصلاح طلبان منتشر و در آن مردم را به شركت گسترده در انتخابات دعوت كرده اند برجسته ساخت. این روزنامه به نقل از «سعید حجاریان» درباره انتخابات نوشت: مسولیت امروز ما تلاش‌ برای بازگشت عقلانیت ‌است.
اعتماد همچنین به نقل از به نقل از «عبدالله نوری» وزیر كشور دولت هفتم، در دعوتنامه ای انتخاباتی آورد: بدانیم، رای ‌دادن بهتر از رای ‌ندادن ‌است. در این مطلب آمده است: وزیر كشور اصلاحات دعوتنامه انتخاباتی صادر كرد؛ دعوتی برای رای دادن به «لیست كامل». عبدالله نوری در بیانیه ‌ای كه به توضیح نواقص انتخابات پیش ‌رو پرداخته گفته كه برای بهتر شدن شرایط هیچ راهی جز شركت در انتخابات برای امید به «بهبود نسبی» شرایط وجود ندارد.
روزنامه «آرمان» هم به گفت وگو با «ابراهیم اصغرزاده» نماینده سابق مجلس و فعال اصلاح‌ طلب پرداخت كه در این گفت وگو به نقل از اصغرزاده انتخاباتِ جمعه «مرگ و زندگی» میانه روها توصیف شده است.
اصغرزاده در خصوص برخی رفتارهای فراقانونی اصولگرایان و اتهام زنی های آنان به اصلاح طلبان به آرمان گفت: متهم كردن اصلاح‌ طلبان به همسویی با دشمن خارجی آدرس غلط دادن و نسخه‌ پیچی برای فرار به جلو است تا اصولگرایان از پذیرش بار مسئولیت در امان بمانند و كسی از آنها سوال نكند كه چرا در مقابل تندروی‌ های احمدی‌نژاد سكوت كردند و در نهایت از دایره قدرت اخراجش كردند.
«به اصلاح طلبان رای می دهیم» هم عنوان نخست روزنامه «آفتاب یزد» است كه با عكسی از «ترانه علیدوستی» بازیگر سینما همراه است. در این مطلب از حمایت علیدوستی و جمع زیادی از هنرمندان محبوب و مردمی كشور از لیست اصلاح طلبان در انتخابات مجلس سخن به میان آمده است.
روزنامه «شرق» هم در یادداشتی از بایدها و نبایدهای مجلس دهم سخن گفت و نوشت: نخستین و محوری‌ ترین بایدِ مجلس دهم، پرهیز از جنگ‌های سیاسی بی ‌نتیجه است. به نظر می‌ رسد مردم از دعواهای سیاسی احزاب خسته، دلگیر و حتی دلزده شده‌‌اند؛ البته طبیعت مجلس، مناظره و مباحثه و تضارب آراست اما مسئله آن زمان بغرنج می‌شود كه این مناظره و مباحثه و چانه‌زنی به جدال و جنگ حزبی بدل شود؛ در چنین فضایی معمولا منافع ملت قربانی خواهد شد و قهر دسته‌های گوناگونِ مجلس، بر عقلانیتی كه باید در روابط میان نمایندگان حاكم باشد، سایه می‌افكند. باید مجلس نشان‌دهنده تعامل گروه‌های سیاسی در كشور باشد و نمایندگان باید برای شكل‌گیری چنین فضایی از هم‌اكنون كه فصل هیجان‌های انتخاباتی است، بكوشند.
