حفظ وحدت؛ ضرورت همیشگیِ پیش روی جهان اسلام

سیزدهمین اجلاس سران كشورهای عضو سازمان همكاری ‌اسلامی با شعار «اتحاد و همبستگی برای صلح» از امروز پنجشنبه (بیست و ششم فروردین ماه) كار خود را در شهر استانبولِ تركیه آغاز كرد.
در این نشست دوروزه رهبران بیش از 30 كشور اسلامی شركت كرده اند و درباره مهم ترین موضوع های روز منطقه از جمله تروریسم، تحولات یمن، بحران سوریه، مساله فلسطین و بحران قره باغ بحث و گفت وگو می كنند. نشست پیشین این سازمان در سال 1391 به میزبانی مصر برگزار شد.
سازمان همكاری اسلامی بزرگ ترین و قدیمی ترین سازمان فرامنطقه ای است كه در آن 57 كشور عضویت دارند و پس از سازمان ملل متحد بزرگ ترین سازمان بین المللی به حساب می آید. ریاست كنونی این سازمان بر عهده كشور مصر است و دبیرخانه دایمی آن در شهر «جده» عربستان قرار دارد. نشست های این سازمان هر سه سال یك بار برگزار می شود.
پیش از اجلاس سران، نشست وزیران امور خارجه كشورهای اسلامی روز سه شنبه (بیست و چهارم فروردین ماه) برگزار شد؛ نشستی كه در آن، «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه كشورمان به دلیل وجود چهار بند ضدایرانی و یك بند ضد حزب الله لبنان در پیش نویس اعلامیه پایانی اجلاس سران، به این پیش نویس اعتراض و اعلام كرد این سازمان باید به دنبال تقویت وحدت اسلامی باشد، نه این كه به ابزار دست برخی كشورها تبدیل شود.
نشست دوروزه سران كشورهای عضو سازمان همكاری اسلامی در حالی از امروز كار خود را آغاز كرده كه منطقه خاورمیانه به عنوان مهد تمدن اسلامی و قلب جهان اسلام بیش از پنج سال است در آتش نفرت پراكنی و خونریزی افراط گرایان و رقابت های مخرب و سیاست های براندازانه برخی كشورهای منطقه و در صدر آن ها عربستان سعودی می سوزد.
به جرات می توان گفت دوره كنونی از متشنج ترین و بی ثبات ترین دوره های تاریخ یكصد سال اخیر در جهان اسلام است. بحران سوریه، جنگ یمن، بحران ریاست جمهوری در لبنان، بی ثباتی سیاسی و بحران داعش در عراق، مساله فلسطین و مهم تر از همه، بحران گسترش گروه های تكفیری مهم ترین مسایلی است كه موجب گسترش بی ثباتی و ناامنی در خاورمیانه شده است؛ تحولی كه منجر به كشته شدن هزاران نفر و آوارگی میلیون ها تن در این منطقه شده است.
انتخاب شعار اتحاد و همبستگی برای صلح به عنوان شعار نشست سیزدهم سازمان همكاری اسلامی به خوبی گویای نیاز كشورهای اسلامی به اتحاد و همكاری در جهت پایان دادن به این بی ثباتی ها و ناامنی ها در خاورمیانه است.
با وجود انتخاب چنین شعاری و نیاز فوری منطقه خاورمیانه به صلح و همبستگی، برخی كشورها با هدایت عربستان سعودی تمام تلاش خود را به كار برده اند تا فضای نشست استانبول را از موضوع های اصلی جهان اسلام منحرف و از آن در راستای اهداف ثبات زدای خود بهره برداری كنند. آن چه باعث اعتراض وزیر امور خارجه ایران به پیش نویس بیانیه پایانی نشست سران سازمان همكاری اسلامی شد نیز به همین تلاش های تفرقه افكنانه عربستان سعودی بر می گردد.
باید بر این مساله تاكید داشت كه یكی از مهم ترین دلایل شكل گیری سازمان همكاری اسلامی، مقابله با اشغالگری های رژیم صهیونیستی بود. پس از تجاوزگری های پیاپی رژیم صهیونیستی و جنایت های این رژیم همچون آتش‌ زدن «مسجد الاقصی» قرار شد این سازمان به مكانی برای احقاق حقوق از دست رفته مردم فلسطین تبدیل شود.
در برابر، عربستان سعودی كه خود را داعیه دار رهبری جهان اسلام می داند به مهم ترین هدف سازمان همكاری اسلامی پشت پا زده و در میان كشورهای اسلامی بیشترین ارتباطات منطقه ای را با رژیم صهیونیستی برقرار كرده است. این كشور با همكاری رژیم صهیونیستی بیشترین نقش را در بی ثبات سازی كشورهای منطقه دارد؛ از جمله تازه ترین این همكاری ها تلاش برای ضربه زدن به مذاكرات هسته ای و جلوگیری از شكل گیری و اجرای «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترك) بوده و است.
عربستان سعودی با كنار گذاشتن آرمان سازمان همكاری اسلامی مبنی بر اتحاد جهان اسلام و مقابله با اشغالگری رژیم صهیونیستی، اكنون نه تنها به مانع اصلی این اتحاد تبدیل شده، بلكه با برقراری ارتباطات نزدیك با رژیم صهیونیستی به آرمان فلسطینِ رها از اشغال نیز چشم فروبسته است.
عربستان با در پیش گرفتن چنین سیاستی تلاش دارد سازمان همكاری اسلامی را نیز به ابزاری در جهت اهداف بلندپروازانه و تنش زای خود تبدیل كند و در این راه از هر ابزاری برای ایجاد متحدانی در جهان اسلام بهره برداری می كند.
نشست سیزدهم سازمان همكاری اسلامی در فضای پرآشوبِ جهان اسلام برگزار می شود. پیشینه این سازمان در چند دهه گذشته نشان داده به واسطه مداخله و كارشكنی برخی كشورها و شماری از اعضا چالش های فراوانی در مسیر در دستیابی به اهداف سازمان همكاری اسلامی وجود دارد. با این حال همچنان می توان امیدوار بود برگزاری نشست های دوره ای این چنینی موجب تازه شدن دیدارهای مستقیم رهبران سیاسی كشورهای اسلامی و نزدیك شدن دیدگاه های آن ها در جهت حفظ وحدت اسلامی و جلوگیری از پاره پاره شدن جهان اسلام شود. جهان اسلام بیش از هر زمان دیگری نیازمند در پیش گرفتن چنین رویكردی است.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم**9347** 9275**9279