پان پراگ كه به عنوان آدامس یا پاستیل یا خوشبوكننده فروخته می شود و هر چند مصرف آن در كشور كم است اما به هرحال قربانیانی را به دام انداخته است ؛ قربانیانی كه پان پراگ را اصلا مخدر نمی دانند.
پان پراگ مانند همه موادمخدر اسامی زیادی به خود گرفته تا در پشت این اسامی فریبنده و بسته بندی زیبا و طعم های مختلف از نعنایی تا پرتقالی با قیمتی بسیار ارزان، بتواند هرچه بیشتر خواسته سودجویان را تامین كند.
پان اسفناج، ملوان زبل، دپی كوپر، راجا، تایتانیك، نیسوار، پان عربی، ناس افغانی، سیگار جرس سوپاری، چالیا ،گوتگا، پان راجاء ،پان كوبیده و بی تی ( BT ) و حتی دندان سفت كن و ویتامین از اسامی فریبنده پان پراگ به شمار می روند.
این مواد مخدر صناعی گاهی نیز در بسته بندی های آلومینیومی و كوچك مانند سماق و نمك های رستورانی با عكس هنرپیشه های هندی و پاكستانی وارد كشور می شود و با ظاهری فریبنده و خوشبو، كودكان ونوجوانان را هدف می گیرد.
پان ، قرن هاست به خاطر خاصیت نئشگی‌آور مصرف می شود و گفته می شود چهارمین ماده پرمصرف جهان پس از تنباكو، الكل و كافئین است كه حداقل ده درصد جمعیت دنیا در كشورهای آسیای جنوب شرقی به ویژه هند و پاكستان، آن را مصرف می‌كنند.
**پان چیست؟
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشكی تهران درباره این ماده مخدر صناعی به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: پان پراگ ماده مخدری شبیه آدامس است كه به صورت جویدنی مصرف می شود. این ماده از برگ درختی به نام «بتل» به دست می آید.
دكتر شهرام خرازی ها می افزاید: دانه های درشت قرمز رنگ «بتل» را در برگ درخت پیچیده و مقداری تنباكو، ،آهك، خاكستر، ادویه، اسانس و افزودنی های غیرمجاز را با آن مخلوط می كنند سپس این تركیب را در بسته های شیك مزین به عكس های هنرپیشه های سینما به ویژه هنرپیشه های بالیوود، ریخته و به عنوان آدامس، پاستیل، خوشبوكننده دهان وپودر با طعم نعنا با قیمت نه چندان زیاد به بازار عرضه می كنند.
** آژیر خطر پان برای كودكان و نوجوانان
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشكی تهران می گوید: نوجوانان و جوانان معمولا بیش از میانسالان و سالمندان آدامس و پاستیل مصرف می كنند بنابراین بیشتر از دیگر گروه های سنی در معرض خطر پان پراگ هستند.
خرازی ها می افزاید: این ماده به سبب شكل و نوع بسته بندی سلامتی كودكان را نیز تهدید می كند.آدامس پان پراگ به صورت جویدنی و پاستیل آن به صورت مكیدنی مصرف می شود.
**چرا پان را مخدر نمی دانند؟
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشكی تهران می گوید: مصرف كنندگان پان پراگ بر این تصورند كه چون این ماده را از راه دهان مصرف كرده و تدخین نمی كنند بنابراین خطر چندانی متوجه آن ها نیست.
خرازی ها می افزاید: این تصور غلط به جامعه هم تسری یافته و بسیاری از مردم فكر می كنند كه پان پراگ ماده بی خطر یا كم خطری است و اگر اینچنین نبود در معابر عمومی به صورت آشكار فروخته نمی شد در حالی كه این برداشت از اساس غلط است.
**سرطان حنجره، ارمغان پان های خوش آب و رنگ
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشكی تهران می گوید: مصرف كنندگان، پان پراگ را زیر زبان یا بین لثه و لب قرار می دهند و متعاقب ورود پان به حفره دهان، دچار افزایش ترشح بزاق شده و مجبور می شوند در طول مصرف مدام آب دهان خود را به بیرون تف كنند كه این مسئله ممكن است سبب انتقال عفونت به اطرافیان شود.
خرازی ها خاطرنشان می كند: رنگ آب دهان خروجی مصرف كنندگان به دلیل تركیبات موجود در پان،نارنجی یا قرمز است.این ماده سرطان زا است.
به گفته وی، پان از عوامل مستعدكننده سرطان های حفره دهان از جمله سرطان لثه، سرطان مخاط دهان و سرطان حنجره محسوب می شود.
رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد دانشگاه علوم پزشكی تهران ادامه می دهد: از دیگرمشكلات ناشی از مصرف پان می توان به بد رنگ شدن دندان ها، احساس كسلی، عوارض گوارشی، كلیوی، قلبی و عروقی اشاره كرد.
خرازی ها می گوید: مهم ترین عارضه این ماده ایجاد وابستگی و اعتیاد همچنین افزایش تمایل به مصرف مخدرهای قوی تر و خطرناك تر است.
وی ادامه می دهد: برخلاف تصور رایج، جویدن پان موجب تقویت لثه و تسهیل هضم غذا نمی شود.
وی یادآور می شود: متاسفانه رسانه ها در كشور ما خیلی كم به خطرات پان پراگ پرداخته اند.عمده توجه آن ها به دیگر مواد مخدر است بنابراین لازم است هشدارهای ساده اما جذاب در مورد خطرات پان پراگ بیش از پیش از سوی رسانه ها انتشار یابد.
**از سرخوشی تا سل
فیروزه نوری مند، یك كارشناس نظارت بر داروهای تحت كنترل و الكل درباره پان پراگ گفته است كه پان دارای اثر محرك بوده و مصرف كنندگان پس از استفاده از آن، احساس گرمی و نشاط می كنند اما اثر آن به مراتب از سایر مواد محرك كمتر است.
وی می افزاید: عوارض پان در دو بعد جسمی و روانی گسترده شده است؛ نیكوتین موجود در آن از طریق مخاط دهان جذب و موجب بدرنگ شدن دندان‌ها شده و به مغز آسیب می‌رساند.
وی ادامه می دهد: پان، موجب سرطان دهان و حنجره می‌شود؛ همچنین پان به علت تضعیف قدرت دفاعی سلول‌های بدن در مقابل باكتری‌ها موجب بروز بیماری‌های لثه می‌شود.
این كارشناس نظارت بر داروهای تحت كنترل و الكل می گوید: ساخارین موجود در پان عامل بیماری های كلیه و سرطان روده بزرگ بوده و عوارض گوارشی متنوعی برای فرد ایجاد می‌كند.
نوری مند می افزاید: پان همچنین موجب ایجاد عارضه در دستگاه تنفسی، قلب و عروق می‌شود و از آنجایی كه با مصرف این ماده ترشح بزاق بیشتر می‌شود و فرد مجبور است دائما آب دهانش را بیرون بریزد می‌تواند موجب انتقال بیماری‌های عفونی مانند سل و هپاتیت شود.
وی ادامه می دهد: فرد در اثر مصرف پان ممكن است تعادل رفتاری و حركتی خود را از دست بدهد. همچنین پان موجب احساس سبكی و سرگیجی و ضعف می‌شود.
این كارشناس نظارت بر داروهای تحت كنترل و الكل خاطرنشان می كند: با توجه به اینكه مصرف پان در كودكان در سنین مدرسه به عنوان خوشبو كننده دهان، زیاد است با ایجاد سرگیجه و نئشگی موجب افت تحصیلی در آنها می شود و در بزرگسالان نیز تاثیر عقیم‌كنندگی در مردان دارد.
نوری مند اضافه می كند: متاسفانه باورهای غلط بین جوانان و نوجوانان وجود دارد مبنی بر اینكه پان موجب استحكام دندان ها و لثه و نیز افزایش قدرت بدنی و بهبود بیماری های ریوی و گوارشی می شود، در حالیكه اینگونه نیست.
متاسفانه امروز ماده مخدر صناعی پان به علل گوناگونی از ایجاد احساس سرخوشی و لذت در مصرف كنندگان و نیز به خاطراینكه آن را ماده مخدر نمی دانند، در حال رایج شدن بین كودكان و نوجوانان بوده و این مسائل موجب استفاده روز افزون از این ماده شده است.
بدیهی است قاچاقچیان مواد مخدر برای كسب بازار فروش بهتر هر روز از تكنیك ها و ترفندهای جدیدی بهره می جویند تا سم مواد مخدر را به جان قربانیان تزریق كنند و مسئولان، رسانه ها و خانواده ها هستند كه می توانند سایه این بلای خانمان سوز را از سر جامعه دور كنند.
گزارش از سادات حسینی خواه
اجتمام(5)**9185 ** 1569
تهران- ایرنا- آدامس، پاستیل و خوشبوكننده های دهان در بسته بندی شكیل و عكس هنرپیشه های مختلف هندی و پاكستانی ، این بار بیش از همه كودكان را هدف گرفته تا سم مخدر را به جان آنان تزریق كند.