در این میان روزنامه «جوان» در مطلبی زیر عنوان «با جدایی اعتدال (منسوبان به دولت) از اصلاح طلبان/ رقابت سه ضلعی شد» آورد: رصد رفتار سیاسی برخی گروه‌ها طی یك‌سال گذشته گویای یك حركت سینوسی است كه تلاش كرده‌اند خود را در مسیر باد قرار دهند و مرتب به این سو و آن سو حركت كنند. جریان اصلاحات مصداق روشنی از این رفتارهاست كه پس از فتنه 88 و با روی كار آمدن دولت یازدهم، بدون اینكه بخواهد هزینه آن هنجارشكنی‌ها را بپردازد، كوشیده است خود را ذیل گروه‌های دیگر تعریف كند و با وام گرفتن از برخی شخصیت‌های موجه زمینه بازگشت بی سرو صدا به حاكمیت را فراهم سازد.
جوان افزود: اصلاح‌ طلبان برای این كار ابتدا سراغ برخی شخصیت‌های اصولگرا از جمله علی لاریجانی، ناطق نوری و شخصیت‌هایی از این دست رفتند تا ضمن ایجاد دودستگی و شكاف میان جریان اصولگرایی، ماهی مقصود خود را از این آب گل آلود بگیرند، اما بی اعتنایی این افراد خیلی زود آنها را در طراحی «تفرقه بینداز و حكومت كن‌» نا امید ساخت.
«جای خالی آب و نان مردم در لیست حامیان دولت» هم عنوان یادداشتی در روزنامه «كیهان» است كه در آن با حمله به اصلاح طلبان آمده است: مدعیان اصلاحات و حامیان دولت در حالی رونق اقتصادی را یكی از اهداف انتخاباتی خود عنوان می‌كنند كه نه تنها برنامه‌ ای در این زمینه ندارند بلكه حتی در لیست آنها یك اقتصاددان نیز به چشم نمی‌ خورد!
كیهان افزود: توسعه اقتصادی همواره از دغدغه‌های اصلی جامعه ما محسوب می‌شود و قرار دولت تدبیر و امید نیز بر این بوده كه در دوران پسابرجام ایران وارد عرصه رونق و توسعه اقتصادی شده و چرخ‌های كارخانجات و صنایع به كار بیفتد كه البته تا به حال كه اثری از این امر دیده نشده.
روزنامه «سیاست روز» هم در سرمقاله خود با عنوان «خطری برای اصلاحات معتدل» پیكان اتهام خود را به سمت اصلاح طلبان نشانه گرفت و نوشت: اصلاح‌طلبان كه خود را از همه اتفاقات فتنه 88 مبرا می ‌دانند و حتی آن‌هایی كه یا در این آشوب نقشی نداشته و یا كمترین نقش را داشتند، به صراحت مسببان آن را محكوم نمی‌كنند، در معرض خطری جدی قرار دارند.
سیاست روز افزود: اصلاح‌طلبان افراطی كه تا پیش از این و پس از انتخابات ریاست‌ جمهوری سال 88 كه با عملكرد و رفتار آنها به فتنه كشیده شد، انتخابات را تحریم كرده و قهر را پیشه سیاست خود نموده بودند، انتخاباتی كه پیش‌رو قرار دارد با مهر و لطف آنها روبه‌رو شده است.
این روزنامه در ادامه آورد: اگر سیاست اصلاح‌طلبان با همراهی شبكه‌های تلویزیونی مانند بی‌بی‌سی درست باشد، ورود این طیف سیاسی به مجلس و تشكیل آن براساس اكثریت اصلاح‌طلبان، یكبار دیگر فرصت محك این گروه سیاسی را به مردم می‌دهد. اگر مردم خواهان حضور این طیف در خانه ملت هستند و با رأی خود آنها را به مجلس می‌فرستند، این اختیار همواره برعهده مردم بوده است كه چه طیف سیاسی اكثریت را داشته باشد.

*** نگاهی به اقتصاد پساتحریم و باید و نبایدهای آن
به دنبال رفع تحریم های اقتصادی شمار زیادی از شركت ها و موسسه های بزرگ مالی و صنعتی جهان برای همكاری اقتصادی با ایران اعلام آمادگی كردند.
