مدارسی به صورت چادر ، كانكس و یا اتاق های پیش ساخته از دیگر اشكال مدارس خاص مناطق سخت گذر و یا مناطق عشایری لرستان هستند.
این مدارس تعداد دانش آموزان شان اندك است بطوری كه گاه یك مدرسه تعداد دانش آموزانش به دو یا سه نفر می رسد اما هر چقدر هم اندك باشند با خود حال و هوای مهر و مدرسه را دارند.
در برخی از این مدارس معلم خود مقیم در روستا و یا منطقه اسكان عشایر می شود و همراه با جابجایی شان او نیز همراهی می كند و در مناطقی دیگر نیز به فراخور فاصله مدرسه تا شهر معلم مدت زمان اقامت خود را از هفتگی تا ماهانه تنظیم می كند.
علی نژاد روستا كه با 27 سال سابقه خدمت یكی از آموزگاران مناطق عشایری لرستان است در گفت و گو با ایرنا گفت: رفت و آمد در این مناطق و عشایری با سختی های فراوانی همراه است و بخاطر پراكندگی عشایر كوچرو چه در برف و باران و چه بخاطر گزند حیوانات وحشی دانش آموزان با مخاطرات زیادی مواجه هستند.
وی گفت: برخی از این دانش آموزان حتی از نظر تغذیه ای با مشكلاتی همراه هستند و در مواردی مشاهده می شود كه دانش آموزی دچار ضعف و بیحالی در مدرسه می شود كه ناشی از مشكلات تغذیه ای است.
این آموزگار مناطق صعب العبور لرستان گفت: نبود امكانات آموزشی یكی دیگر از مشكلات دانش آموزان این مناطق است كه در كنار این مشكل ، والدین و خانواده های دانش آموزان نیز به علت بیسوادی نمی توانند بصورت كمك آموزشی به این دانش آموزان كمك كنند.
روستا گفت: در عین حال به دلیل هماهنگی با زمان كوچ در مناطق عشایری طول دوره تحصیل بین آبان تا اسفند ماه فشرده می شود كه رفع این مشكل تنها با اسكان عشایر امكان پذیر می شود.
این معلم نمونه كشوری یادآور شد: رفت و آمد معلمان این مناطق با دشواری هایی همراه است و در عین حال بیتوته كردن آنها در این مناطق سخت گذر نیز سختی هایی دارد.
وی گفت: از دیگر مشكلات دانش آموزان این مناطق دوزبانه بودن است به اینصورت كه دانش آموزان اغلب به زبان محلی صحبت می كنند و توان صحبت به زبان فارسی و یا زبانی غیر از زبان محلی ندارند و همین ارتباط بین معلم و دانش آموز و میزان یادگیری را كاهش می دهد.
نصرت اله بازگیران، رئیس آموزش و پرورش عشایری استان لرستان در گفت و گو با ایرنا گفت:در مجموع تعداد دانش آموزان تحت نظر منطقه عشایری لرستان حدود چهار هزار و 700 دانش آموز در سه مقطع ابتدایی، متوسطه اول و دوم و كاردانش زیر نظر آموزش و پرورش منطقه عشایری استان قرار دارد.
وی افزود: تعداد 462 كلاس در قالب 305 آموزشگاه زیر نظر آموزش و پرورش منطقه عشایری فعالیت دارند كه این آموزشگاهها بصورت چادر، كانكس های ثابت و سیار، سازه های بتونی و سنگری هستند كه همزمان با كوچ و تمام شدن دوره تحصیل در و پنجره های آنها برای جلوگیری از دستبرد برداشته می شود و مجدد همزمان با آغاز مدارس در و پنجره های آنها نصب می شود.
رئیس آموزش و پرورش عشایری استان لرستان گفت: در سال تحصیلی امسال 86 چادر و 71 كانكس پیش ساخته بصورت ثابت و سیار در مناطق عشایری و صعب العبور لرستان در نظر گرفته شده است.
