منعی برای ثبت مشترك میراث فرهنگی وجود ندارد

رئیس سازمان اسناد و كتابخانه ملی 11 خرداد ماه در آخرین نشست خبری خود به خبرنگاران گفت: با تركیه توافق كرده‌ایم تا مثنوی مولوی را بصورت مشترك ثبت كنیم، مولانا یكی از نقاط مشترك فرهنگی ایران و تركیه است.
سیدرضا صالحی امیری افزود: در مرحله ثبت این اثر هستیم، به دلیل اشتراكات فرهنگی این كار را انجام دادیم، ایران و تركیه اشتراكات فرهنگی زیادی دارند، با توجه به اینكه مولانا در قونیه دفن شده، اما به زبان فارسی شعر گفته، ما و ترك‌ها شرایط ثبت داشتیم.
افغانستان بدنبال این خبر و توافق ایران و تركیه درباره ثبت مشترك مثنوی مولانا در حافظه جهانی یونسكو اعتراض كرد تا جایی كه مردم كابل نیز تجمع‌های اعتراضی به همین منظور داشته اند.
مدیركل حوزه ریاست و روابط عمومی روز یكشنبه در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا افزود: موضوع ثبت آثار دیداری، شنیداری و میراث مستند در حافظه جهانی یونسكو یكی از برنامه های چند گانه یونسكو برای ثبت میراث فرهنگی دنیا است.
امین عارف نیا ادامه داد: جمهوری اسلامی در این راستا و طی سالهای گذشته، موفق شد 9 اثر را در حافظه جهانی یونسكو ثبت كند و هفتمین رتبه ثبت آثار جهانی در جهان را به خود اختصاص دهد.
وی با بیان اینكه كشورهای عضو یونسكو می توانند هر دو سال یكبار حداكثر دو پرونده را به یونسكو برای ثبت پیشنهاد كنند، افزود: امسال دو پرونده به صورت مستقل تهیه و ارائه شد(پرونده نقشه های فرش ایرانی و پرونده نسخه جامع التواریخ).
سرپرست اداره كل همكاری‌های بین‌المللی سازمان اسناد و كتابخانه ملی تصریح كرد: از چند سال گذشته، موضوع ثبت مثنوی معنوی به عنوان یكی از دغدغه های كمیته ملی حافظه جهانی در ایران دنبال می شد، با توجه به اینكه تركیه مدفن مولاناست و كهن ترین و كامل ترین نسخه مثنوی در قونیه نگهداری می شود، بطور طبیعی تركیه می توانست بصورت مستقل پرونده ثبت مثنوی را ارائه دهد.
وی گفت: با تعامل با تركیه به این تفاهم رسیدیم با توجه به اینكه مولانا به جغرافیای فرهنگی ایران تعلق دارد و نسخه ارزشمند دیگری كه فاصله محدودی با نسخه ترك ها دارد، در اختیار ما است، آن را بطور مشترك ثبت كنیم، هرچند برنامه حافظه جهانی یونسكو تلاشی برای تقویت اشتراكات فرهنگی است.
عارف نیا یادآور شد: افغانستان، تاجیكستان و یا هر كشور دیگری كه نسبت به موضوع مولانا و مثنوی دغدغه و تمایل به مشاركت با ایران و تركیه در این موضوع دارند، می توانند برای این كار نسخه كهن و قابل ارائه به یونسكو را كه حداقل همطراز با آثار ایران و تركیه باشد، ارائه كنند.
وی با بیان اینكه هیچ منعی برای شركت كشورها در این اقدام فرهنگی وجود ندارد، توضیح داد: ثبت مشترك كار مسبوق به سابقه ای است و پرونده های متعددی در حوزه حافظه جهانی و حوزه میراث ناملموس وجود دارد كه به این روش ثبت شده اند كه می توان به نوروز اشاره كرد، میراث فرهنگی چند كشور كه افغانستان نیز در آن سهم دارد.
عارف نیا ادامه داد: یكی از پرونده هایی كه به صورت جدی در موضوع ثبت جهانی آثار در حال پیگیری است، ثبت «الابنیه» است، نسخه ای ارزشمند فارسی و ایرانی با موضوع داروشناسی كه اصل آن در كتابخانه ملی اتریش نگهداری می شود.
وی با بیان اینكه این نسخه نوشته ابو منصور موفق ابن علی هروی است، خاطر نشان كرد: با تعامل با كتابخانه ملی اتریش در حال بررسی و تدوین آن برای ثبت مشترك هستیم زیرا این نسخه از نظر فرهنگی به ایران تعلق دارد اما در اتریش نگهداری می شود.
عارف نیا با بیان اینكه پرونده مثنوی مولانا به یونسكو ارائه شده، افزود: در صورتیكه پرونده ای در چنین شرایطی قرار گیرد و حتی ثبت نهایی شود، می توان اثر یا آثاری را به آن افزود.
به گفته وی، مولوی و مثنوی یك شخصیت و اثر جهانی هستند هر چند به جغرافیای فرهنگی ایران تعلق داشته باشند.
فراهنگ ** 1880 ** 1071