داغ سالك بر گونه كودكان فارس

به گزارش روز شنبه خبرنگار ایرنا، همچنان شاهد زخم نیشتر پشه ناقل سالك بر گونه كودكان استان فارس هستیم، دختران و پسرانی كه برای همیشه باشد داغ سالك بر گونه آنان بماند و خاطره تلخ آن برایشان ماندگار شود.
سالك یك بیماری پوستی است كه پس از آنكه پشه خاكی آلوده به نوعی انگل انسان را گزید، منتقل می‌شود.
پشه خاكی بسیار كوچك است و اندازه آن حدود یك سوم پشه‌های معمولی است و به سختی دیده می‌شود.
در جامعه ما دو نوع سالك شهری (نوع خشك) و روستایی (نوع مرطوب) وجود دارد. در سالك نوع شهری (خشك) مخزن بیماری عمدتا بیماران مبتلا و به طور تصادفی سگ‌ها هستند. به این ترتیب پشه خاكی ماده پس از خونخواری از اطراف زخم سالك، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌شود.
در سالك نوع روستایی (مرطوب) موش‌های صحرایی مخزن بیماری هستند و پشه خاكی ماده پس از خونخواری از موش صحرایی مبتلا، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌شود.
پس از چند هفته تا چند ماه از گزش پشه خاكی آلوده، برجستگی كوچك قرمز رنگی ظاهر شده كه به تدریج بزرگ و بزرگ‌تر شده و مركز آن زخم می‌شود. تعداد ضایعات معمولا یكی است اما ممكن است متعدد نیز باشد. در سالك نوع روستایی ترشحات چركی بر روی زخم وجود دارد و اطراف آن قرمز و برجسته است كه به همین دلیل به آن نوع مرطوب گفته می‌شود.
در سالك نوع شهری ضایعه معمولا بدون ترشح و چرك است؛ بنابراین به آن نوع خشك نیز می‌گویند. احتمال عفونت ثانویه با باكتری‌ها نیز وجود دارد. ضایعات معمولا بدون درد و خارش است.
مدیر گروه مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشكی شیراز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به بیان فراوانی و پراكندگی ابتلا به سالك در استان فارس پرداخت و گفت: شهرستان مرودشت به لحاظ شمار جمعیتی و همچنین به لحاظ شرایط اقلیمی بیشترین ابتلا به سالك دراستان فارس را دارد و علاوه بر این شهرها و روستاهای حاشیه تالاب بختگان به لحاظ تغییر اقلیمی و افزایش خشكسالی در معرض ابتلا به این بیماری قرار گرفته اند .
حسین فرامرزی با بیان اینكه حدود 6 هزار نفر دراستان فارس مبتلا به سالك هستند گفت : علاوه بر تداوم خشكسالی و كم آبی افزایش دما و پدیده گرمایش زمین نیز می تواند عاملی برای افزایش بیماری سالك دراستان فارس باشد ، در تغییر اقلیم و افزایش دما جوندگان و حشرات موذی به اماكن نزدیك اماكن مسكونی مهاجرت می كنند ، آمدن حشرات موذی ، سگها ی ولگرد و موجودات ناقل در نزدیكی روستاها و شهرها بر اثر گرمایش زمین و تغییر اقلیم می تواند عاملی برای افزایش بیماری سالك باشد .
حاشیه شهرها و روستاها و مناطقی كه سگهای ولگرد در آن فراوان باشند در معرض آسیب سالك قرار دارد كه این مناطق در حاشیه شیراز و دیگر شهرهای استان فارس فراوان است .
فرامرزی بابیان اینكه با شروع فصل پاییز انتظار داریم بر شمار مبتلایان به سالك افزوده شود گفت : بیماری سالك یك دوره نهفته سه تا شش ماه دارد و چون بیشتر گزشها در فصول تابستان و بهار انجام می شود انتظار داریم از اوایل پاییز مراجعات به مراكز درمانی براثر این بیماری بیشتر شود و بیماری بیشتر خود را نشان دهد.
وی در باره رده سنی ابتلا به بیماری سالك گفت : ابتلا به بیماری در هر سنی امكان دارد ، اما معمولا كودكان بیشتر آسیب پذیر هستند ، لطافت پوست كودكان آنها را در برابر گزش پشه ناقل بیماری آسیب پذیر می كند ، كسانیكه در محیط های روباز و یا در كنار دامداری ها زندگی میكنند یا در مكان زندگی آنها محل انباشت زباله و نخاله ساختمانی و موارد اینچنین باشد بیشتر در معرض آسیب قرار دارند .
فرامرزی ادامه داد : در این میان دختران به لحاظ حساسیت و به لحاظ تبعات اجتماعی كه ممكن است بر اثر گزش پشه گریبانگیر آنها شود بیشتر از سایرین در معرض آسیب قرار دارند.
مدیر گروه مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشكی شیراز با بیان اینكه مواردی از سالك در شهرستان سپیدان و منطقه بیضا نیز مشاهده شده است گفت : این بیماری ازمناطق شرق و مركز استان فارس به سمت مناطق شمالی استان در حال حركت است ، تفاوت اقلیمی استان فارس نسبت به 10 سال قبل بسیار تغییر كرده است و كاهش تفاوت ها بین مناطق شمالی و مركزی استان باعث شده است كه مناطق شمالی كه بر اثر سرما كمتر در معرض آسیب بود در حال حاضر در معرض آسیب باشد ، هر جا كه امكان زیست پشه های خاكی و امكان زیست جوندگان و سگهای ولگرد وجود داشته باشد و در كناش محیط های آلوده و انباشت زباله هم تشكیل شود از خطرات سالك درامان نیست .
