روحانی قانون موافقتنامه بین ایران و آذربایجان در زمینه ساخت نیروگاههای برق آبی را ابلاغ كرد

به گزارش روز شنبه ایرنا این قانون در جلسه علنی روز چهارشنبه -دهم شهریورماه 1395 - مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 24 شهریورماه به تأیید شورای نگهبان رسید.
براساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت، متن این قانون به شرح زیر است:
قانون موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره‌برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد
ماده ‌واحده ـ موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه های برق آبی مارازاد و اردوباد مشتمل بر یك مقدمه و 23 ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه تسلیم اسناد آن داده می‌شود.
تبصره ـ در اجرای ماده(22) و (23) این موافقتنامه رعایت اصول یكصد و سی و نهم(139)، هفتاد و هفتم(77)، هفتاد و هشتم(78) و یكصد و بیست و پنجم(125) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران الزامی است.
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
موافقتنامه بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان در زمینه ساخت و بهره‌برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان كه از این پس «طرف ها» خوانده خواهند شد؛
با عنایت به توسعه روابط دوستانه میان دو كشور بر اساس احترام متقابل، تفاهم و حسن همجواری، با احترام به اصول عدم مداخله در امور داخلی یكدیگر، حاكمیت، احترام به تمامیت ارضی و قوانین ملی؛ با ابراز علاقه نسبت به تداوم استفاده مساوی از ظرفیت‌های آب و انرژی در مناطق مرزی مشترك رود ارس طبق موافقتنامه‌های معتبر میان دو كشور؛ با تأكید بر اصول و اهداف منشور سازمان ملل متحد؛ با درنظرگرفتن قرارداد ترتیب تصفیه اختلافات و حوادث مرزی بین دولت ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 24 اردیبهشت 1336 هجری شمسی برابر با 14 می 1957 میلادی؛ با تأكید بر ضرورت رعایت مفاد موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین دولتهای ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 11 آذر 1333 برابر با 2 دسامبر 1954 میلادی و اسناد و نقشه¬های پیوست آن در مورد تعیین و تجدیدنظر در شكل خطوط مرزی مورخ 1336 برابر با 1957 و با درنظرگرفتن مفاد یادداشت تفاهم پیرامون بهره‌برداری از ظرفیت برق آبی رود ارس بیـن دولتهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان مورخ 7 بهمن 1383 برابر با 26 ژانویه 2005 و تشریفات(پروتكل‌های)¬ كمیسیون فنی مشترك تشكیل شده بر اساس یادداشت تفاهم مذكور در زمینه ساخت و بهره‌برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد و اردوباد، در موارد زیر توافق نموده اند:
ماده1ـ طرف ها درخصوص مطالعه، طراحی، ساخت و بهره‌برداری از نیروگاههای برق آبی مارازاد در قلمرو جمهوری اسلامی ایران و اردوباد در قلمرو آذربایجان كه (از این پس «نیروگاهها» خوانده خواهند شد) با استفاده از منابع آبی رود مرزی ارس توافق نموده اند.
ماده2ـ طرفها جهت ساخت سد، مخزن و نیروگاه مارازاد در جمهوری اسلامی ایران در محدوده میله های مرزی 28/3 تا 29/3 و ساخت سد، مخزن و نیروگاه اردوباد در جمهوری آذربایجان در محدوده میله های مرزی 26/4 تا 28/3 توافق نموده اند.
ماده3ـ طرف ها توافق نموده اند تا دو سد مشترك برای انحراف آب به سمت نیروگاههای مارازاد و اردوباد بر روی رود ارس احداث نمایند. سد مارازاد برای انحراف آب به سمت نیروگاه مارازاد با هزینه جمهوری اسلامی ایران و سد اردوباد برای انحراف آب به سمت نیروگاه اردوباد با هزینه جمهوری آذربایجان ساخته خواهد شد. مدیریت این دو سد به صورت مشترك خواهد بود و هر یك از طرفها هزینه های نگهداری سد مربوط به نیروگاه خود را پرداخت خواهد نمود.
ماده4ـ منابع آبی مورد نیاز فعالیت نیروگاههای مارازاد و اردوباد و از منابع آبی رود ارس با رعایت موافقتنامه های معتبر بین دو طرف تأمین خواهد شد.
هر یك از طرفها با توجه به شرایط خاص، اقدامات مقتضی را در هر زمان برای ساخت نیروگاه و سدهای انحرافی در طرف خود بر اساس مفاد این موافقتنامه و بدون توافق طرف دیگر به عمل خواهد آورد.
چنانچه یكی از طرفها از حقوق خود بر اساس این موافقتنامه نسبت به طرف دیگر دیرتر استفاده نماید، این امر به هیچ وجه مانع استفاده آن طرف از حقوق خود نخواهد بود.