روزنامه «شهروند» امروز در مطلبی با عنوان «١٦ خودروساز خارجی در راه ایران» از میزبانی ایران از بزرگان خودروسازی جهان خبر داد و نوشت: ٤ تفاهمنامه همكاری در زمینه قطعات خودرو امضا شد و ولوو، اسكانیا، پژو، فیات و كیا به ایران می‌ آیند.
به نوشته شهروند، روزهای بدون تحریم ایران در حالی از حدود ٤٠روز پیش آغاز شده كه صنعت خودرو روزهای متفاوتی را سپری می‌كند. حالا دیگر صنعت و بازار خودرو كشور به نوعی از تنگنا بیرون آمده و می‌توانند میزبان بزرگان خودروسازی جهان باشند. به‌ طوری كه ساسان قربانی دبیركل سومین همایش بین‌المللی صنعت خودرو از حضور ١٦ شركت خودروسازی خارجی ازجمله ولوو، اسكانیا، پژو، فیات و كیا و ٥ شركت چینی در نخستین نمایشگاه بین‌المللی خودرو در روزهای ١٠ و ١١ اسفند جاری خبر می‌دهد. حال آن‌ كه ‌سال گذشته در این رویداد تنها ١٤ شركت خودروساز حضور داشتند كه عمده آن را شركت‌های چینی تشكیل می‌داد.
این روزنامه افزود: حالا با شكسته ‌شدن قفل تحریم‌های بین‌المللی، حصر بازار خودرو ایران نیز شكسته شده و خودروسازان بزرگ دنیا با آسودگی خاطر می‌توانند راه «جاده مخصوص» را درپیش گرفته و میهمان یكی از بزرگترین بازارهای خودرو خاورمیانه شوند. ایران--وزیر نفت اعلام كرد.
روزنامه «ایران» نیز از آغاز همكاری «زیمنس» آلمان با ایران به نقل از «بیژن نامدارزنگنه» وزیر نفت، خبر داد و نوشت: یكی از مأموریت هایی كه در پساتحریم به صنعت نفت كشور سپرده شده، توانمندسازی بخش خصوصی داخلی بر مبنای مدل جدید قراردادهای نفتی است. به این معنا كه همكاری با شركت‌های خارجی باید ضمن به روز كردن تكنولوژی‌های موجود در صنعت، پیمانكاران داخلی را توانمند كند، به طوری كه این بخش در یك بازه زمانی 10 ساله خود صادركننده كالا و تجهیزات صنعتی باشند. برای تحقق این اهداف وزارت نفت در تلاش است كه شركت هایی را به صنعت نفت راه دهد كه به بالاترین سطح تكنولوژی دسترسی دارند. یكی از این شركت‌های خارجی «زیمنس» آلمان است كه مدیرعامل آن روز گذشته با وزیر نفت ایران دیدار كرد.
به گفته وزیر نفت، زیمنس علاوه بر همكاری با شركت توربوكمپرسور نفت (O.T.C) می‌تواند با دیگر شركت‌های ایرانی همكاری كرده و در ایران سرمایه گذاری كند.
در این میان اما روزنامه «جام جم» در تحلیلی متفاوت و منفی انگارانه درباره گشایش های اقتصادی پساتحریم، وعده گشایش پسابرجامی در «سوئیفت» و «ال.سی» را در بن ‌بست توصیف كرد و نوشت: با گذشت هیجانات روزهای اول رفع تحریم‌ها، مسئولان ارشد بانكی از جمله رئیس ‌كل بانك مركزی بر موانع ایجاد روابط كارگزاری با بانك‌های خارجی اذعان می‌كنند و گفته‌ها نشان می‌دهد هنوز زمینه گشایش ال.سی از سوی بانك‌های رفع تحریم شده فراهم نشده است.
