اتصال راه آهن جمهوری اسلامی در نقطه مرزی اینچه برون شهرستان گنبدكاووس در شرق گلستان به راه آهن 2 كشور تركمنستان و قزاقستان در آذرماه 93 با حضور رئیسان جمهوری سه كشور انجام شد و عملیات اجرایی بندر خشك اینچه برون 2 هفته پیش با حضور محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهوری آغاز شد.
این دو اقدام زیربنایی مهم می تواند نویدبخش آینده ای درخشان برای توسعه استان گلستان بویژه منطقه محروم و مرزی بخش داشلی برون شهرستان گنبدكاووس باشد كه تاسیسات راه آهن و بندر خشك در آنجا مستقر می شود.
از این رو بدون تردید تكمیل این 2 زیرساخت مهم علاوه بر توسعه منطقه ای می تواند فرصت هایی برای توسعه مناسبات سیاسی، سرمایه گذاری، توسعه صنعت گردشگری و نیز ایجاد هزاران فرصت شغلی برای استان گلستان فراهم كند.
*** راه آهن:
امروزه استفاده از حمل و نقل ریلی در زمینه بار و مسافر در دنیا به دلیل مزیت های آن بسیار محبوب و رو به توسعه است، گرانی حمل و نقل هوایی، نارسایی شبكه حمل و نقل جاده ای بویژه ضریب ایمنی پایین راهها و از طرف دیگر كاهش هفت برابری مصرف سوخت، افزایش 50 برابری ضریب ایمنی، كاهش 20 برابری آلودگی صوتی و محیط زیست، ظرفیت جابه جایی و رفاه و راحتی بیشتر، هزینه تعمیر، استهلاك و نگهداری كمتر و صرفه اقتصادی بالا در حمل و نقل ریلی، موجب شده تا كشورهای پیشرفته و پرجمعیت دنیا نسبت به سرمایه گذاری و توسعه شبكه ریلی خود بیش از گذشته اقدام نمایند.
به گفته مدیركل راه آهن شمالشرق 2 (استان گلستان)، یكی از هزینه های قابل تامل و تاثیرگذار در قیمت كالای تجارتی، هزینه حمل و نقل است و به حداقل رساندن این هزینه ها به تولیدكننده یا بازرگان، توان رقابت و صادرات بیشتری را در مقابل دیگر تولید كنندگان مشابه می دهد.
محمدرضا قربانی می گوید: امروزه توسعه كارخانه های تولیدی، استقرار صنایع جدید، افزایش میزان عرضه و تقاضای كالاها باعث افزایش تردد جاده ای، ریلی و هوایی و نیز دپوی كالاها و مواد اولیه شده كه باید در اسرع وقت به دست مصرف كننده برسد.
موقعیت جغرافیایی ممتاز بین المللی جمهوری اسلامی به عنوان پل ارتباطی شرق و غرب قاره كهن و پرجمعیت آسیا، دسترسی به آب های آزاد و همسایگی با كشورهای نسبتا بزرگ و پرجمعیت با بازار مصرف بالا فرصت مناسبی برای بهره گیری از این ظرفیت ها با ایجاد و تكمیل زیرساخت های توسعه حمل و نقل ریلی و ترانزیت كالا و ایجاد كرده است.
هم اینك كریدورهای ترانزیتی ریلی متعددی از قلمرو ایران عبور و كشورهای خاورمیانه را به مناطق مختلف آسیا و اروپا متصل می نماید كه كریدور شمال - جنوب، كریدور بین المللی آسیا - اروپا، كریدور شرق - غرب و كریدور ایران - تركمنستان - قزاقستان از آن جمله اند.
به اعتقاد كارشناسان اقتصادی، مهمترین كریدوری كه می تواند بین چین و اروپا مورد توجه قرار گیرد، كریدورهایی است كه از ایران عبور می كنند كه دراین بخش دو كریدور ریلی وجود دارد.
خط آهن سرخس - رازی (خوی آذربایجان غربی) كه از سال های گذشته مورد استفاده قرار گرفته است و راه آهن ایران - تركمنستان - قزاقستان كه آذرماه 93 با حضور روسای جمهوری سه كشور در منطقه مرزی اینچه برون استان گلستان به بهره برداری رسید كه كریدور دوم واقع درشرق دریای خزر به دلیل كوتاه بودن مسیر آن به طول 400 كیلومتر، از مزیت بیشتری دركاهش تعرفه ها و كوتاهی زمان حمل برخوردار است.