وی گفت: جهت پوشش تحصیلی دانش آموزان مقطع اول و دوم متوسطه تعداد هفت آموزشگاه شبانه روزی كه تقریبا 750 نفر است به صورت شبانه روزی دایر است.
بازگیران در خصوص كمبود نیرو در منطقه آموزش عشایری لرستان گفت: در مقطع ابتدایی 15 نفر و در مقاطع متوسطه پایه های اول و دوم نیز 15 نفر كمبود نیرو وجود دارد كه با كمك جذب نیروهای فارغ التحصیل از دانشگاه فرهنگیان در سال جاری و جذب تعدادی از سرباز معلمان و نیروهای انتقال یافته از دیگر شهرستان ها از سایر مناطق قابل جبران است.
وی افزود: این كمبود نیرو هم اكنون بصورت شیفت مخالف مرتفع شده است.
رئیس آموزش و پرورش عشایری لرستان گفت: كمبود و فرسودگی وسایل نقلیه ، كمبود وسایل گرمایشی و سرمایشی و همچنین كمبود وسایل كمك آموزشی ازدیگر كمبودهای این منطقه آموزشی است كه در سال جاری با مساعدت مدیر كل آموزش و پرورش استان بیشترین بسته های آموزشی به این مناطق تعلق گرفته است.
وی گفت: آموزش و پرورش منطقه عشایری بزرگترین و گسترده ترین منطقه استانی است كه پراكندگی آن به صورت فرا استانی است و مدارس تحت پوشش همه شهرستانهای لرستان و مناطقی از خوزستان شامل خرم آباد، چگنی، نورآباد، پلدختر، معمولان، كوهدشت، الیگودرز، زاغه، بیرانشهر،شهرستان های اندیمشك و دزفول از خوزستان است.
بازگیران یادآور شد: در راستای طرح كپر زدایی كه طی سال های اخیر اجرا شده است مدارس كانكسی جایگزین مدارس كپری شده است كه این كانكس های هماهنگ با كوچ عشایر نیازمند هزینه ای برای جابجایی هستند كه در نیازمند در نظر گرفتن ردیف بودجه ای خاص است.
رئیس آموزش و پرورش عشایری استان لرستان گفت: عمده ترین مشكل آموزش و پرورش منطقه عشایری لرستان، عدم مشاركت خانواده های عشایری در آموزش فرزندان خود است به این صورت كه اولویتی برای این كار قائل نیستند و حاضرند برای كارهایی از قبیل مهمان داری و پرداختن به سایر امور هزینه های هنگفتی را اختصاص دهند اما در بخش آموزش فرزندان خود مشاركت و همكاری ندارند.
وی افزود: تمام هزینه های آموزش عشایری استان اعم از هزینه كتاب و بیمه از طریق خیرین مدرسه ساز تامین می شود در صورتی كه اگر فرهنگ مشاركت در عشایر در خصوص آموزش و پرورش ارتقا یابد موثرتر می توان عمل كرد.
بازگیران اظهار كرد: از دیگر مشكلات آموزش و پرورش در مناطق كوچ رو لرستان مشكلات معیشتی معلمان است كه با توجه به تعداد اندك دانش اموزان در آموزشگاه های مناطق عشایری در برخی مدارس تعداد سه یا چهار دانش آموز حضور دارد كه برای همین تعداد باید معلم فرستاده شود.
رئیس آموزش و پرورش منطقه عشایری لرستان گفت: سال گذشته با كمك خیرین مدرسه ساز و نوسازی مدارس استان و كشور تعداد 70 چادر برای مناطق كوچ رو و امسال نیز تعداد 40 چادر در نظر گرفته شده است.
وی افزود: علت اختصاص چادر در این مناطق این است كه با توجه به كوچ رو بودن منطقه چادر بهترین فضا است كه به راحتی همراه با كوچ امكان جابجایی دارد .