ماده5 ـ ساخت و بهره‌برداری از نیروگاهها، ساخت سدهای انحرافی و تأسیسات آن به گونه¬ای خواهد بود كه هیچ‌گونه تغییری در خط مرز تعیین شده بین دو كشور طبق مفاد موافقتنامه حل مسائل مرزی و مالی بین دولتهای ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی مورخ 1333 برابر با 1954 میلادی و اسناد و نقشه های پیوست آن در مورد تعیین و تجدیدنظر در شكل خطوط مرزی مورخ 1336 برابر با 1957 ایجاد نگردد. پس از ساخت سدها، خط مرز رسمی دو كشور بر روی آنها مشخص خواهد شد.
درصورت هرگونه تغییر در خطوط مرزی، بستر رود بلافاصله براساس مسیرهای تعیین‌شده كه در نقشه¬های تشریفات(پروتكل) پیوست موافقتنامه¬های مذكور در فراز اول همین ماده، با حضور نمایندگان ذی‌صلاح دو كشور به بستر قبلی بازگردانده و خط مرز رسمی دو كشور بر روی آب علامت‌گذاری خواهد شد.
پس از تشكیل مخزن پشت سدهای انحرافی، نوار مرز كنونی براساس روشهای به كار برده‌ شده در سد ارس و سد میل مغان، روی سطح آب مشخص و علامتگذاری شده و به عنوان مرز دولتی دو كشور محسوب خواهد شد.
ماده6 ـ ساخت و بهره‌برداری از نیروگاههای مارازاد و اردوباد هیچ‌گونه تغییری در حقآبه طرفها از منابع آبی رود ارس ایجاد نخواهد نمود. بر همین اساس، طرفها از نیروگاه ها و تأسیسات آن به نحوی بهره‌برداری خواهند نمود كه حقآبه ها در محدوده مرزی مشترك طبق موافقتنامه ها و تشریفات(پروتكل‌های) میان دو كشور رعایت گردد.
طرف ها متعهد می باشند كه آبی را كه جهت استفاده در نیروگاه ها از رود ارس منحرف می كنند به همان اندازه و با همان كیفیت به مسیر رود بازگردانند.
ماده7ـ مقام های صلاحیتدار طرف ها برای اجرای‌این‌موافقتنامه به‌شرح زیر می‌باشند:
*از طرف جمهوری اسلامی ایران: وزارت نیرو
*از طرف جمهوری آذربایجان: وزارت انرژی
ماده 8ـ طرفه ا توافق نموده اند مسائل مربوط به ساخت و بهره‌برداری از جمله مطالعه و طراحی نیروگاه های مارازاد و اردوباد توسط كمیسیون فنی مشترك كه براساس یادداشت تفاهم پیرامون بهره‌برداری از ظرفیت برق آبی رود ارس بین دولتهای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان مورخ 7 بهمن 1383 برابر با 26 ژانویه 2005 تشكیل شده (از این پس «كمیسیون» نامیده می‌شود) انجام شود.
طرف ها در صورت ضرورت می توانند تركیب كمیسیون را تغییر دهند و مراتب را به صورت رسمی به یكدیگر اعلام نمایند.
ماده9ـ نشست های كمیسیون دائمی در زمان ساخت نیروگاه ها، هر سه ماه یك‌بار و پس از اتمام ساخت، سالی یك‌بار و به صورت نوبه ای به میزبانی یكی از طرف ها برگزار خواهد شد. نشست های فوق العاده به درخواست هر یك از طرف ها برگزار می گردد. این نشستها به میزبانی طرف درخواست‌كننده برگزار می‌گردد.
ماده10ـ وظایف كمیسیون به شرح زیر می باشد:
ـ تكمیل بررسی طرحهای ساخت؛
ـ نظارت بر روند ساخت، حفاظت و بهره‌برداری از سدها و شبكه (كانال)‌های انتقال به نیروگاهها؛
ـ تهیه قواعد بهره‌برداری و حفاظت از سدها و نیروگاهها و در صورت لزوم دستورالعمل ها وسایر اسناد مورد نیاز؛
ـ محافظت از كیفیت آب و بوم‌شناسی رود و تهیه جدول استفاده از آب و همكاری میان طرفها به شكل مستمر درباره دبی آب منتقل‌شده به نیروگاه ها؛
ـ بررسی تكمیل ساخت سدها و نیروگاهها و اعلام تاریخ آغاز بهره‌برداری از آنها؛
ـ بررسی مشكلات فنی احتمالی كه در آینده بروز خواهد نمود و ارائه پیشنهادهایی درباره حل آنها؛
ـ تعیین میزان خسارات وارده به طرفها بر اثر ساخت سد و محدوده آب گرفتگی؛
ـ انجام سایر امور مربوط به ساخت و بهره‌برداری از سدها و نیروگاهها
ماده11ـ هر یك از طرفها هزینه های مربوط به ساخت، حفاظت، بهره‌برداری و تعمیر نیروگاه، تجهیزات و تأسیسات در قلمرو خود را پرداخت خواهد نمود.
