راهزنی بین المللی؛ كلید واژه سیاست خارجی در هفته گذشته

سیدعباس عراقچی معاون حقوقی و بین الملل وزیر امور خارجه در نخستین واكنش ها به این حكم در ابتدای هفته پیش، آن را خلاف قواعد حقوق بین الملل و به تعبیری یك «راهزنی بین المللی» توصیف كرد؛ تعبیری كه به خوبی نشان دهنده نقض اصول مصرح حقوق بین الملل و حتی حقوق داخلی همچون مصونیت دولت ها و بانك مركزی از یك طرف و دخالت دستگاه قانونگذاری آمریكا در قوه قضائیه و نقض قانون اساسی آمریكا از سوی دیگر است.

** ادعای بی اساس آمریكایی ها برای دستبرد
در سال 1982 كه رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان حمله كرد، آمریكا و ایتالیا در این كشور پایگاه نظامی ایجاد كردند. یك سال بعد، با حمله كامیونی به یك پایگاه بیش از 200 آمریكایی كشته شدند. اكنون بازماندگان آن افراد اقامه دعوا كرده اند.
دیوان عالی آمریكا دو هفته پیش حكم داد كه تقریبا 2 میلیارد دلار از دارایی های مسدود شده ایران باید برای پرداخت غرامت به خانواده های آمریكاییان كشته شده در حملات سال 1983 به پایگاه نیروهای تفنگداران دریایی آمریكا در بیروت برداشت شود.
این مبلغ به بانك مركزی ایران تعلق دارد و از مصونیت بین المللی برخوردار است و ایران تصمیم دادگاه آمریكا را به رسمیت نمی شناسد چرا كه به شیوه غیر حقوقی و خلاف قوانین بین المللی دارایی های ایران را مصادره كرده و در حقیقت به سرقت برده اند.
در حال حاضر تنها راه برای مقابله با این روند، مراجعه به دیوان بین المللی دادگستری است زیرا این دیوان بر اساس قانون موضع گیری می كند و ملاك صدور رای، پیشگامی یك كشور یا اقدام آن نیست.

**ادعای خسارت می كنیم
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه كشورمان در واكنش به این حكم دولت آمریكا را مسوول حفظ اموال خود دانست و تاكید كرد كه اگر به این دارایی ها دست اندازی شود، ادعای خسارت می كنیم.
پیش از این نیز سخنگوی وزارت امور خارجه حكم دیوان عالی آمریكا علیه ایران را محكوم و آن را غیر منطبق با اصول و مبانی اولیه حقوق بین الملل اعلام كرد.
وی تاكید كرد كه حكم صادره دیوان عالی آمریكا، عدالت و قانون را به سخره گرفته است و دستبرد به اموال جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود.

**بی احتیاطی روشن و بی تدبیری
به گفته حمید بعیدی نژاد مدیر كل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه اصولا اقدام سرمایه گذاری توسط مسوولان وقت بانك مركزی ایران كه به خرید اوراق قرضه دولتی آمریكا به ‌عنوان یك كشور متخاصم انجامید با سیاست كلان ایران هماهنگ نبوده است.
وی معتقد است كه عدم خروج این اموال با افزایش روند تحریم‌های مالی و بانكی آمریكا از سال 2006 میلادی و تحریم بانك مركزی باید به حساب یك بی‌احتیاطی روشن و بی ‌خبری مسئولان مربوطه گذاشت.
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری نیز با بیان این كه در دولت گذشته یك بی تدبیری انجام شد، افزود: در یك دوره ای تصمیم گرفتند بخشی از منابع بانك مركزی با یك اوراقی در اروپا مدیریت شود كه متاسفانه با بی تدبیری كامل دولت قبل دو میلیارد اوراق آمریكایی خریدند.
ولی الله سیف رییس كل بانك مركزی نیز تاكید كرد كه بی احتیاطی دولت قبل منجر به این مساله شده است.

**رویكرد عملی ایران چیست؟
تاكنون در مجموع محاكم آمریكایی ایران را به صورت غیابی به پرداخت حدود 50 میلیارد دلار محكوم كرده اند كه قریب به نیمی از آن خسارات تنبیهی است و نیم دیگر آن خسارات جبرانی است.
این در حالی است كه ایران به دلیل قطع رابطه دیپلماتیك، نقض مصونیت قضایی ایران در دادگاه های آمریكایی و خصوصاً نداشتن اعتماد به بی طرفی دادگاه های آمریكا و سایر مصالح و واهی بودن ادعاها، در مرحله رسیدگی بدوی به این ادعاها، ایران در جلسات دادگاه حضور نیافته و كلیه احكام غیابی می باشند.
البته رویكرد عملی این بوده است كه در مرحله اجرای این احكام ما دفاع كنیم و این سیاستی بوده كه دنبال می شده است و هنوز هم دنبال می شود.

