اجماع نسبی تولیدكنندگان نفت در آستانه نشست الجزایر/عربستان، مقصر شكست احتمالی مذاكرات فریز نفتی

به گزارش ایرنا، در حاشیه پانزدهمین نشست مجمع بین‎المللی انرژی كه در روزهای ٢٦ تا ٢٨ سپتامبر (پنجم تا هفتم مهر) در الجزایر برگزار می شود، قرار است اعضای اوپك گردهم جمع شوند تا طرح فریز نفتی (تثبیت تولید نفت) را بررسی كنند.
در صورت موافقت تولیدكنندگان نفت، قرار است با هدف ایجاد ثبات در بازار و جلوگیری از عرضه نفت مازاد، میزان تولید در سال 2016 و نیمه نخست سال 2017 ثابت باقی بماند.
با توجه به شواهد موجود و حمایت ضمنی و یا صریح بیشتر كشورها، امیدواری ها نسبت به ایجاد اجماع در این نشست افزایش داشته است. با وجود افزایش امیدواری برای دستیابی به توافق میان تولیدكنندگان برای فریز نفتی، نگرانی هایی نیز درباره كارشكنی دوباره عربستان وجود دارد.
برخی كارشناسان، نگرانند، ریاض همانند دور گذشته مذاكرات فریز نفتی كه در فروردین ماه امسال در دوحه قطر برگزار شد، نشست الجزایر را نیز به شكست بكشاند.
خبرگزاری رویترز چندی پیش اعلام كرد ریاض پیشنهاد كاهش تولید نفت را به شرط تثبیت سطح تولید ایران، مطرح كرده است.
این خبرگزاری به نقل از چهار منبع آگاه از مذاكرات نفتی اعلام كرده، عربستان سعودی در آستانه مذاكرات هفته آتی الجزایر آماده است كه در صورت موافقت تهران با محدود كردن سطح تولید خود در سال جاری، تولید نفت خود را كاهش دهد.
به گفته این منابع، ریاض آماده كاهش تولید نفت خود به سطوح اوایل سال جاری (٢٠١٦)، در مقابل موافقت ایران با تثبیت تولید خود در سطح كنونی یعنی سه میلیون و ٦٠٠ هزار بشكه در روز است.
هر چند برخی تحلیلگران از این شرط غیررسمی عربستان و احتمال شكست مذاكرات فریز نفتی نگران هستند، اما گروهی دیگر معتقدند ریاض تحت فشار سنگین كاهش درآمدهای نفتی كه به روزانه 225 میلیون دلار رسیده، ناچار به پذیرش این طرح خواهد بود و اعلام شرط برای ایران، تیری است كه در تاریكی رها كرده، با این امید كه شاید تهران آن را بپذیرد.

** عربستان، مقصر شكست دور نخست مذاكرات فریز نفتی
18 كشور تولیدكننده نفت از جمله روسیه در اواخر فروردین ماه در شهر دوحه پایتخت قطر گردهم آمده بودند تا تولید نفت را تا اكتبر 2016 (مهر-آبان 95) در سطح تولید ماه ژانویه (دی-بهمن 1394 ) گذشته تثبیت كنند.
دلیل اصلی شكست نشست دوحه كارشكنی عربستان و متحدانش و اصرار آنها بر حضور ایران در طرح فریز نفتی اعلام شد؛ در واقع عربستان تلاش داشت كه از طرح فریز نفتی به عنوان ابزاری برای اعمال فشار به ایران استفاده كند.
«الكساندر نوواك» وزیر انرژی روسیه پس از برگزاری این نشست، درباره چرایی شكست نشست دوحه گفته بود: برخی كشورها نفتی از جمله عربستان سعودی، امارات و سایر كشورهای عربی حوزه خلیج فارس شرط جدیدی را در نشست نفتی دوحه گذاشتند كه «نشست هدف گذاری شده افزایش ندادن تولید نفت» در دوحه را بی نتیجه گذاشت. هر چند ایران در این نشست شركت نكرد اما حمایت خود را از آن اعلام كرده بود.
بیژن زنگنه وزیر نفت با تاكید بر اینكه ایران از طرح فریز نفتی حمایت می كند، اما آن را كافی نمی داند، به اعضای اوپك و برخی كشورهای غیر عضو اوپك همچون روسیه گفته بود باید واقعیت بازگشت نفت ایران را به بازار درك كنند زیرا اگر ایران بخواهد تولید نفت را در سطح ماه ژانویه (زمان لغو تحریم ها) تثبیت كند بدان معناست كه هیچ اتفاقی در رفع تحریم های این كشور نیفتاده است.
زنگنه، بازگشت به بازار نفت را حق ایران دانسته و تاكید كرده بود ایران نقشی در نامتعادل كردن بازار نداشته و زمانی كه بازار نامتعادل شده و عرضه بیش از تقاضا بوده، ایران حداقل تولید تاریخی خود را داشته است.

** آشفتگی بازار نفت در صورت شكست نشست الجزایر
به نظر كارشناسان، شكست نشست الجزایر، بازار نفت را دچار آشفتگی كرده و دور جدیدی از رقابت میان تولیدكنندگان را رقم خواهد زد.
ناكامی تولیدكنندگان بر سر دستیابی به توافقی برای مدیریت بازارهای جهانی، امیدواری برای جلوگیری از افزایش عرضه را بر باد داده و زمینه برای افزایش تولید را فراهم می كند. در واقع تولیدكنندگان تلاش خواهند كرد با افزایش میزان تولید و صادرات، سهم بیشتری از بازار را در اختیار بگیرند تا در مذاكره های احتمالی كه در آینده درداخل اوپك و یا میان اوپك و سایرتولیدكنندگان غیر اوپك برگزار می شود، قدرت چانه زنی بیشتری داشته باشند.
عواملی مانند رقابت شدید تولیدكنندگان، سایه افكندن رقابت های سیاسی، برگزاری نشست های بی نتیجه اوپك، شكست نشست فریز نفتی در دوحه و وجود 2 میلیون بشكه نفت مازاد در بازار شرایط را برای افزایش عرضه نفت و كاهش قیمت ها تسهیل كرده اند.

** سهم عربستان در عرضه نفت مازاد در بازار
عربستان در سال های اخیر و به ویژه پس از تشدید تحریم ها و حذف نظام سهمیه بندی در اوپك تولید نفت خود را به طور قابل توجهی افزایش داده است. در دوره زمانی 2011 تا 2012 كه تحریم های نفتی علیه ایران تشدید شد، عربستان از فرصت استفاده و میزان تولید خود را با سرعت افزایش داد.
سهمیه تولید عربستان تا پیش از حذف نظام سهمیه بندی روزانه 8.1 میلیون بشكه بود كه به١٠ میلیون و ٦٧٠ هزار بشكه در ژوئیه 2016 (تیر- مرداد) رسید.
در واقع، عربستان به عنوان متهم اصلی عرضه نفت مازاد در بازار شناخته می شود و بر این اساس، كارشناسان معتقدند در صورت توافق درباره فریز، ریاض باید بار اصلی كاهش تولید را به دوش بكشد.
اقتصام**2022** 2023 * گزارش از: میثم طاهری * انتشاردهنده: لطیف نكوئی