این افراد هنگامی كه بار سفری چند روزه را هم می بندند، چند كتاب هم در كنار اسباب سفر و لوازم ضروری جا می كنند تا در فرصت های سفر از كتاب خواندن بی بهره نباشند، هرچند ممكن است چنین فرصتی با آنان یار نباشد.
شاید ما هم از آن دسته افراد باشیم كه از به دست گرفتن كتاب در معابر عمومی و مطالعه آن در خیابان و مترو خجالت بكشیم و ترجیح بدهیم تا خود را با گوشی موبایل سرگرم كنیم ولی هنوز هستند كسانی كه برای یادگیری از هر فرصت و زمانی استفاده می كنند تا از قافله علم عقب نیفتند.
یكی از این افراد كه امروزه كمتر هم پیدا می شود، حجت الاسلام سیدجواد بهشتی است، اهل تبلیغ و نویسندگی و البته از اهالی كاشان و دست روزگار امروز او را مشاور وزیر آموزش و پرورش كرده است.
گفت و گو با خدا، فرهنگنامه نماز برای كودكان و نوجوانان، خاطران حجت الاسلام محسن قرائتی، شیوه های دعوت به نماز، درسنامه تربیتی دعوت، همراه با نماز، 400 سخن پیرامون نماز، نگاهی به زیارت عاشورا و عبادت احرار از جمله كتاب های این اندیشمند كوشاست.
اگرچه متولد 1333 است ولی گویی گرد و غبار سختی های روزگار و سختكوشی هایش توزانی میان محاسن سفید و عمامه مشكی اش ایجاد كرده و گرمی كلام و لبخند همیشگی اش، جذابیتی برای همنشین شدن با او فراهم می كند.
فرصتی دست داد تا با بهشتی در باغ كتاب گشتی بزنیم و سخنان وی را از حال و روزگار امروز كتاب به ویژه كتاب های دینی بشنویم.
خودش می گوید تاكنون 10 هزار جلد كتاب خوانده كه در حدود هزار جلد از این كتاب ها در صف های نانوایی و مترو و اتوبوس بوده است.
بهشتی به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در دهه شصت كه روزگار كوپن و صف های كوپنی رونق داشت، كتاب های بسیاری را در صفوف اجناس كوپنی خوانده ام.
البته كتابخوانی بهشتی از دوران جوانی در هر كوی و برزن او را شهره محل كرده بود. یعنی مردم محل او را اهل كتاب، نه آن اهل كتاب، می دانستند و حتی اگر بدون لباس روحانیت در محل رفت و آمد داشت، باز هم می گفتند «حاج آقای كتاب به دست آمد»
او با ذوق و شوق دوره جوانی برای خودش كتابخوانی سیار به راه انداخته بود كه این كتابخانه خلاصه می شد در 100 كتاب كه در یك ساك سفید و زیبا قرار داشت و به سراغ جوانان همسایه می رفت و ضمن بحث و گفت و گو با آنان در باره مسائل مختلف، بهانه ای پیدا می كرد تا كتابی را به آنان امانت داده و هفته بعد دوباره به سراغشان رفته و كتابی دیگر می داد و امروز نیز راه اندازی چنین كتابخانه هایی به ویژه در مناطق محروم و روستایی بسیار راهگشاست.
حاج آقا در ابتدا از نقاط قوت و خوبی های امروز كتاب های دینی سخن گفت كه چقدر پیشرفت داشته ایم.
بهشتی از پژوهش های جدید در كتاب های دینی تعریف كرد و گفت كه امروزه نگاه ها و قالب های جدید در كتاب های مذهبی به چشم می خورد كه مسائل روز و نیازهای جوانان و حتی شبهات را مورد پژوهش و بررسی قرار می دهند در حالی كه در دهه های گذشته این گونه نبود.
او از نقاط ضعف كتاب به شكل و ظاهر آن اشاره كرد و گفت كسانی كه گشتی در نمایشگاه های كتاب اروپا می زنند از شكل و قیافه آن خیلی تعریف می كنند. یعنی از حروفچینی و طرح جلد بگیر تا نوع كاغذ و جنس آن.