**طرح دعوا در دیوان بین المللی دادگستری
حقوق دانان بین الملل نیز معتقدند شرایط اقامه دعوای ایران علیه آمریكا در دیوان بین المللی دادگستری فراهم شده است زیرا اموال دولت جمهوری اسلامی و بانك مركزی ایران در خارج از كشور، جنبه حاكمیتی دارد و مصون از تعرض حقوقی هستند و علی القاعده نباید دادگاه های آمریكایی این دعاوی را استماع می كردند و هم در مرحله استماع و هم مرحله اجرا دولت ما و بانك مركزی مصونیت داشتند. این مصونیت در حقوق بین الملل عرفی به رسمیت شناخته شده است.

**دزدی آشكار؛ رسوایی بزرگ حقوقی
توقیف دارایی های ایران برای ایالات متحده آمریكا رسوایی بزرگ حقوقی محسوب می شود. اتفاقی كه دكتر حسن روحانی رئیس جمهوری نیز در مراسم روز شوراها از آن به عنوان دزدی آشكار نام برد و آنرا تداوم خصومت آمریكا علیه ملت ایران دانست.
این در حالی بود كه هیات وزیران كارگروه ویژه ای را با مسئولیت وزیر امور اقتصادی و دارایی مامور بررسی حكم اخیر دولت آمریكا و پیگیری استیفای این حقوق كرد. وزرای امورخارجه، اطلاعات، دادگستری و رئیس كل بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران عضو آن هستند.

**شكایت ظریف
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه كشورمان در نامه ای خطاب به دبیركل سازمان ملل، حكم دادگاه های داخلی آمریكا علیه دارایی های مردم ایران را تهدیدی علیه حقوق بین المللی خواند و تاكید كرد كه این آمریكا است كه ملزم است غرامت های معوقه ناشی از سیاست های خصمانه اش را به مردم ایران بپردازد.

**رئیس جمهوری سرزمین الماس در ایران/ امضا 8 سند همكاری تهران-پرتوریا
در میان مباحث داخلی و بازتاب رسانه ای هفته گذشته پیرامون دستبرد آمریكایی ها به اموال ایران، جاكوب زوما رئیس جمهوری آفریقای جنوبی به تهران سفر كرد.
زوما علاوه بر 6 وزیر كابینه یك هیات سیاسی اقتصادی 180 نفری را با خود به تهران آورد و در دیدار هیات عالی رتبه دو كشور 8 سند همكاری امضا و مبادله شد.
وی علاوه بر دیدار با حسن روحانی همتای ایرانی خود، با رهبر معظم انقلاب دیدار كرد.
سفر زوما به تهران، نخستین سفر رییس جمهوری این كشور به جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود. البته نلسون ماندلا رهبر مبارز و فقید این كشور قبل و بعد از دوران ریاست جمهوری خود به تهران سفر كرده بود.
رئیس جمهوری آفریقای جنوبی و هیات همراه پس از سفر یكروزه به اصفهان، این شهر را به مقصد كیپ تاون آفریقای جنوبی ترك كردند.

**سفر نخستین مقام ارشد مقدونیه به تهران
نیكولا پوپوسكی وزیر خارجه مقدونیه به عنوان نخستین مقام ارشد پس از استقلال این كشور به ایران سفر كرد. وی در سفر به تهران با دكتر روحانی رئیس جمهوری، علی لاریجانی رئیس مجلس و محمدجواد ظریف ویزر امور خارجه دیدار و گفت و گو كرد.

**تهران میزبان مقامات ارشد اروگوئه / تعمیق روابط با آمریكای لاتین
ایران هفته گذشته میزان یك معاون رئیس جمهوری هم بود. رائول سندیك معاون رئیس و رئیس مجلسینجمهوری شرقی اروگوئه در صدر یك هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی این كشور متشكل از تعدادی از وزیران كابینه و نمایندگان شركت های بخش خصوصی به ایران سفر كرد.
وی كه به دعوت اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران و با هدف گسترش همكاری های تجاری و اقتصادی به تهران آمده بود علاوه بر ملاقات با جهانگیری با دكتر روحانی رئیس جمهوری،علی لاریجانی رئیس مجلس و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه نیز ملاقات كرد. وی به اصفهان نیز سفر كرد.

