آداب سنتی چهارشنبه سوری معمولا با شادی و نشاط همراه بود و خداحافظی با زمستان و استقبال از بهار را نوید داده و از پایان خانه تكانی ها و آمادگی خانواده ها برای ورود به سال نو خبر می داد.
در آداب سنتی ، خانواده و دوستان در چهارشنبه آخر سال دور هم جمع شده و با روشن كردن آتشی كوچك و پریدن از روی آن، روزگاری همراه با سلامتی و خوشی را آرزو می كردند، اما با ورود مواد آتش زا و انفجاری به این سنت، خانواده ها با نگرانی و معضلی مهم روبرو هستند.
بر اساس گزارش هایی كه هر ساله از سوی وزارت بهداشت و مراكز بهداشتی در مورد آسیب های ناشی از چهارشنبه سوری منتشر می شود، مهمترین آسیب ها شامل آسیب های چشمی كه گاه و بیگاه به تخلیه چشم و نابینایی منجر می شود، پارگی های پرده گوش و سوختگی های شدید و عمیق و معلولیت است كه سالانه تعداد زیادی از افراد به ویژه گروه سنی 10 تا 24 سال را درگیر می كند.
به گفته دكتر سیدفرزاد محمدی مدیر برنامه ملی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم مركز بیماری های غیرواگیر، بر اساس مطالعات و برآوردهای تخمینی انجام شده در بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشكی فارابی سالانه سالانه سه هزار نفر (محدوده سنی 15 تا 20 سال) دچار آسیب دیدگی چشمی ناشی از چهارشنبه سوری می شوند و 15 نفر به مرحله تخلیه چشم می رسند.
** آسیب های چشمی ناشی از چهارشنبه سوری
دكتر مهدی خداپرست معاون درمان بیمارستان فارابی در مورد آسیب های ناشی از حوادث چهارشنبه سوری به خبرنگار علمی ایرنا گفت: آسیب های ناشی از رفتارهای خطرناك در شب چهارشنبه سوری به نسبت شدت و وسعت حادثه و ورود جسم خارجی به داخل چشم شامل پارگی سطح قرنیه، تاری و افت دید دائمی، آسیب به شبكیه، تخلیه چشم و از بین رفتن بینایی است.
وی توصیه كرد: افرادی كه به هر دلیل با آسیب های چشمی مواجه می شوند باید بلافاصله خود را به مراكز درمانی برسانند و از دستكاری چشم ها پرهیز كنند.
خداپرست گفت: ضربه، احتراق و یا انفجار می تواند سبب پاره شدن چشم شود، بنابراین افرادی كه با چنین حوادثی روبه رو می شوند باید از شستن چشم ها و مالیدن آنها پرهیز كنند چرا كه اگر چشم باز شده باشد، این كارها سبب تخلیه چشم می شود.
وی اظهار كرد: اما در مواردی كه مواد شیمیایی وارد چشم می شوند، باید چشم ها را شست و شو داد و سپس به پزشك مراجعه كرد.
** آسیب های گوش ناشی از چهارشنبه سوری
صداهای بلند ازجمله صدای انفجار مواد محترقه به ویژه اگر در فاصله كمی از افراد رخ دهد، می تواند سبب افت شنوایی یا حتی پارگی پرده گوش و ناشنوایی شود.
الهام رجایی عضو هیات مدیره انجمن شنوایی شناسی ایران در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار كرد: قرارگرفتن حتی یك بار در معرض صدای بلند مانند صدای انفجار می تواند آسیب بسیار شدیدی بر سلامت سیستم شنوایی افراد وارد كند.
وی افزود: یكی از آسیب هایی كه صدای انفجار مواد محترقه می تواند بر شنوایی افراد وارد كند، افت شنوایی است؛ افت شنوایی در بسیاری از موارد هیچ علامتی ندارد و تنها گاهی با وزوز خفیف گوش همراه است. بنابراین لازم است افرادی كه با چنین علایمی مواجه می شوند، آزمایش اولیه شنوایی انجام دهند.
رجایی گفت: در مواردی كه فرد دچار پارگی پرده گوش می شود، با علایمی مانند درد، گرفتگی گوش، شنیدن صدای سوت، وزوز گوش و كم شنوایی ناگهانی مواجه می شود كه در این حالت انجام آزمایش شنوایی شناسی و درمان دارویی تجویز می شود.
آستانه شنوایی افراد سالم بین 15 تا 20 دسیبل است و یك گفتار معمولی حدود 60 دسیبل صدا دارد. بر این اساس 120 دسیبل آستانه دردناكی است و در صداهای 130 دسیبل به بالا پارگی پرده گوش رخ می دهد.
**سوختگی ها
سوختگی های سطحی و عمیق كه گاهی همراه با عفونت های شدید است، از دیگر آسیب های ناشی از انجام اعمال خطرناك در چهارشنبه پایان سال است كه سالانه آمارهای تكان دهنده ای از آن در استان های مختلف از سوی مراكز بهداشتی و درمانی منتشر می شود.
** توصیه های كلی
- میانسالان و كودكان كه قدرت محافظت از خود را به قدر كافی ندارند، بهتر است از مكان هایی كه جوانان در آن به آتش بازی می پردازند، دوری كنند.
- از افرادی كه اقدام به انجام رفتارهای خطرناك می كنند، دوری شود.
- تماشاگران این حوادث یكی از مجروحان اصلی این حوادث هستند، بنابراین بهتر است از ایستادن در پیاده روها و تماشای آتش بازی ها دوری شود.
- از خرید و استفاده از مواد محترقه دست ساز دوری شود و به جای آن از فشفشه ها و ترقه های كوچك، كم صدا و استاندارد استفاده شود.
- فشفشه ها و ترقه ها در مكان های باز مورد استفاده قرار گیرد.
- از آتش بازی در كنار مواد محترقه مانند نفت، الكل، بنزین، گازوئیل و كپسول های گاز پرهیز شود.
- از روشن كردن همزمان چند فشفشه و ترقه پرهیز شود.
- از نگه داشتن آنها در دست ها و یا داخل جیب لباس ها دوری شود چراكه حرارت دست ها می تواند منجر به احتراق آنها و بروز حادثه شود.
- مواد محترقه در مكان های خشك و خنك و دور از حرارت و گرما نگهداری شود.
- هنگام روشن كردن مواد محترقه تا آنجایی كه امكان دارد آنها را دور از چشمانتان قرار دهید.
- از انداختن موادی مانند كپسول، اسپری ها، بطری های شیشه ای، آمپول و قوطی های فلزی مانند قوطی های كنسرو به درون آتش پرهیز شود چراكه سبب بروز انفجار و پرتاب ذرات به داخل چشم ها و پوست صورت می شود.
- در صورت امكان یك كپسول آتش نشانی پودری در نزدیكی محل آتش بازی نگهداری شود تا در صورت بروز حادثه در دسترس باشد.
- پس از اتمام آتش بازی، حتما باقی مانده آن خاموش و از خاموش شدن آن اطمینان حاصل شود.
علمی**1834
تهران- ایرنا- چهارشنبه سوری از جمله آداب كهن ایرانیان است كه در سال های اخیر رفتارهای بعضا غیراجتماعی همچون انفجار موادمحترقه جای رسوم سنتی مربوط به آن را گرفته و سبب بروز آسیب های جسمی و روانی قابل توجهی شده است.