بهشتی مشكل بسته بندی زعفران را چاشنی استدلالاتش كرد و گفت اگرچه در تولید زعفران مقام اول را در جهان داریم ولی اسپانیا با هنر بسته بندی توانسته در سكوی بزرگترین صادركننده زعفران در جهان بایستد و در كتاب نیز اینگونه ایم.
اگر صدای اذان ظهر طنین انداز نمی شد، شاید درد و دل های بهشتی در این زمینه به درازا می كشید ولی اشتیاق وی برای گفت و گو با خدا منجر به پایان یافتن گفت و گویمان شد ولی باید قبول كنیم بهشتی كه در كارنامه تالیفاتش دم از شیوه های دعوت به نماز زده، وظیفه اش را به خوبی انجام داد و درسی به من و مصاحبه شوندگان داد كه به نماز نگوییم كار داریم بلكه به كار بگوییم وقت نماز است.
او در صحبت هایش از غنای محتوای كتاب های دینی سخن گفت كه گاهی با عرضه نامناسب دیده نمی شود. مثلا برخی از این كتاب ها هنوز با حروفچینی 40 سال پیش چاپ می شود و یا كاغذ نامرغوب همان مشكل نخ نمای قدیمی است.
از بهشتی خواستم چند نكته درباب ترویج كتابخوانی بگوید كه به صدا و سیما اشاره كرد و گفت: نخبگان، ورزشكاران و هنرمندان و بزرگانی كه بیشتر در دید مردم هستند از علاقه خود به كتاب سخن بگویند و بگویند آخرین كتابی كه خوانده اند چه بوده است.
البته به گفته بهشتی بسیاری از نخبگان ما كتاب می خوانند ولی وقتی در رسانه حاضر می شوند از كتاب كمتر سخن می گویند و نمی گویند كه به مطالعه و كتاب خواندن خود افتخار می كنند.
بهشتی سفارش كرد تا در كنار هر تشویقی، كتاب هم اهدا شود. یعنی اگر قرار است یك كشاورز نمونه، یك استاد و معلم نمونه و یا هنرمندی را تشویق كنیم در كنار جوایز نقدی كتابی مناسب نیز به او هدیه دهیم.
او گریزی هم به طرح عیدانه كتاب زد كه موفقیت های چشمگیری داشته ولی معتقد است هنوز در ابتدای كار هستیم و باید چنین طرح هایی استمرار یابد.
بهشتی گفت كه برخی افراد و به ویژه جوانان برای فرار از مطالعه بهانه گیری هایی می كنند و مثلا می گویند حوصله مطالعه نداریم ولی وظیفه ما این است كه آنان را به مطالعه علاقه مند كنیم و به عبارت دیگر با درنظر گرفتن نیازهای واقعی كودكان و جوانان، قطعه های زیبا از كتاب های مفید را برای آنان بخوانیم و فضایی را برای آنان مهیا كنیم.
معرفی كتاب از دیگر خواسته های این پژوهشگر مذهبی بود كه امروزه می تواند در مراكز دینی و عمومی جای خود را باز كند.
بهشتی از مساجد به عنوان یكی از ظرفیت هایی یاد كرد كه در این زمینه می تواند بسیار موثر باشد و ماه مبارك رمضان و ماه های محرم و صفر را موقعیت های بی نظیری دانست كه در اختیار مسئولان فرهنگی و هیات های مذهبی است.
او كه سال ها افتخار ستایشگری اهل بیت(ع) را در مناسبت ها و مراسم های دینی داشته و به قول خودش روضه خوان هیات ها بوده، كمتر در مساجد و هیات ها دیده كه كسی بلند شود و در هیات و مسجد كتابی جدید و مفید را به نمازگزاران یا هیاتی ها معرفی كرده باشد.
اگر به گفته بهشتی صد هزار هیات مذهبی در سطح كشور داشته باشیم كه در ماه های محرم و صفر خیمه عزای حسینی را برپا می كنند و دل های عزاداران را با اشك ریختن بر مصیبت های امام حسین(ع) صیقل می دهند، بهتر می توان به این ظرفیت دینی پی برد كه چه زمینه مناسبی برای معرفی كتاب های دینی و كتابخوان كردن مردم و به ویژه جوانان وجود دارد.
