نخستین محوطه باستانی زیرآب كشور دربوشهر برای ثبت ملی آماده می شود

حسین توفیقیان روز سه شنبه درگفت وگو با ایرنا افزود: پروژه بررسی باستان شناسی زیرآب سواحل بندر بوشهر بوسیله پژوهشكده باستان شناسی میراث فرهنگی مدیریت و با مشاركت خوب دانشگاه علوم پزشكی بوشهر دردست اجراست و به روزهای پایانی نزدیك شده است.
وی اضافه كرد: تیم پژوهشی دانشگاه علوم پزشكی بوشهر قطعاتی از سفال در دریا را كشف كرد و با توجه به مكاتباتی كه با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام شد گروه باستان شناسی زیرآب برای انجام كارمیدانی در این زمینه برنامه ریزی كردند.
توفیقیان گفت: پروژه با همكاری غواصان حرفه ای دانشگاه علوم پزشكی بوشهردرعمق پنج متری در سواحل روبه روی بندر بوشهر( مقابل ساختمان شورای شهر) درمحدوده 200 تا 250 متر و به موازات ساحل و گستردگی 100 تا 150 متر عرض شناسایی شد.
وی افزود: براساس بررسی های انجام شده متوجه تنوع خمره های كوچك، بزرگ و متوسط ذخیره آذوقه شدیم كه در میان یافته های گروه خمره های اژدری شكل دیده شده است.
توفیقیان با بیان اینكه این سفالها و خمره های اژدری شناخته ترین سفالی است كه تاریخ گذاری دقیق شده است، گفت: این خمره ها به دلیل شكل خاص شبیه اژدر، برخلاف سایر سفالها ته مخروطی و نوك تیز، داخل آنها قیراندود و فاقد دسته هستند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و مدیرگروه باستان شناسی زیر آب گفت: این نوع سفال اژدری برای نگهداری یك سری مایعات در دوره ساسانی طراحی شده است به گونه ای كه این مایعات در مراكز تولید در ایران از بنادر ایرانی وارد كشتی و به بنادر مقصد در شبه قاره هند، سریلانكا و شرق آفریقا انتقال می یافتند.
وی افزود: طراحی خاص آن سفالها به خاطر چیدمان خاص در كشتی بود كه ته مخروطی آنها درهم پیوسته و از ریختن مایعات و به هم خوردن تعادل كشتی جلوگیری می شد.
مدیرگروه باستان شناسی زیر آب افزود: با توجه به شناختی كه از این نوع سفال داریم این محوطه مربوط به دوره ساسانی است.
وی یادآور شد: فكر می كنیم این محموله مربوط به یك كشتی تجاری بوده كه در این نقطه دچار حادثه وغرق شده و محتویات كشتی در گستره دریا پراكنده شده است.
توفیقیان افزود: به دلیل عمق كم و تخریبهای زیاد محیطی و انسانی كه به منطقه وارد شده در زمان حاضر چیزی از كشتی پیدا نشده ولی محموله كشتی در این محدوده گسترده است.
وی تاكید كرد: این منطقه بعنوان محوطه ای مهم به ما كمك می كند كه نسبت به تجارت دریایی دوره ساسانی و دریانوردی و كشتیرانی آن دوران شناخت بیشتری پیدا كنیم.
توفیقیان گفت: در زمان حاضر در هند بیش از 20 محوطه، در سریلانكا چندین محوطه تاریخی زیر آب شناسایی و نمونه های سفال پیداشده در محوطه زیر آب بوشهر در سومالی، شرق آسیا و آفریقا نیز دیده شده است.
وی با بیان اینكه منشاء قیراین سفالها براساس تحقیقات برخی كارشناسان فرانسوی، از چشمه های طبیعی شوش در خوزستان گرفته شده و آن را ضد آب كرده است گفت: بررسی این سفالها وجود یك شبكه بزرگ تجارت دریایی از بندر بوشهر را معرفی می كند.
توفیقیان تاكید كرد: با توجه به اهمیت این محوطه تاریخی پرونده آن برای ثبت ملی آماده می شود وانتظار داریم اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و سایر دستگاههای اجرایی استان بوشهر در حفظ و نگهداری این منطقه به ما كمك كنند.
وی گفت: این محوطه تاریخی به دلیل انجام مانورهای مختلف دچار تخریبهای زیادی شده است و امیدواریم این محدوده بعنوان یك امانت مورد توجه مردم و مسئولان قرار گیرد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی اظهاركرد: با ثبت این منطقه باستانی زیر آب بعنوان اثرملی در استان بوشهر، این محوطه بعنوان نخستین محوطه باستانی زیرآب در كشور تلقی می شود.
توفیقیان اضافه كرد: درمطالعات ما دو منطقه دیگر تاریخی زیرآب نیز شناخته شده ولی به این صورت و با این ویژگیها نیست كه بعنوان آثار ملی ثبت شود.
وی گفت: اگرچه محوطه باستانی زیرآب تازه كشف شده در بوشهر تخریب شده ولی آنچه كه از آن باقی مانده ارزش ثبت دارد، بویژه اینكه در خلیج فارس است.
توفیقیان بیان كرد: خلیج فارس به عنوان یك آبراه راهبردی همیشه مورد توجه زمامداران دور و نزدیك و حلقه ارتباط دنیای شرق و غرب و محل تبادل فرهنگها و سنتها بوده است.
وی یادآور شد: تحقیق ها نشان می دهد تنها از خلیج فارس سفال اژدری به شمال آفریقا نرفته بلكه فرهنگ ما نیزمنتقل شده است.
سواحل بندر بوشهر براساس برنامه پژوهشی میدانی با مشاركت دانشگاه علوم پزشكی این استان مورد بررسی های باستان شناسی زیر آب قرار گرفت و درعملیات غواصی در هفته گذشته قطعاتی از خمره های بزرگ ذخیره آذوقه و سفال های اژدری شكل شناسایی و از عمق پنج متری دریا بیرون آورده شد.
6047/6043/ 6045