زبان فارسي در افغانستان با چالش هاي بزرگي دست و پنجه نرم مي كند

به گزارش روز يكشنبهٔ خبرنگار فرهنگي ايرنا، داوود مراديان استاد دانشگاه كابل و رئيس مركز مطالعات استراتژيك افغانستان، در نشست بين المللي زبان فارسي و چالش هاي فراروي آن ضمن اشاره به وضعيت امروز زبان فارسي در افغانستان، افزود: يكي از چالش هاي بزرگ زبان فارسي در افغانستان، فارسي ستيزي است كه بخشي مهم از هويت پشتونيزم (پشتون هاي افراطي) به شمار مي رود؛ به طوري كه اگر ما در محفل هاي علمي از برخي واژه هاي فارسي (مانند «دانشگاه») استفاده كنيم دچار 9 ماه محروميت خواهيم شد.
وي اضافه كرد: مقام معظم رهبري فرموده اند كه مردم شبه قارّه به زبان فارسي عشق مي ورزند و در همين جهت مي خواهم بگويم كه عشق به زبان فارسي در كوچه هاي افغانستان موج مي زند؛ حتي قهرمان ملّي افغانستان، احمد شاه مسعود، بسيار به شعر حافظ عشق مي ورزيد و شب قبل از شهادتش، شعر حافظ خوانده بود.
مراديان ادامه داد: با وجود كارهايي كه جمهوري اسلامي ايران براي زبان فارسي انجام داده، در حوزهٔ ژئوپوليتيكِ زبان فارسي، كار كمي صورت گرفته، كه با بهره گيري از اين قابليت مي توان بين فرهنگ ها و قوميت هاي فارسي زبان، پيوند بيش تري برقرار كرد.
وي افزود: اميدوارم با گردهمايي هاي اينچنيني كه با حضور ادبيان و ديپلمات هاي فارسي زبان برگزار مي شود، بتوانيم هم گرايي بين فارسي زبانان را افزايش دهيم.
اين استاد دانشگاه كابل، در ادامهٔ هفت چالش اساسي كه زبان فارسي در افغانستان با آن ها رو به رو است را اين طور برشمرد: نخستين چالش ما در افغانستان، دست و پنجه كردن نيمي از جامعهٔ افغان با بي سوادي و كم سوادي است. ديگر اينكه آموزگاري زبان فارسي در افغانستان ظرفيت اندكي دارد.
وي افزود: سومين چالش ما، گسترش رسانه هاي اجتماعي و استفادهٔ نسل جوان از خط فينگليش است. چالش بعدي، گسترش زبان انگليسي و تلاش هايي است كه صورت مي گيرد تا انگليسي زبان علمي و رسمي افغانستان شود. فارسي ستيزي كه بخشي مهم از هويت پشتونيزم (پشتون هاي افراطي) است، ديگر چالش بزرگ ما است؛ به طوري كه اگر ما در محفل هاي علمي از برخي واژه هاي فارسي (مانند «دانشگاه») استفاده كنيم، دچار 9 ماه محروميت خواهيم شد.
مراديان گفت: يكي ديگر از اين چالش هاي جدّي، انحصارطلبي تهران است؛ تهران، خواسته يا ناخواسته زبان فارسي را تبديل كرده به زبان ملّي ايران كه اين، موجب شده زبان يك حوزهٔ تمدني بزرگ، تبديل شود به زبان ملّي قلمرو جغرافيايي جمهوري اسلامي ايران. در همين باره، نجيب بابر، شاعر افغان گفته است كه «پارسي زبانان افغانستان از دو برادر بزرگ خود رنج مي برند؛ يكي پشتون ها، كه فارسي ستيزي مي كنند و ديگر، ايرانيان كه زبان فارسي را تنها از آنِ خود مي دانند.
وي گفت: چالش هفتم نيز اين است كه ما در افغانستان از ديگر فارسي زبانان بي خبر هستيم؛ چراكه فارسي زبانان تبديل شده اند به جزيره هايي پراكنده و دور از هم. امروز در سمرقند، صحبت كردن به زبان فارسي جرم است و بسياري در ايران شايد ندانند كه در ازبكستان به فارسي زبانان چه مي گذرد.
مراديان افزود: بايد در كنار يكديگر، ما فارسي زبانان منشورهاي اخلاقي - سياسي تدوين كنيم كه در آن، بر رابطهٔ بين ايرانيان، افغان ها و تاجيكان با يكديگر تأكيد شده باشد.
در اين نشست، برخي صاحب نظران حوزهٔ زبان و ادبيات فارسي، همچون علي اشرف صادقي، ولاديمير ايوانف، هژير تهراني و ... حضور داشتند.
روز دوم نشست بين المللي زبان فارسي و چالش هاي فراروي آن، فردا در مركز پژوهش هاي وزارت امور خارجه برگزار مي شود.
فراهنگ**3067**1027