به همین دلیل بهشتی از دست اندركاران هیات های مذهبی خواست كه جدیدترین كتاب ها را در مناسبت های مختلف به مردم معرفی كنند و در ماه های عزای حسینی به معرفی كتاب هایی درباره زندگی و اهداف سیدالشهدا(ع) و اخلاق آن حضرت و یا ویژگی های یاران امام حسین(ع) بپردازند كه تاكنون صدها كتاب در این زمینه نوشته شده است.
بهشتی پا را فراتر گذاشت و از زیارتگاه ها، ایستگاه های اتوبوس و مترو و حتی تالارهای عروسی نام برد و گفت كه چه اشكالی دارد مسئولان تالارها با ذوق و هنر خود یك قفسه كوچك و زیبا درست كنند و كتاب هایی مربوط به مسائل خانواده مانند آئین همسرداری و تربیت فرزند را در آن بچینند تا میهمانانی كه در مراسم عروسی حضور دارند، تورقی بزنند و حتی مسئولان تالارها بعضی از این كتاب ها را به عروس و داماد هدیه بدهند.
ایجاد كتابخانه های كوچك در مجتمع های بزرگ و كوچك از دیگر پیشنهادهای بهشتی بود كه این مجتمع ها به دید این كارشناس مذهبی یك ظرفیت بسیار بزرگ و نهفته به شمار می رود و از طریق مدیران این مجتمع ها و ساختمان ها می توان به اندازه یك شهر كوچك ارتباط برقرار كرد و یك كتابخانه مختصر راه اندازی كرد.
این پژوهشگر مذهبی برای معرفی كتاب به فضای مجازی هم متوسل شد و از آن به عنوان یك ظرفیتی بزرگ یاد كرد كه فضای خوبی را در مناسبت های مختلف در اختیار كاربران قرار می دهد كه از جمله این مناسبت ها می توان به اعیاد و جشن های مذهبی و همچنین مناسبت های ملی و انقلابی مانند دفاع مقدس اشاره كرد.
بهشتی گفت كه چقدر خوب است در این فضای مجازی بخش هایی از كتاب های مفید در ایام میلاد و شهادت ائمه معصومین منتشر شود تا شاید برخی از این طریق به تهیه چنین كتاب هایی علاقه مند شوند.
آخرین نكته ای كه می توان از این نویسنده مذهبی یاد كرد موضوع تمركز بر كتابخوانی در دوره ابتدایی است كه تعبیری از روایت نبوی است كه فرمود یادگیری در سنین كودكی همچون حكاكی كردن بر روی سنگ است و نیز یادآور این شعر كه چنین گفت پیغمبر راستگوی ز گهواره تا گور دانش بجوی.
بهشتی گفت: اگر كودكان از دوره كودكی به مطالعه عادت كنند، این عادت تا آخر عمر ادامه پیدا خواهد كرد و این موضوع به مدرسه برمی گردد و اگرچه كتابخانه در مدارس وجود دارد ولی گاهی كتابدار نداریم و یا كتابدار مدرسه از محتوای آنها اطلاعی ندارد و بهترین كتاب ها را نمی شناسد تا بتواند به دیگران معرفی كند.
هنوز دیر نیست؛ بیائیم به جای پرسه زدن در كوچه پس كوچه های فضای مجازی و بالا و پائین كردن گوشی های هوشمندمان از تلف شدن ساعت های عمر گرانمایه خود كم كنیم و به شاهراه علم و معرفت و بوستان كتاب برگردیم و با استفاده از كتاب های بالینی، سفره ای، سفری، تفریحی و مانند آن به جبران گذشته بپردازیم.
فراهنگ**1003** 1568
تهران - ایرنا - برخی افراد هنگام خروج از منزل یا محل كار و یا در هر فرصتی یك كتاب با خود برمی دارند تا اگر گوش شیطان كر، چند دقیقه وقت داشتند، از مطالعه چند صفحه بی بهره نباشند.