به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری دارای یك درصد از مساحت كل كشور است كه در بستر سلسله جبال زاگرس قرار دارد.
این استان با توجه به مساحت كمی كه دارد اما نقش مهمی در تولید آب شیرین در كشور ایفا می كند و سرچشمه دو رودخانه كارون و زاینده رود و سرچشمه بخشی از رودخانه دز است.
تا چند سال گذشته عنوان می شد كه این استان 10 درصد از منابع آب كشور را در اختیار دارد اما امروز بسیاری از كارشناسان و مسوولان حوزه آب نسبت به كمبود شدید آب در این منطقه هشدار می دهند.
با توجه به ماهیت كوهستانی بودن منطقه بخش زیادی از بارندگی های باران به شكل روان آب به سرعت از این استان خارج و به استانهای اصفهان و خوزستان سرریز می شود و سفره های آب زیرزمینی كه در پی بارش برف تغذیه می شود تامین كننده بخش زیادی از نیاز آبی مردم این استان به شمار می رود.
اما بیش از هشت سال است كه كاهش نزولات آسمانی و تغییر شكل بارش ها از برف به باران از یك سو و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی از سوی دیگر سبب كاهش منابع آبی این استان و افت سطح آب سفره های زیرزمینی شده به نحوی كه این استان وارد نهمین سال پیاپی خشكسالی شده و تامین آب شرب در بسیاری از روستاها و برخی از شهرهای این استان در فصل تابستان به سختی انجام می شود.
سرپرست شركت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری در خصوص منابع تامین آب این استان به خبرنگار ایرنا گفت: 70 درصد از آب مصرفی استان در بخش های مختلف از طریق آبهای زیرزمینی تامین می شود كه این وابستگی به آبهای زیرزمینی در بخش شرب در حدود 90 درصد است.
فتح الله صابرپور، تعداد دشت های استان را 16 دشت اعلام كرد و افزود: از این تعداد 11 دشت تحت مطالعه و دارای شبكه های اندازه گیری سنجش سطح ایستابی است.
وی ادامه داد: از این 11 دشت، هم اكنون هشت دشت به واسطه بیلان منفی و افت سطح ایستابی كه دارای دو عامل طبیعی و انسانی بوده، ممنوعه اعلام شده است.
به گفته صابرپور ،خشكسالی های متوالی و استفاده بیش از حد مجاز توان سفره های آب زیرزمینی باعث تقلیل و كاهش ذخیره و پتانسیل آب زیرزمینی شده كه طبق قانون برای جلوگیری از این روند، دشت های شهركرد، كیار، سفیددشت، بروجن- فرادنبه، گندمان- بلداجی، خانمیرزا، لردگان و مالخلیفه در استان ممنوعه اعلام شده است.
سرپرست شركت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری با اشاره به راهكارهای مقابله با برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی، اظهار كرد: طبق ماده 12 قانون توزیع عادلانه آب مكلف هستیم كه وسایل اندازه گیری و كنتورهای هوشمند بر روی چاه های مجاز و منابع آبی نصب كنیم تا از این طریق مقدار آب استحصالی از چاه ها مشخص شود.
صابرپور، بستن چاه های غیرمجاز را از دیگر این راهكارها برشمرد و گفت: از طرف ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی به وزارت نیرو تكلیف شده تا پایان سال جاری 200 حلقه چاه در استان بسته شود كه تاكنون 20 حلقه بسته شده است.
وی، تعداد چاه های این استان را 5 هزار و 32 حلقه اعلام كرد و افزود: از این تعداد 3 هزار و 431 چاه دارای پروانه بهره برداری و یك هزار و 601 حلقه دارای پروانه حفر و بعضا مجوز نصب منصوبات است.
صابرپور تصریح كرد: از تعداد چاه های دارای پروانه بهره برداری 2 هزار و 823 حلقه تامین كننده آب مورد نیاز بخش كشاورزی، 387 حلقه تامین كننده آب بخش صنعت، 146 حلقه تامین كننده آب شرب و بهداشت شهری و 75 حلقه تامین كننده آب شرب و بهداشت روستایی است.
سرپرست شركت آب منطقه ای چهارمحال و بختیاری در ادامه از كاهش 6 درصدی آب پشت سدهای استان خبر داد و گفت: هم اكنون چهار سد چغاخور، ناغان، سورك و چشمه زنه تحت مدیریت شركت آب منطقه ای استان است كه آب پشت این سدها سالانه در حدود 25 درصد تبخیر می شود.