به نوشته این روزنامه، در اولین روز اجرای برجام اعلام شد هزار ال.سی گشایش یافت كه البته با اما و اگر‌هایی روبه‌رو شد. لازم است مسئولان بانك مركزی برای روشن ‌تر شدن مساله، گزارشی از فرآیند ایجاد روابط كارگزاری با بانك‌های خارجی و تعداد گشایش‌های ال.سی در این مدت را ارائه كند.
در همین چارچوب روزنامه «دنیای اقتصاد» یادداشتی را از«محمدرضا عارف» سرلیست ائتلاف فراگیر اصلاح‏ طلبان و معاون اول رییس دولت اصلاحات منتشر كرد كه در آن به باید و نبایدهای گشایش اقتصادی در دوران پسا تحریم و وظیفه مجلس آینده در این زمینه پرداخته شده و آمده است: مجلس آینده در شرایطی شروع به كار خواهد كرد كه با تلاش‏های كارآمد دستگاه دیپلماسی، تحریم‏های بین‏المللی لغو شده و در مجامع بین‏المللی چهره جدیدی از ایران به نمایش درآمده است. برای تحقق اهداف برنامه ‏ای كشور و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز از جمله رشد اقتصادی متوسط 8 درصدی، نیازمند ائتلاف بر سر كاهش فقر و ایجاد اشتغال به وسیله جذب سرمایه خارجی در اقتصاد ایران هستیم. اقتصاد ایران پس از اجرای برجام با یك فرصت تاریخی روبه‏رو است تا بتواند سرمایه‏گذاری خارجی مورد نیاز را برای رشد اقتصادی و همگرایی راهبردی و سیاستی مناسب جذب كند.
در ادامه می خوانیم: برای جذب سرمایه‏ گذاری خارجی باید موانع قانونی برچیده شود و محیط اقتصادی مطمئنی به وسیله ایجاد ثبات در شاخص‏های اقتصاد كلان فراهم كرد. این مهم بدون در نظر گرفتن همگرایی سیاستی بین دولت و مجلس صورت نمی‏گیرد. ائتلاف صورت گرفته بین اصلاح ‌طلبان و دولت پیش از انتخابات بیش از آنكه سیاسی باشد، با هدف رشد و توسعه كشور صورت گرفته است تا به وسیله آن بتوانیم با هماهنگی هر چه بیشتر با دولت در مسیر كاهش فقر و ایجاد اشتغال گام برداریم. مجلس شورای اسلامی در مقام قانون‏گذاری و نظارتی نقش تعیین‏كننده‏ای بر عهده دارد. بهبود شاخص‏های اقتصاد كلان و محیط كسب‏و‏كار از طریق قانون‏گذاری می‏تواند موانع موجود برای جذب سرمایه‏ خارجی را از بین ببرد.
به نوشته عارف، اقتصاد ایران قبل از وضع تحریم‏ها نیز دچار مشكلات ساختاری و عمیقی بود. در شرایط پساتحریم نباید نقطه مطلوب و هدف ما بازگشتن به شرایط اقتصادی قبل از تحریم باشد. برای این منظور باید دولت و بخش‏های مردمی و خصوصی اقتصاد هر كدام در جایگاه واقعی خود قرار گیرند.

*** معتادانی كه10 برابر شده اند!
روزنامه آرمان امروز در خبری به نقل از رییس كارگروه كاهش تقاضای مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام، از 10 برابر شدن شمار معتادان خیابانی خبر داد و نوشت: معضل اعتیاد و پیامد‌های آن مولود جامعه مدرنیته است. هم‌ اكنون در همه كشورهای دنیا معضل اعتیاد ریشه دوانده است و نمی‌توان این امر را از هیچ جامعه‌ای جدا دانست. برای رهایی از پیامدهای شیوع اعتیاد در جامعه با تصمیم‌ گیری‌ها و اقدام‌های موثر در این زمینه می‌توان جلوی پیشروی این مشكل حاد را گرفت.