مدیر گروه مبارزه با بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشكی شیراز یكی دیگر از عوامل افزایش این بیماری را دستكاری درطبیعت دانست و گفت : در مناطقی كه مزارع یونجه بیشتری وجود دارد امكان زیست جوندگان و پشه ناقل این بیماری بیشتر است بنا بر این اگر با دستكاری در طبیعت و تغییر آن مبادرت به ایجاد مزارع جدید از جمله گونه یاد شده نماییم باید انتظار داشته باشیم كه حشرات و گونه های موذی نیست دراطراف این كشتزارها زیست كنند كه می توانند ناقل بیماری سالك باشند .
وی با بیان اینكه دانشگاه علوم پزشكی شیراز ابزار اجرایی كافی برای مقابله با این بیماری دراختیار ندارد گفت : دستگاه های دیگری از جمله فرمانداری ها ، شوراها و دهیاری ها دراین زمینه مسئولیت دارند ، باید مكان های انباشت زباله و نخاله های ساختمانی به سرعت تسطیح و كوبیده شود تا موشها و حشرات موذی فرصت لانه گزینی پیدا نكنند ، این اقدامات اجرایی باید توسط سایر نهادها انجام شود.
فرامرزی بهسازی محیط شهری و روستایی و ایجاد اماكن خاص برای انباشت و دفع زباله و جلوگیری از مسكونی شدن اطراف این اماكن را در كاهش و كنترل سالك موثر دانست و گفت : در مناطقی كه فاضلاب روباز در جریان است مانند حاشیه های شرقی شیراز امكان ابتلا به سالك بیشتراست ، انتهای رودخانه خشك شیراز و مناطق و روستاهای شرق شیراز كه فاضلاب روباز و خندق های حاوی فاضلاب در این مناطق در جریان است بشدت در معرض ابتلا به سالك قرار دارند .
رئیس دانشگاه علوم پزشكی شیراز نیز با بیان اینكه كنترل سالك نیاز به عزم همگانی و مشاركت سایر دستگاه ها دارد اظهار داشت : كنترل بیماری سالك با همكاری های بین بخشی نتیجه خواهد داد و بر این اساس هركدام از ارگان های مرتبط باید در این راستا تلاش كنند تا به نتیجه مطلوب دست یابیم .
محمدهادی ایمانیه افزود: ارائه آموزش های عمومی، تشخیص و درمان بیماران مبتلا و نظارت بر برنامه های كنترلی ، از جمله وظایف دانشگاه علوم پزشكی شیراز در راستای كنترل سالك است كه در این حوزه ها اقدامات مختلفی انجام شده است.
وی اظهار داشت: برنامه عملیاتی هركدام از شبكه های بهداشتی درمانی برای كنترل این بیماری در سال جدید تنظیم و ارسال شده و علاوه بر این كمیته ای نیز فعال است كه بهترین اساتید حشره شناس و انگل شناس استان در آن حضور دارند.
ایمانیه بر لزوم سرعت بخشیدن به تصمیم گیری ها و انجام جونده كشی ، با توجه به اینكه موش صحرایی یكی از عوامل مهم انتقال سالك است، تاكید كرد و گفت : برای هركدام از این شهرستان ها اعتباری در جهت تلاش برای كنترل بیماری سالك در نظر گرفته شده است .
وی بیان كرد: دانشگاه علوم پزشكی شیراز نیز بودجه ویژه ای در زمینه سالك ندارد اما با توجه به اهمیت موضوع ، كنترل این بیماری را یكی از اولویت های برنامه های خود قرار داده است .
رئیس دانشگاه علوم پزشكی شیراز با اشاره به اینكه ابتلا به سالك در استان فارس نسبت به سال گذشته و سال قبل از آن كاهش داشته است، افزود: هم اینك نگرانی جدی در این خصوص وجود ندارد.
ایمانیه گفت: مناطق سپیدان، شیراز، زرقان، مرودشت، ارسنجان، آباده و طشك ازجمله مناطقی هستند كه با سالك بیشتر مواجهه دارند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی شیراز نگهداری دام ها در محل مسكونی را عاملی برای رشد سالك در مناطق آلوده به این بیماری در استان فارس ذكر كرد و گفت : تا زمانی كه موازین بهداشتی در این عرصه رعایت نشود و دام و انسان در یك محیط و در كنار هم زیست كنند چگونه انتظار داشته باشیم كه سالك ریشه كن شود.
محسن مقدمی اظهار كرد: بسیاری از مناطق آلوده به سالك در شهرستان ها و روستاهای استان فارس شرایطی دارند كه دام های كوچك و بزرگ در چند قدمی محل زیست مردم نگهداری می شود و پشه ها و موش و جوندگان ناقل بیماری به راحتی در این محل جولان می دهند.
وی اظهار كرد: كنترل بیماری سالك یك كار بین بخشی و بین دستگاهی می طلبد، هر چند در سال های اخیر این تلاش ها صورت گرفته و پیشرفت هایی نیز داشته است اما نمی توانیم ادعا كنیم كه سالك در استان فارس ریشه كن شده است.
6113/ 2027
گزارشگر: نیكنام خشنودی ** انتشاردهنده: سیداحمد نجفی