ضمن اینكه می توان درحمل بار و كالای ترانزیت مناطق شرقی كشورهای مشترك المنافع یا CIS از كریدور سرخس - رازی و ترانزیت كالا و بار مناطق غربی این كشورها را نیز از كریدور جدید شرق دریای خزر ( راه آهن قزاقستان - تركمنستان - ایران ) استفاده نمود.
هر یك از این دو خط راه آهن در بخشی از مسیر خود با اتصال به كریدور شمال - جنوب، به آب های آزاد جنوب كشور نیز مرتبط می شوند كه آن نیز ظرفیت دیگری برای حمل بار و مسافر خواهد بود.
طول كریدور شرقی دریای خزر حدود 908 كیلومتر است كه 120 كیلومتر آن درقزاقستان، 700 كیلومتر در تركمنستان و 88 كیلومتر در ایران احداث شده است، این خط ریلی كشورهای CIS را به خلیج فارس و كشورهای جنوب شرقی آسیا متصل می كند.
*** بندرخشك:
بندرخشك، به منطقه ای اطلاق می شود كه حداقل به دو شبكه حمل و نقل بویژه راه آهن دسترسی داشته و نیز در نزدیكی مناطق مرزی و گمركی و مراكز تجمع كالای آن واقع شده باشد.
مدیركل راه آهن شمالشرق 2 استان گلستان درخصوص مزایا و اهداف راه اندازی بندرخشك نیز می گوید: بهبود نظام حمل و نقل كشور با تكیه برحمل زمینی كالا در فواصل طولانی توسط راه آهن و فواصل كوتاه توسط كامیون، كاهش قیمت تمام شده كالا، تسهیل عملیات گمركی و استفاده از مرز به عنوان نقطه عبور، تسهیل تجارت آزاد به منظور ایجاد ارزش افزوده و تنظیم اقتصادی بازار از جمله مزایای بندرخشك است.
كاهش تقاضای نیاز به استفاده از اراضی حاشیه ساحل، افزایش كارایی حمل و نقل، بـهـبـود وضعیت زیرساخت های مرتبط با حمل و نقل، بهبود وضعیت مالی و اقتصادی، افـزایـش سرمایه گذاری مستقیم كشورهای خارجی، تـسـریـع توسعه اقتصادی و یكپارچه سازی لجستیكی مناطق داخلی كشور، بهبود فرایند توسعه پایدار، و كاهش آثار زیست محیطی از دیگر اهداف و مزایای راه اندازی بندرخشك است.
محمدرضا قربانی با اشاره به راه اندازی بندرخشك در بسیاری از كشورهای جهان و نقش و تاثیر مثبت آن دربهبود و توسعه وضعیت حمل و نقل كالا بویژه كالاهای كانتینری، ابراز امیدواری كرد كه راه اندازی بندرخشك در اینچه برون نیز بتواند درتوسعه اقتصادی منطقه موثر باشد.
وی گفت: آب و هوای خشك منطقه اینچه برون كه در شمال شهرستان گنبدكاووس و هم مرز با تركمنستان واقع است و امكان نگهداری كالاها بدون نگرانی در آن، وجود زمین های گسترده، كم بازده و ارزان دراین منطقه برای ساخت انبارها، سیلوها و احداث مراكز دپوی بار از مهمترین ویژگی های اینچه برون برای احداث بندر خشك است كه می تواند این منطقه را به بزرگترین هاب انبارهای منطقه شمالشرق كشور برای توزیع كالاهای بازرگانان و واردات مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی و نیز مجتمع های صنعتی منطقه آزاد تجاری و صنعتی اینچه برون تبدیل نماید.
به گفته وی، دسترسی آسان به شبكه ریلی كشور، دسترسی آسان به شبكه راه های شریانی كشور، قرار داشتن در مسیر بارهای جاده‌ای، هوایی و ریلی كشور، قرار داشتن در مسیرهای ارتباطی به بنادر دریایی كشور، نزدیكی به مراكز تولید انبوه كالا و نزدیكی به مراكز مصرف انبوه كالا، مناطق ویژه و آزاد اقتصادی كشور از دیگر مزایای ایجاد بندر خشك در اینچه برون است.
قربانی اضافه كرد: براساس تفاهم نامه انجام شده بین مدیر عامل راه آهن جمهوری اسلامی با استاندار گلستان مقدار 1250 هكتار از اراضی اینچه برون به راه آهن در دو مرحله واگذار می شود كه در مرحله اول آن 426 هكتار برای بخش حاكمیتی و 308 هكتار برای بخش سرمایه گذاری و در مرحله دوم 516 هكتار برای احداث پایانه نفتی و كانتینریارد (محوطه كانتینری) در نظر گرفته شده است.