بازگیران یادآور شد: امسال تعداد 27 آموزشگاه با كمك نوسازی مدارس و خیرین مدرسه ساز ساخته شده است و در صورت وجود فضای مناسب حتی با تعداد اندك دانش اموزان نوسازی آمادگی ساخت فضاهای جدید را دارد.
رئیس آموزش و پرورش عشایری لرستان گفت: مدرسه هایی كه به صورت كانكس مورد استفاده قرار می گیرند در سال همراه با جابجایی و كوچ عشایر باید جابجا شوند و سالانه 15 میلیون تومان صرف این جابجایی ها می شود در حالیكه در آموزش و پرورش هزینه ای برای این كار در نظر گرفته نشده است و با همكاری و مساعدت اداره كل آموزش و پرورش استان انجام می شود.
وی افزود: این جابجایی كانكس ها در اردیبشهت ماه و اول مهرماه همزمان با كوچ عشایر صورت می گیرد كه هزینه ای صرف جرثقیل می شود تا بتوان كانكس ها را جابجا كرد.
رئیس آموزش و پرورش منطقه عشایری لرستان یادآور شد: نحوه رفت و آمد معلمان در مدارس نزدیك و همجوار به صورت روزانه و یا هفتگی و در مدارس نسبتا دور عزیمت به مدرسه در اول هفته و برگشت از مدرسه در پایان هفته صورت می گیرد.
بازگیران افزود: در مدارس دور و دارای پیاده روی اقامت معلمان عموما بصورت ماهانه انجام می شود و در مدارس كوچ رو ، عشایری كه فاصله تردد شان زیاد است عموما در پنج ماه قشلاقی دانش اموزان بصورت دو شیفت تدریس می شوند و در مدارس كوچ رو با مسافت كم آموزگار به همراه ایل ، مدرسه را جابجا می كند.
مدیر كل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان لرستان نیز در این خصوص گفت: هم اكنون 24 مدرسه شبه كپری و 50 مدرسه خشتی ، گلی و چوبی در لرستان وجود دارد.
محمد چگنی افزود: با توجه به سخت گذر بودن مناطق عشایری سال گذشته بیش از 117 كانكس برای این مناطق در نظر گرفته شد كه برای هر كانكس بین 50 تا 60 میلیون تومان هزینه می شود.
مدیر كل نوسازی ، توسعه و تجهیز مدارس استان لرستان گفت: این كانكس ها برای مناطق عشایری و دورافتاده با تعداد دانش اموزانی دو یا سه نفر ارسال می شوند.
كودكانی از جنس صحرا و دشت با رویاهایی آسمانی كه رویاندن رویاهایشان را در همین مدارس ساده آغاز می كنند مدرسه را با همین شكل و شمایل تجربه می كنند و از قیل و قال و ازدحام واسترس ها و نگرانی هایی كه همراه آغازمدرسه و دلهره هایش
است ، هم به دورند.
معلمان این مدارس نیز همگی از سر عشق و صفا كه تنیده در صداقت و سادگی دانش آموزان شان و طبیعت و كوه و دشت است و دیگر دلیلی برای آن دلواپسی ها و اضطراب های روزهای آغازین مدارس شهری و شلوغ وجود ندارد اما همین گونه مدارس نیز با تمام سادگی هایشان سختی ها و مرارت های خاص خود را دارد.
/1352/ 1920/6001
خبرنگار- میردریكوند* **انتشاردهنده:نوشین مطبی خواه*
خرم آباد-ایرنا- مدارسی هستند درمناطقی سخت گذر از لرستان كه هرچند از جنس كپر نیستند اما نسبتی مشابه با كپر دارند و به فراخور محیط و داشته های طبیعت اطراف آن با سنگ، كلوخ و خشت چیده شده و سقفش با پلاستیك، چوب یا شاخ و برگ های درختان پوشانده می شود.