طرح هدايت تحصيلي 800 هزار دانش آموز به انجام رسيد

اين طرح با چالش ها و موانعي در اجرا روبرو شد به گونه اي كه اغلب خانواده ها و مسوولان را چند روزي درگير كرد و همه نگران اين بودند كه سرنوشت دانش آموزان پايه دهم چه خواهد شد؟
منتقدان مي گويند در طرح هدايت تحصيلي به نمره معدل ، استعداد و علاقه دانش آموز كمتر از نياز بازار كار و امكانات آموزش و پرورش توجه شده است.
علت محدود بودن ظرفيت مدارس دولتي در پذيرش داوطلب رشته علوم تجربي ، باز بودن درب مدارس غير انتفاعي براي پذيرش در همين رشته و چرايي توجيه نشدن خانواده ها و دانش آموزان از مهمترين سوالات مردم در رابطه با طرح هدايت تحصيلي است.
نگراني و دغدغه خانواده ها از يك سو و تلاش مسوولان وزارت آموزش و پرورش براي شفاف سازي جزييات طرح هدايت تحصيلي، خبرگزاري جمهوري اسلامي را بر آن داشت تا توضيحات مفصلي را از مسعود شكوهي مدير كل امور تربيتي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش ترتيب دهد.
متن زير حاصل سوال و جواب خبرنگاران حوزه آموزش و پرورش ايرنا با شكوهي است كه دعوت خبرنگاران را پذيرفت و ميهمان خبرگزاري شد.

* بيش از 800 هزار دانش آموز هدايت تحصيلي شدند
مدير كل امور تربيتي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش گفت: تاكنون بيش از 800 هزار دانش آموز از يك ميليون دانش آموزي كه امسال وارد پايه دهم مي شوند، هدايت تحصيلي شده و انتخاب رشته كرده اند.
مسعود شكوهي اظهار داشت: از 20 درصد افراد باقيمانده، حدود 10 درصد دانش آموزان بزرگسال و يا اتباع خارجي هستند كه كار انتخاب رشته آنها نيز در حال انجام است.
وي افزود: برخي از اين دانش آموزان نيز درخواست تجديدنظر در انتخاب رشته داشته اند كه عموما متقاضي رشته علوم تجربي هستند و تصميم بر آن است تا با در نظر گرفتن امكانات و ظرفيت هاي موجود اين افراد در رشته دلخواه پذيرش شوند.
دبير شوراي برنامه ريزي هداي تحصيلي ادامه داد:‌ اكنون كار هدايت تحصيلي دانش آموزان مراحل پاياني خود را مي گذراند و بسياري از مشكلات برطرف شده است مثلا در استان فارس با 59 منطقه آموزشي، تنها 23نفر مشكل انتخاب رشته دارند!.

* تحصيل 36 درصد دانش آموزان در شاخه كار و دانش و فني و حرفه اي
مدير كل امور تربيتي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش گفت: اكنون 36 درصد دانش آموزان در شاخه هاي كار و دانش و فني و حرفه اي مشغول به تحصيل هستند كه امسال بنا بود اين رقم به 39 درصد برسد.
شكوهي اضافه كرد: بر اساس هدف گذاري ها اين درصد در مدت پنج سال بايد به 48 درصد در شاخه كار دانش و فني و حرفه اي و 52 درصد در رشته هاي نظري برسد.
وي با بيان اينكه آخرين آمار از وضعيت ثبت نام دانش آموزان در رشته هاي مختلف 15 مهرماه تكميل مي شود، اضافه كرد:‌ براي اجراي طرح هدايت تحصيلي، مطالعه تطبيقي روي 32 كشور انجام شده است و شوراي عالي آموزش و پرورش براي تدوين اين آيين نامه 14 بار مفاد آن را تغيير داد.