وی تصریح كرد: راه آهن جمهوری اسلامی در بخش تاسیسات حاكمیتی، نسبت به احداث خطوط ایستگاهی، خطوط دپوی لوكوموتیو، بازدید واگن، تعویض بوژی، خطوط نرمال و عریض، خطوط شانتینگ یارد درمجموع 146 كیلومتر خط آهن احداث می كند.
مدیركل راه آهن شمالشرق 2 خاطرنشان كرد: دربخش سرمایه گذاری نیز راه آهن جمهوری اسلامی با آماده نمودن زیرساخت ها و احداث 180 كیلومتر خط عریض و نرمال، بسترهای لازم را برای ورود سرمایه گذاران و شركت های داخلی و خارجی برای احداث انبارهای عمومی، سیلو، پایانه نفتی و پایانه كانتینری فراهم كرده است.
قربانی، عبور كالاهای ترانزیت، واردات كالا با واگن های كشورهای CIS، صادرات كالاها و محصولات به كشورهای CIS، ایجاد انبارهای سرپوشیده، سیلوهای غلات به منظور فعالیت تخلیه، بارگیری، انبارداری و بازاریابی، ساخت مخازن نفتی برای بارگیری و تخلیه مواد نفتی با ظرفیت 200 میلیون لیتر، فعالیت تعویض بوژی و عملیات مبادله قطارها بین ایستگاه اینچه برون ایران و آق یایلا در تركمنستان را از مهمترین كاركردها بندرخشك اینچه برون برشمرد.
وی اضافه كرد: ارائه خدمات مسافری، گمركی و بازرگانی، خدمات مربوط به تغییر نوع حمل و نقل ( ریلی به جاده ای و برعكس)، خدمات مربوط به تعمیر و نگهداری آلات ناقله (جابجا كننده) خطوط نرمال و عریض، خدمات پلیس و مرزبانی، فراهم آوردن دسترسی های مورد نیاز و خدمات رفاهی پرسنل و مشتریان از دیگر مزایای راه اندازی بندرخشك اینچه برون است.
قربانی گفت: با انجام مجموعه این اقدامات علاوه بر توسعه اقتصادی منطقه، سه تا پنج هزار فرصت شغلی نیز برای جوانان ایجاد می شود.
مدیركل راه آهن شمالشرق 2 (استان گلستان)، سنگ آهن، محصولات نفتی، آهن آلات، پنبه، غلات و كالاهای عمومی را از مهمترین اقلام قابل حمل درحوزه راه آهن و بندرخشك اینچه برون نام برد و افزود: با توجه به برنامه ریزی های انجام شده، تعداد واگن تعویض بوژی شده در افق 1414 در منطقه اینچه برون به 575 دستگاه واگن در روز می رسد كه برای انجام عملیات، نیاز به احداث 10 خط تعویض بوژی و تعداد 11 هزار دستگاه بوژی می باشد.
قربانی اضافه كرد: طبق پیش بینی های انجام شده در افق 1414، مقدار 36 میلیون تن بار به صورت ترانزیت، واردات و صادرات از ایستگاه اینچه برون حمل می شود كه برای ایجاد و تكمیل زیرساخت های مناسب و برقی كردن خطوط، قراردادی با شركت RZD روسیه به مبلغ 1،2 میلیارد یورو منعقد شده است.
در كنار این دو زیرساخت مهم اقتصادی و توسعه ای در اینچه برون، درصورت تصویب نهایی طرح منطقه آزاد اینچه برون كه از مصوبات سفر آذرماه 93 رئیس جمهوری و هیات دولت به استان گلستان است، روند توسعه گلستان و جبران عقب ماندگی های صنعتی در سال های گذشته، شتاب بیشتری به خود می گیرد.
گمرك اینچه برون در بخش داشلی برون شهرستان گنبدكاووس واقع شده و یك نقطه مهم اتصال و آمد و شد مرزی بین ایران و جمهوری تركمنستان است كه درسال 1371 فعال شد و با استقرار گمرك و برقرار شدن ارتباط زمینی با كشورهای آسیای میانه رونق تجاری به خود گرفت.
اینچه برون هم اینك تنها گمرك زمینی و ریلی گلستان است كه در شرق استان و در فاصله 80 كیلومتری شمال مركز شهرستان 325هزار نفری گنبدكاووس قرار دارد.
گزارش از : علی لكزانوری
/3039/1860
گنبدكاووس - ایرنا - راه آهن و بندرخشك 2 زیرساخت مهم توسعه یك منطقه است و اگر این زیرساخت ها درمنطقه مرزی و مهمتر از آن متصل به خطوط ریلی كشورهای همسایه همانند اینچه برون در استان گلستان باشد، به یقین سرعت توسعه را دو چندان می كند.