**برجام؛ الگوی دیپلماسی موفق / تروریسم دغدغه مشترك اعضای سیكا
پنجمین اجلاس وزیران خارجه تعامل و اقدامات اعتمادساز آسیا (سیكا) در شهر پكن پایتخت چین برگزار شد.
«سیكا (CICA)»، یك ساختار رایزنی و اعتماد سازی و همایش امنیتی محسوب می شود كه از سال 1992 میلادی برگزار شده است. هم اكنون 26 كشور عضو این ساختار هستند و همچنین 12 سازمان و كشور نیز به عنوان ناظر در آن حضور دارند و جمهوری اسلامی ایران از اعضای دائم آن است.
مرتضی سرمدی قائم مقام وزیر امور خارجه كشورمان كه به نمایندگی از كشورمان در این اجلاس حضور داشت؛ توافق هسته ای، اجرای برجام و لغو تحریم های ظالمانه و غیرضروری در برنامه هسته ای ایران را نمونه بارزی از دیپلماسی موفقی دانست كه می توان از آن به عنوان بهترین گزینه برای حل اختلافات میان كشورها استفاده كرد.
در جریان این اجلاس، «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین، «وانگ یی»، «سرگئی لاوروف»، «چاوش اوغلو» وزیران خارجه چین، روسیه، تركیه و دیگر نمایندگان كشورها در سخنرانی های خود بر اهمیت تقویت همكاری های منطقه ای و مبارزه با تروریسم تاكید داشتند.

**دیپلماسی پارلمانی در تهران
نشست دو روزه كمیته دائم امور اجتماعی و فرهنگی مجمع مجالس آسیایی هفته گذشته در هتل اسپینانس تهران با حضور نمایندگان پارلمان‌های آسیایی برگزار شد.

*سفر رئیس مجلس بلژیك به تهران و اصفهان
در میان دیدار و گفت و گوهای دیپلماتیك سیاسی،اقتصادی و پارلمانی هیات های مهمان با مقامات كشورمان در تهران،«كریستین دوفرین» رئیس مجلس سنای بلژیك نیز هفته گذشته در سفری پنج روزه به ایران آمد.
دوفرین علاوه بر دیدار با علی لاریجانی رئیس مجلس،با شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و علی اكبر ولایتی رئیس مركز تحقیقات استراتژیك مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز دیدار و گفت و گو كرد.
وی مانند بیشتر مهمان های دیپلماتیك كه به ایران سفر می كنند راهی اصفهان شد و از جاذبه های تاریخی و فرهنگی این شهر بازدید كرد.

**سخنرانی دو معاون وزیر امور خارجه در دو نشست تخصصی
حسن قشقاوی معاون كنسولی و امور مجلس وزیرامور خارجه در نشست تخصصی امور كنسولی و ایرانیان خارج از كشور از مذاكرات با 30كشور برای تسهیل صدور روادید خبر داد و گفت سال گذشته چهار میلیون و500هزار نفر ویزای ایران را دریافت كردند.
*مسئولیت عدم برگزاری مراسم حج با سعودی هاست
وی همچنین در این نشست بر برگزاری عزتمندانه و ایمن حج نیز تاكید كرد. البته در حال حاضر ما رابطه سیاسی و كنسولی و با عربستان سعودی نداریم و در این شرایط باید تضمین های لازم برای برگزاری حج وجود داشته باشد كه در نبود دیپلمات ها و كنسول های ما كار دشواری است.
این طور به نظر می رسد تا زمانی كه مكانیسم های تضمین مشخص نشود و عربستان تضمینی در این خصوص ندهد،صرف اعلام آمادگی برای میزبانی از حجاج ایرانی كافی نیست.
*محیط استراتژیك بازی در سوریه
حسین امیرعبداللهیان معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه نیز هفته گذشته در نشست تخصصی بحران سوریه و سناریوهای پیش رو كه در دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی سخنرانی كرد.
وی محیط بازی در سوریه را یك محیط استراتژیك دانست؛محیطی كه در آن فرصت ها به سرعت از بین می رود.
همچنین امیرعبداللهیان و «ایورسیه» قائم مقام وزیرخارجه سوئیس هفته گذشته دیدار و در مورد تحولات منطقه بویژه آخرین رخدادهای عراق، سوریه و یمن مورد گفت وگو كردند.
سیام**3070**1449