به نوشته این روزنامه، روز گذشته «سعید صفاتیان» رییس كارگروه كاهش تقاضای مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاكید بر اینكه مجلس نهم توجه خاصی به حوزه اعتیاد نداشت، گفت: دولت پیشین نیز به حوزه پیشگیری و درمان اعتقاد ضعیفی داشت.
در ادامه، به نقل از صفاتیان درباره عملكرد مجلس نهم در زمینه كاهش آسیب ‌های اجتماعی از جمله اعتیاد با اشاره به تدوین سیاست‌های كلی نظام در سال 1386 و اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر در سال 1389 در مجمع تشخیص مصلحت نظام آمده است: ماده 45 قانون مبارزه با مواد مخدر به مجلس اجازه می‌دهد كه بتواند بندهایی از این قانون را اصلاح كند. مجلس نهم چهار سال فرصت داشت كه بندهایی از این قانون را به نفع جامعه در حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد اصلاح كند كه متاسفانه به این موضوع ورود نكرد.
صفاتیان با تاكید بر تغییر الگوی مصرف مواد مخدر و روانگردان اظهار كرد: در بند 6 سیاست‌های كلان نظام كه در سال 1386 تدوین شد مصوب كردیم به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود كه معتادان از مواد كم خطر به سمت پرخطر نروند، اما در عمل برعكس شد به نوعی كه انگار كل هزینه‌های انجام شده در راستای حركت معتادان به سمت مواد پرخطر است.
در همین پیوند روزنامه ایران در یادداشتی از «محمدامین قانعی راد» استاد دانشگاه و رییس انجمن جامعه شناسی ایران، با عنوان «آسیب‌های اجتماعی و كارزار انتخاباتی» به تحلیل وظیفه مجلس در زمینه كاهش آسیب های اجتماعی پرداخت و نوشت: میزان آسیب‌ها و مسائل اجتماعی در جامعه ایران به دلایل گوناگون در حال رشد است و هر روزه در رسانه‌ها اخباری در باره آسیب های اجتماعی منتشر می‌شود. سؤال این است كه سیاستمداران ما به طور عام و كاندیداهای انتخابات پیش رو، به طور خاص، تا چه میزان به آسیب‌های اجتماعی توجه دارند. در این میان یكی از الگو‌های رایج رفتار كاندیدا‌ها، اشاره ابزاری بعضی از آنان به برخی از آسیب‌ها برای جلب نظر و رأی مردم و به فراموشی سپردن موضوع بعد از انتخابات است. در هر صورت به نظرمی رسد اهمیت موضوع آسیب‌های اجتماعی برای نمایندگان مجلس هنوز روشن نشده باشد.
در ادامه آمده است: از سیاستمداران و كاندیداهای انتخاباتی انتظار می‌رود سیاست‌ها و برنامه‌های پیشنهادی خود را برای كاهش این آسیب‌ها بیان كنند و البته در وهله اول باید درك خود از این رخدادها را بر مبنای بینش جامعه شناختی تقویت واصلاح كنند. آنان اغلب، و در بهترین حالت، به زمینه‌های اقتصادی آسیب‌ها توجه می‌كنند و از علل اجتماعی آنها و به طور خاص عوامل ناشی از زوال زمینه‌های زندگی جمعی غفلت دارند.
به نوشته قانعی راد، هرچند نامزدهای انتخابات پیش رو، اشاره چندانی به برنامه‌های خود برای كاهش آسیب‌های اجتماعی نداشته‌اند، ولی باید امیدوار بود كه مشاركت گسترده مردم در انتخابات هفتم اسفند از یك سو زمینه روانشناختی اجتماعی برای كاهش آسیب‌ها را فراهم سازد و از سوی دیگر با برنامه‌های تازه نمایندگان منتخب مجلس، نه برای گسترش دخالت در قلمرو خصوصی مردم، بلكه برای بازگرداندن شور سیاسی اجتماعی به زندگی عمومی تكمیل شود.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9282**9279