صابرپور، حجم آب پشت سد چغاخور در تیرماه امسال را 21.03 میلیون مترمكعب اعلام كرد و گفت: این میزان در تیرماه سال گذشته 22.71 میلیون مترمكعب بوده است.
وی افزود: حجم آب پشت سد ناغان نیز در حالی كه در سال گذشته 1.31 میلیون مترمكعب بوده اما در تیرماه امسال به 1.07 میلیون مترمكعب كاهش یافته است.
صابرپور خاطرنشان كرد: حجم سد سورك به سبب كم آب شدن چشمه زاغی قابل توجه نیست و سد چشمه زنه با پیشرفت فیزیكی بالای 90 درصد هنوز به بهره برداری كامل نرسیده و به طور متغیر دارای ظرفیت یك میلیون مترمكعب آب است و عملیات اجرایی سدهای باباحیدر و گهرو نیز هنوز به اتمام نرسیده است.
وی،با اشاره به سد كارون 4 در استان، یادآور شد: این سد در محدوده استان قرار دارد اما مدیریت آن بر عهده شركت توسعه منابع آب و نیروی ایران است كه دارای حجم اسمی 2 میلیارد مترمكعب آب است.
صابرپور، بر مصرف بهینه آب در استان تاكید كرد و گفت: بحران آب در استان جدی است از این رو می طلبد تا مردم نسبت به مصرف این مایه حیات دقت بیشتری داشته باشند.
یك كارشناس مسائل آب در چهارمحال و بختیاری نیز گفت: تغییر اقلیم، تغییر الگوی بارش ها از برف به باران و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، زنگ خطر بحران كم آبی را در استان به صدا درآورده است.
سید هاشم فاطمی، مدیریت مصرف را مهمترین راهكار جلوگیری از بحران آب در استان دانست و تصریح كرد: اگر میزان برداشت از آب های زیرزمینی در حدود 30 درصد كاهش یابد، امكان احیای آبخوان های استان وجود دارد.
وی با بیان اینكه 90 درصد از ذخایر آبهای زیرزمینی استان در بخش كشاورزی به مصرف می رسد، اظهار كرد: بر اساس آمارهای موجود، 60 درصد آب مصرفی در بخش كشاورزی به سبب بی توجهی به سیستم های آبیاری نوین و حدود 25 درصد از محصولات تولیدی به دلیل بسته بندی نامناسب از مزرعه تا منزل مصرف كننده هدر می رود از همین رو چنانچه در تولید و توزیع محصولات كشاورزی درست عمل شود بیش از 50 درصد آب مصرفی در این بخش صرفه جویی می شود.
این كارشناس مسائل آب استان خاطرنشان كرد: با توجه به بهره برداری های موجود، منابع آبی استان به شدت كاهش یافته و این یك تهدید جدی برای استان به شمار می رود و تنها با مصرف و مدیریت صحیح می توان از این روند جلوگیری كرد.
اما همانطور كه گفته شد چهارمحال و بختیاری سرچشمه دو رودخانه كارون و زاینده رود و سرچشمه بخشی از رودخانه دز است از همین رو كاهش منابع آبی نه تنها این استان را با مشكلات بسیاری درگیر كرده بلكه به طور مستقیم 2 استان اصفهان و خوزستان را نیز با تنش آبی مواجه می كند.
به گفته مدیركل هواشناسی چهارمحال و بختیاری میانگین بارندگی استان در سال زراعی جاری 498 میلیمتر است كه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با كاهش 16 درصدی مواجه است.
مهرداد قطره سامانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: میانگین بارندگی سال زراعی 94 در استان 590 میلیمتر بوده كه روند كاهش بارندگی در استان نشان دهنده این است كه در ماه های باقی مانده از سال زراعی جاری نمی توان انتظار جبران این كمبود 16 درصدی را داشت.
وی تصریح كرد: این كاهش بارندگی ضمن تشدید خشكسالی در استان در كاهش آبدهی رودخانه های زاینده رود و كارون اثر مستقیمی دارد و استانهای اصفهان و خوزستان را با تنش آبی مواجه می كند.
مدیركل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با تاكید بر مدیریت مصرف بهینه آب در استان، خاطرنشان كرد: امید است تا مردم استان با صرفه جویی در مصرف آب قدر این مایه حیات را بیش از پیش بدانند و با پرهیز از مصارف غیرضرور از وقوع بحران آب در استان پیشگیری كنند.
گزارش از خاطره حسین زاده
7363/2097/ 6075
شهركرد- ایرنا- چهارمحال و بختیاری سرچشمه رودخانه های زاینده رود و كارون با ورود به نهمین سال پیاپی خشكسالی با كاهش شدید منابع آبی مواجه است.