سمن ها و تشكل هاي صنفي براي نظارت بر صدا وسيما تشكيل شود

حسينعلي افخمي روز يكشنبه در پاسخ به اين سئوال كه چرا در برخي بخش هاي خبري سيما ادبيات نامناسبت بكار برده مي شود، گفت: يكي از نقاط ضعف اين است كه سطح پاسخگويي و نحوه نظارت روي صدا وسيما محدود است، ضمن اينكه مشكل دسترسي براي مردم وجود دارد به اين معني كه مردم بايد بتوانند نسبت به پخش نامتوازن اخبار عكس العمل نشان دهند و صداي آنها شنيده شود، اما اينطور نيست.

** مديريت صدا وسيما اشكال ساختاري دارد
وي افزود: فرآيند مديريتي صدا وسيما، اشكال ساختاري دارد؛ اشكال عمده در اين است كه صدا وسيما از نظر اقتصاد سياسي به هيچ جا پاسخگو نيست؛ از نظر بودجه، صدا وسيما در دوران جنگ آگهي تجاري نداشت و از بخش خصوصي پول نمي گرفت اما بعد از جنگ هم اين نوع آگهي ها را گرفت و هم رديف بودجه دولتي حفظ شد.
مترجم «دانشنامه بين‌المللي ارتباطات» يادآور شد: طبق اين مدل اقتصادي، صدا وسيما نه شبيه مدل تجاري آمريكا و نه مانند مدل خدمت عمومي اروپا اداره مي شود، بلكه مدل سومي دارد كه حالتي تركيبي است. در اين مدل بومي شده نه حدود پاسخگويي نه حيطه نظارت بر آن مشحص است.
افخمي تاكيد كرد: بنابراين رنجش هاي مخاطبان و ذي نفعان از برنامه هاي صدا وسيما با اين ساختار ادامه خواهد داشت و در دوگانه هاي سياسي تشديد مي شود.

** سمن ها و تشكل هاي صنفي شاه كليد كاستن از مشكلات صدا وسيما
عضو هيات علمي گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبايي يكي از راه هاي كاستن از مشكلات در اين رسانه ها را كمك به شكل گرفتن سازمان هاي مردم نهاد (سمن ها) دانست و گفت: در بسياري كشورها جمعيت هايي هستند كه نسبت به آثار منفي آگهي هاي تلويزيون در مقابل كودكان، يا در برابر تعرض برنامه ها به زبان روزمره و معيار در جامعه و موضوعات مورد علاقه عموم واكنش جمعي نشان مي دهند.
افحمي گفت: اين سمن ها معمولا از فعالان علمي دانشگاهي، كنشگران تشكل هاي صنفي و فعالان اجتماعي تشكيل مي شوند و وظايف گوناگوني دارند از جمله، مقابله با خشونت رسانه اي يا مقابله با بازنمايي نادرست واقعيت هاي اجتماعي و سوگيري در انعكاس اخبار فعالان سياسي و تشكل هاي حرفه اي عمدتا در دستور كار آنها قرار دارد.
اين محقق حوزه ارتباطات و خبر افزود: سمن ها به كمك هاي مردمي متكي هستند و عليه فساد در رسانه ها و نابرابري در دسترسي عموم به آنها يا حضور ناموزون متنفذان در رسانه ها مبارزه مي كنند.
به گفته ويراستار كتاب «دايره‌المعارف روابط عمومي»، علاوه بر سمن هاي رسانه اي، نهاد ديگري كه مي تواند توازن و اعتدال را در رسانه هايي مانند راديو و تلويزيون رصد كند، تشكل هاي صنفي روزنامه نگاران يا توليد كنندگان اين رسانه هاست كه حرفه اي و صاحبنظر هستند. آنها مي توانند تصميم گيري كنند چه صحنه اي از يك رويداد يا برنامه اي در تلويزيون قابل پخش و چه صحنه اي قابل پخش نيست.
افخمي تصريح كرد: تشكل هاي حرفه اي بين رسانه ها و سياستمداران نقش ميانجي خبره را برعهده دارند.

** فضاي مجازي در نقش گروه فشار
وي در اين باره كه آيا در شرايط نبود نظارت مناسب بر روند فعاليت هاي صدا وسيما، فضاي مجازي مي تواند ناظري براي اين رسانه باشد، گفت: نمي پذيرم كه فضاي مجازي بتواند به عنوان وزنه اصلي نظارتي عمل كند زيرا فضاي مجازي عرصه عمده فعاليت كنشگران براي طبقات متوسط و متوسط به بالا است و مشاركت عموم مردم در فضاي مجازي را نمي بينم.
افخمي ادامه داد: كسانيكه توانايي و تشكل يا سازمان يافتگي بيشتري دارند در اين فضا پررنگ تر حضور دارند اما بازتوليد برخي برنامه ها يا وقتي قسمتي از يك برنامه تلويزيوني در فضاي مجازي دست به دست مي شود، اين امر را در فضاي مجازي به عنوان داده هاي اجتماعي بايد بپذيريم و نمي توانيم آن را انكار كنيم. بطور كلي فضاي مجازي در شرايط كنوني جامعه، به نوعي نقش گروه فشار يا رسانه الترناتيو (گزينه جايگزين) را ايفا مي كند كه البته وزن واقعي آن را نمي دانيم.
فراهنگ ** 9157 ** 1071 ** خبرنگار: منصوره شوشتري ** انتشار دهنده: اميد غياثوند