۲ تیر ۱۳۹۵، ۱۰:۳۹
کد خبر: 82122052
T T
۰ نفر

گویش مازندرانی در آستانه انقراض

۲ تیر ۱۳۹۵، ۱۰:۳۹
کد خبر: 82122052
گویش مازندرانی در آستانه انقراض

ساری - ایرنا - كمرنگ شدن گویش مازندرانی در سرزمین مادری را از محدود شدن نسل هایی كه با این گویش محاوره می كنند ، می توان فهمید ، اما این بار صحبت از انقراض است ، انقراض یك گویش كه بسیاری از كارشناسان عنوان ' زبان ' را برازنده آن می دانند .

گویش مازندرانی را امروزه تنها در مكالمه میان پیران و میانسالان می توان شنید و دریغا كه نوجوانان و جوانان نه تنها قادر به مكالمه با این گویش مادری حتی در جمع خانوادگی نیستند ، بلكه در مكالمه با كسانی كه با این گویش حرف می زنند تنها به این جمله بسنده می كنند كه ' مازندرانی را می فهمم ولی نمی توانم حرف بزنم ' .
زبان در همه جای دنیا نخستین نشانگر هویتی انسان هاست ، شناسنامه ای كه هیچگونه نمود مادی خارجی ندارد و در هر حالتی اعم از حاضر و غایب ، می تواند معرف شخص و گاهی شخصیت افراد باشد.
حفظ این نشانگر هویتی ، ضروری ترین اقدام برای حفاظت از میراث ، آداب ، رسوم و فرهنگ هر منطقه است و مهم تر از همه بیشترین نقش را در انسجام و پیوستگی اجتماعی بر عهده دارد.
آمارهای دو سال اخیر كه از ارزیابی نوآموزان مازندرانی در مدارس به دست آمد ، نشان می دهد كه این گویش كهن در كهن ترین خاستگاه زبانی بشر در حال از دست رفتن است و اگر روزگار به همین منوال سپری شود ، دیری نخواهد پائید كه نه از این گویش نشانی باقی بماند و نه از گوینده .
رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی مازندران كه نهاد تحت پوشش مدیریتش مجری طرح سنجش نوآموزان در استان به شمار می رود به خبرنگار ایرنا گفت : وضعیت زبان یكی از گزینه هایی است كه در ارزیابی سنجش نوآموزان انجام می شود.
سید شمس الدین حسینی تعداد نوآموزان مازندران را كه در سال 93 از نظر سلامت و همچنین وضعیت زبان مورد سنجش قرار گرفتند ، 42 هزار و 720 نفر اعلام كرد .
وی گفت : 2 و چهار دهم درصد این نوآموزان در سال 93 با گویش مازندرانی آشنا و قادر به فهم لغات و یا سخن گفتن با این گویش بودند .
او افزود : وضع یك سال بعد یعنی در سال 94 به وخامت گرائید و از 42 هزار و 646 نفر نوآموزی كه برای ورود به كلاس اول مورد ارزیابی قرار گرفتند ، تنها هشت دهم درصد با لغات و اصطلاحات گویش مازندرانی آشنا بودند و آن را می فهمیدند .
** فراموشی زبان مادری و رتبه داری در زبان ملی
به گفته حسینی ، هرچند نوآموزان مازندرانی از نظر فهم زبان فارسی در كشور رتبه دار هستند ، ولی در آشنایی با گویش محلی ، پایین ترین جایگاه را در میان استان های كشور دارند .
براساس آمار ارائه شده از سوی اداره آموزش و پرورش استثنایی مازندران در خصوص وضعیت فهم زبان فارسی 77 و چهار دهم درصد نوآموزان كشور این زبان را می فهمند و 22 و شش دهم درصد دیگر نوآموزان علاوه بر زبان فارسی با زبان و گویش محلی خودشان آشنا هستند .
كارشناسان نتایج این ارزیابی را تهدید جدی برای از بین رفتن گویش مازندرانی می دانند .