* كشور با كمبود نيرو در رشته هاي مختلف مواجه است
دبير شوراي برنامه ريزي هدايت تحصيلي ادامه داد: آموزش و پرورش ملزم به تربيت نيرو در تمامي بخش هاي جامعه است و در شرايطي كه كشور در برخي رشته ها با مشكل كمبود نيرو مواجه است اكثر دانش آموزان به سمت علوم تجربي گرايش دارند.
از وي سوال شد آيا رشته هاي خاصي مخصوص دختران يا پسران است كه شكوهي خاطرنشان كرد: بحث جنسيتي در آموزش و پرورش وجود ندارد و راه براي انتخاب رشته دانش آموزان دختر و پسر هموار است و هر كس در هر رشته اي كه تمايل دارد مي تواند ادامه تحصيل دهد.

* هدايت تحصيلي پس از گذشت 22 سال به متوسطه اول بازگشت
مدير كل امور تربيتي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش اظهار داشت:‌ هدايت تحصيلي بعد از 22 سال از پايه دهم به متوسطه اول بازگشت و از امسال در پايان پايه نهم هدايت تحصيلي دانش آموزان انجام مي شود.
شكوهي افزود: بر اساس سند تحول بنيادين، آموزش و پرورش امسال ملزم بود هدايت تحصيلي را در پايان پايه نهم انجام دهد و اين مساله به طور طبيعي، مشكلاتي را به همراه داشت.
وي ادامه داد: در گذشته هدايت تحصيلي در دوره متوسطه دوم و پايه دهم صورت مي گرفت و دانش آموز در فضاي واقعي تر به انتخاب رشته مي پرداخت اما از آنجا كه اكنون متوسطه اول تلفيقي از ارزشيابي توصيفي و نمره است، ملاك سنجش دانش آموزان نيز متفاوت است.
دبير شوراي برنامه ريزي هدايت تحصيلي بيان كرد: عدم توازن در ميان رشته هاي تحصيلي و تحصيل حدود 60 درصد دانش آموزان در رشته علوم تجربي، متوليان دستگاه تعليم و تربيت و برنامه ريزان را برآن داشت تا بر اساس مصوبه شوراي عالي آموزش و پرورش، امسال طرح هدايت تحصيلي در مدارس به اجرا درآيد.
شكوهي يادآورشد: بر اساس اعلام سازمان سنجش آموزش كشور در كنكور امسال از حدود 860 هزار شركت كننده 520 هزار نفر در گروه علوم تجربي شركت كرده بودند كه تنها يك و دو دهم درصد از شركت كنندگان گروه تجربي موفق به ادامه تحصيل در رشته هاي گروه پزشكي شده و حدود 98 درصد افراد از تحصيل در رشته هاي مد نظرشان باز ماندند.
وي با اشاره به اينكه امسال سازمان سنجش اعلام كرد كه بيش از يك هزار و 200 سهميه پذيرش كنكور در رشته علوم تجربي كاهش پيدا كرده است، گفت:‌ سال هاست كه تب توجه به رشته علوم تجربي در جامعه شكل گرفته و دلايل متعددي همچون جايگاه شغلي پزشكان باعث شده خانواده ها و دانش آموزان اقبال بيشتري به اين رشته نشان بدهند.
وي با بيان اينكه ادامه اين روند كار را در آينده مشكل خواهد كرد افزود: آموزش و پرورش به عنوان متولي اصلي تعليم و تربيت عمومي در كشور كه موظف به ارايه آموزش به دانش آموزان براي ورود به بازار كار و ادامه تحصيل است با استناد به برنامه پنجم توسعه تصميم گرفته تا نرخ تحصيل در شاخه هاي كار و دانش و فني و حرفه اي را از 36 درصد به 48 درصد برساند.
شكوهي اضافه كرد: اكنون در رشته هاي تحصيلي تناسبي وجود ندارد به اين نحو كه وقتي دانش آموزان رشته علوم تجربي موفق به قبولي در رشته هاي پزشكي نمي شوند وارد رشته هاي علوم انساني در دانشگاه ها مي شوند.
وي اظهار داشت:‌ بسياري از پذيرفته شدگان در رشته علوم انساني دانشگاه ها كساني هستند كه در رشته علوم تجربي تحصيل كرده اند و شرايط به گونه اي است كه حتي در رشته رياضي هم افرادي وارد رشته علوم تجربي شده اند و اين مساله موجب بر هم خوردن تناسب ميان رشته ها شده است.
دبير شوراي برنامه ريزي هدايت تحصيلي با بيان اينكه روند موجود هزينه هنگفتي به لحاظ مادي و معنوي به فرد و جامعه تحميل مي كند، گفت: بر اساس اعلام مركز آمار ايران، از كساني كه به مراكز كاريابي مراجعه كرده و موفق به ورود بازار كار شده اند كمتر از دو درصد آنها بين رشته شغلي و رشته تحصيلي شان تناسب وجود داشته و در 98 درصد، هيچ ارتباطي بين رشته شغلي و تحصيلي آنها وجود ندارد.
شكوهي ادامه داد: هدر رفت حداقل چهار سال از عمر و هزينه اين افراد و تحميل اين شرايط به فرد و جامعه برنامه ريزان كشور را بر آن داشت تا طرح هدايت تحصيلي را با در نظر گرفتن تمهيدات و بررسي همه جانبه ارايه دهند.