ماده12ـ خسارت وارده بر اثر ساخت سدها، نیروگاهها و استغراق اراضی پس از تعیین و تأیید آن توسط كمیسیون از سوی طرف واردكننده خسارت، به طرف خسارت‌دیده پرداخت خواهد شد.
ماده13ـ به منظور طراحی، ساخت، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری سدها، محدوده مشترك توسط كمیسیون تعیین گردیده و ایمنی این محدوده توسط طرفها تأمین خواهد شد.
مقررات مربوط به ورود كاركنان، روشهای فنی، تجهیزات و مصالح در محدوده مشترك در زمان ساخت، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری، توسط مرزبانان دو طرف به طور مشترك تعیین خواهد شد.
ماده14ـ به منظور پیش‌بینی حوادث غیرمترقبه طبیعی(سیل، زلزله و غیره) و غیرطبیعی (آتش‌سوزی، انفجار، ریزش سازه‌ها و غیره) احتمالی در مخزن ها و نیروگاهها و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و اقدامات ضروری در مورد تأثیرات منفی و اطلاع‌رسانی به مردم، هماهنگی لازم برای موارد فوق از طریق ایجاد سامانه هشدار و پایش فعال انجام خواهدشد. برنامه اقدام مشترك تهیه و با نظارت كمیسیون اجراء خواهد گردید.
ماده15ـ طرف ها، مسؤولیت حفاظت، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری از نیروگاه و سدهای انحرافی، مخزنها، تجهیزات و بناهای موجود در قلمرو خود را برعهده دارند و از انجام هر اقدامی كه به بهره‌برداری عادی نیروگاه خللی وارد كند، اجتناب خواهند نمود.
ماده16ـ طرف ها می توانند براساس توافق متقابل، نسبت به تبادل انرژی آبی از طریق نیروگاه ها اقدام نمایند.
ماده17ـ طرف ها جهت تسهیل در ساخت نیروگاهها می توانند از فرصت‌های فنی یكدیگر در چهارچوب قوانین دو كشور استفاده نمایند.
ماده18ـ طرف ها حق برداشت آب از سدهای انحرافی، مخزنها، آب‌بَر(كانال)‌ها، نیروگاهها و آب‌بَر (كانال) برگشت آب به رود ارس را جز برای اهداف مندرج در این موافقتنامه ندارند.
ماده19ـ طرف ها از انجام هر فعالیتی كه باعث آلودگی آب رود ارس در محدوده نیروگاهها، سدهای انحرافی و مخزنها می شود جلوگیری خواهند نمود و اجازه كاهش ظرفیت خودپالایی رود در پایین‌دست را نخواهند داد. در صورت آلوده شدن رود ارس در نتیجه¬ ساخت و بهره‌برداری از نیروگاهها و مخزنها و سدهای انحرافی توسط یكی از طرفها، طرف مذكور آلودگی را رفع و خسارات وارده را پس از تعیین توسط كمیسیون جبران خواهد كرد.
ماده20ـ طرف ها، آبگیری مخزن ها را پس از پاكسازی بستر رود، انجام عملیات زیست‌محیطی، آماده‌سازی محدوده آبگیری و تأیید آن توسط كمیسیون، شروع خواهند نمود.
ماده21ـ طرفها بدون اطلاع یا اخذ موافقت كتبی طرف دیگر، بهره‌برداری از نیروگاه را به‌طور كلی یا جزئی به كشور ثالث واگذار نخواهند كرد.
ماده22ـ هرگونه اختلافی كه ممكن است از اجراء یا تفسیر این موافقتنامه ناشی شود، از طریق مذاكره و رایزنی بین طرفها حل و فصل خواهد شد.
ماده23ـ این موافقتنامه برای مدت نامحدود منعقد شده است و از تاریخ دریافت آخرین اطلاعیه كتبی توسط طرفها مبنی بر تأیید تكمیل تشریفات داخلی مربوط به خود برای لازم‌الاجراء شدن این موافقتنامه، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
این موافقتنامه از طریق توافق‌كتبی میان طرفها قابل اصلاح خواهد بود. اصلاحیه‌ها طبق فراز اول این ماده لازم الاجراء خواهد شد.
این موافقتنامه در یك مقدمه و بیست و سه ماده در شهر تهران در تاریخ 20 فروردین ماه 1393 هجری شمسی برابر با 9 آوریل 2014 میلادی در دونسخه اصلی به زبانهای فارسی، آذربایجانی و انگلیسی كه تمامی آنها دارای اعتبار یكسان می‌باشند، تنظیم گردید در صورت اختلاف در تفسیر، متن انگلیسی ملاك خواهد بود.
از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران: وزیر نیرو، حمید چیت‌چیان
از طرف دولت جمهوری آذربایجان: وزیر اقتصاد و صنایع، شاهین مصطفی‌اف
سیام ** 9314** 1336 دریافت كننده: داود توسلی**انتشاردهنده: مهرنوش خانزائی