** هشدار در باره خشكیدن ریشه های فرهنگی
حسین اسلامی ، تاریخ نویس مازندران از گویش به عنوان یكی از پاره های پیكر فرهنگ و تاریخ یك جامعه نام برد و گفت كه نباید گویش ها مهجور بمانند .
وی كه ریشه واژه های گویش مازندرانی را در زمان پهلوی باستان می داند ، افزود : گویش های مازندرانی ، لری ، كردی و فارسی از یك خانواده هستند .
به گفته این مورخ مازندرانی ، مرگ هر یك از این گویش ها می تواند لطمه بزرگی برای زبان فارسی باشد ، لطمه ای غیرقابل جبران و نحیف كننده پیكره زبان ملی .
اسلامی با تاكید بر این كه گویش مازندرانی به نوعی پشتوانه زبان فارسی است ، تاكید كرد : این وضعیتی كه گویش مازندرانی دچار آن شده است ، برای زبان فارسی هم مناسب نیست.
وی افزود : زنده ماندن این گویش می تواند در پایداری و شاداب نگه داشتن زبان فارسی تاثیر بگذارد .
اسلامی گفت : گویش مازندرانی می تواند نجات یابد ، اگر مسئولان فرهنگی و آموزشی برای این كار برنامه ریزی كنند .
**نوش داروی هنگام مرگ
معاون آموزش ابتدایی اداره كل آموزش و پرورش مازندران نیز با نامناسب توصیف كردن وضعیت فعلی گویش مازندرانی و عدم آگاهی و آشنایی دانش آموزان با گویش مادری ، گفت كه برنامه منسجمی برای آموزش این گویش در مدارس وجود ندارد .
عیسی میرشفیعی افزود : با این وصف برای حفظ و آموزش این گویش برنامه هایی در دستور كار آموزش ابتدایی اداره كل آموزش و پرورش مازندران قرار گرفته است .
وی گفت : به معلمان مدارس ابلاغ شده است تا در كلاس درس بخشی از تدریس و گفت و گو با دانش آموزان را با گویش مازندرانی انجام دهند.
این مسئول ابراز امیدواری كرد كه با این اقدام گامی هرچند كوچك برای احیای این گویش برداشته شود .
معاون آموزش ابتدایی اداره كل آموزش و پرورش مازندران همچنین از تلاش برای ارائه برنامه هایی به منظور آموزش گویش مازندرانی در مدارس استان خبر داد و گفت كه در باره این برنامه پس از آن كه برای مدارس تعبیه شده و قابلیت اجرایی پیدا كردند ، از طریق رسانه ها اطلاع رسانی خواهد شد.
استان مازندران بر اساس آمار اداره كل آموزش و پرورش در سال تحصیلی كه پشت سر گذاشته شد ، حدود نیم میلیون نفر دانش آموز داشت كه بیشتر از نیمی از آنان در مقطع ابتدایی تحصیل می كردند .
نتایج به دست آمده از ارزیابی نوآموزان این هشدار را برای نخبگان ، محققان و اندیشمندان مازندرانی بویژه معلمان و استادان دانشگاه جدی كرده است كه دیگر كار از جدل بر سر این كه مازندرانی ' زبان ' است یا
' گویش ' گذشته است و باید برای زنده نگه داشتن و احیاء مهم ترین نشانگر هویتی استان كاری اساسی كرد. به اعتقاد كارشناسان زبان ، نجات گویشی كه از آن به عنوان پشتوانه و پایداری زبان فارسی نام برده می شود ، در گرو انجام اقدامات سریع آموزشی برای گروه سنی پایین است تا حداقل این محدوده سنی محاوره كنندگان گویش مازندران نابود نشود .
نقش رسانه های محلی از جمله صدا و سیمای استان نیز در این میان سنگین تر از بقیه است ، رسانه هایی كه حتی یك ستون محض رضای خدا به گویش مازندرانی اختصاص نداده اند تا نشان دهند كه دغدغه ای در قبال نابودی مهم ترین پاره هویتی خویش دارند.
گزارش از فاطمه قنبری قادیكلایی
2096/1654
۰ نفر