* هدايت تحصيلي يك روند علمي منطقي را پشت سر گذاشته است
مدير كل امور تربيتي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش با بيان اينكه هدايت تحصيلي در اصل مشكل خاصي ندارد، گفت: اين طرح يك روند علمي منطقي را پشت سر گذاشته و با لحاظ كردن تاثير آزمون هاي عملكرد تحصيلي دانش آموزان به ميزان 35 درصد و نمرات دانش آموزان در پايه هاي هفتم، هشتم و نهم تلاش دارد اين مشكل را تا حدود زيادي برطرف كند.
شكوهي خاطرنشان كرد: بر اساس اين طرح، از امسال به صورت فرآيندي نمرات هر دو نوبت اول و دوم در هر پايه ملاك قرار مي گيرد به اين معنا كه نوبت اول ضريب يك و نوبت دوم ضريب دو دارد و مجموع اين ضرايب، 35 درصد از كل فرآيند هدايت تحصيلي را در بر مي گيرد.
وي ادامه داد: 10 درصد از اين ضرايب نظر و علاقه دانش آموز، 15 درصد استعداد و 15 درصد آزمون هاي رغبتي، 10 درصد نظر معلمان دوره متوسطه اول، پنج امتياز خانواده و 10 امتياز هم مشاور مدرسه است.
دبير شوراي برنامه ريزي هدايت تحصيلي بيان داشت:‌ اكنون اين مساله به اشتباه در بين خانواده ها جا افتاده كه اگر فرزندشان معدل بالاي 17 دارد مي تواند در رشته علوم تجربي ادامه تحصيل دهد حال آنكه شايد بر اساس ارزيابي ها و كسب ضرايب ، اولويت او علوم انساني و يا فني و حرفه اي باشد.
شكوهي افزود: اين ذهنيت وجود دارد كه هر كس استعداد ندارد بايد در علوم انساني تحصيل كند حال آنكه بسياري از افراد با استعداد دوست دارند علوم انساني را انتخاب كنند.
وي تاكيد كرد: امسال ميانگين نمرات دانش آموزان در پايه نهم حدود 18 بوده در اين شرايط ، نمره نمي تواند ملاك درستي براي انتخاب رشته باشد لذا بايد عوامل ديگري را در نظر گرفت.
مدير كل امور تربيتي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش اظهار كرد: علمي بودن طرح هدايت تحصيلي مورد تاييد منتقدان نيز هست چرا كه براي تدوين اين آيين نامه از استادان و متخصصان برجسته استفاده شده است و انتقاد اصلي در رابطه با شاخص هاي طرح است.

* بجز علوم تجربي در هيچ رشته اي معترض نداريم
شكوهي امكانات و ظرفيت آموزش و پرورش را محدود دانست و گفت:‌ رها كردن اين مساله نيز بر شرايط كنوني دامن مي زند به گونه اي كه مشكل اصلي ايجاد شده در هدايت تحصيلي صرفا در رشته علوم تجربي است و ما بجز رشته علوم تجربي در هيچ كدام از رشته ها معترض نداريم.
وي با بيان اينك در قالب طرح هدايت تحصيلي براي هر دانش آموز 12 رشته اولويت بندي شده است، خاطرنشان كرد: در شرايطي كه بيش از 63 درصد از فضاي موجود آموزشي را در اختيار بگيرد، آموزش و پرورش به حدود 400 هزار نيروي انساني نياز دارد در همين حال بين 50 تا 60 هزار نيروي مازاد دارد.
دبير شوراي برنامه ريزي هدايت تحصيلي اظهار داشت: به دليل گرايش اغلب دانش آموزان به رشته علوم تجربي، در بسياري از مناطق رشته هاي رياضي، علوم انساني و معارف در حال تعطيل شدن است و از سوي ديگر وزارت آموزش و پرورش به اندازه همه دانش آموزان رشته علوم تجربي معلم و كلاس ندارد.
شكوهي از توزيع متوازن رشته ها به عنوان راه غيرقابل انكار در آموزش و پرورش نام برد و گفت: از سال آينده دانش آموز به اتفاق خانواده مي تواند آزموني را به صورت چك ليست ارايه دهد تا علاقه او مشخص شود.
وي با بيان اينكه بحث هدايت تحصيلي دو الزام دارد، اظهار داشت: الزام اول به صورت فرآيندي است كه از دوره ابتدايي بايد آغاز شود كه به حدود 28 هزار مشاور نياز دارد و الزام دوم تدوين نظام جامع راهنمايي و مشاوره و ارايه به شوراي عالي آموزش و پرورش براي تصويب است.
مدير كل امور تربيتي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: يكي از شاخص ها براي هر چه بهتر اجرا شدن طرح هدايت تحصيلي اين است كه به ازاي هر 12 نفر، يك مشاور در اختيار مدرسه قرار گيرد كه اكنون اين آمار به ازا هر 15 دانش آموز يك مشاور است.

* چالش اصلي نظام آموزشي وارد شدن عجولانه به سيستم 3-3-6
شكوهي عجولانه وارد شدن به سيستم نظام آموزشي 3 - 3- 6 را يكي ديگر از چالش هاي موجود عنوان كرد و افزود: آموزش و پرورش در شرايطي پايه ششم را به نظام آموزشي اضافه كرد كه معلم و محتواي كتاب هاي درسي هيچ يك آماده نشده بود.
وي يادآورشد: با سپري شدن دوران تحصيل و رسيدن دانش آموزان به پايه دهم، ناچار بايد انتخاب رشته تحصيلي اجرا مي شد و برغم ارايه 32 هزار نفر كلاس توجيهي به دليل آماده نبودن زير نظام ها، آيين نامه هدايت تحصيلي كه اسفندماه سال گذشته به تصويب رسيده بود، نتوانست به تمامي اهداف خود دست يابد.
دبير شوراي برنامه ريزي هدايت تحصيلي تصريح كرد:‌ البته از منظر ديگر نيز خانواده ها مساله هدايت تحصيلي را جدي نگرفته و حاضر نيستند به توصيه مشاوران عمل كنند.
شكوهي با بيان اينكه اكنون تمامي مدارس متوسطه اول داراي مشاور هستند، اظهار داشت: حدود 17 هزار مشاور متخصص و تحصيلكرده در مدارس مستقر هستند.
فراهنگ ** 1883 ** 1417**1823