به گزارش ایرنا، انتخاب دونالد ترامپ از دید آنكارا به عنوان فرصتی برای عبور از این دوران دیده می شود.
نظری به واكنش های سریع رهبران تركیه و تحلیل و تفسیرهای منتشر شده در رسانه های این كشور، نشاندهنده ناراحتی و ناخرسندی ترك ها از فرایند فعلی در مناسبات دو كشور هم پیمان و دارای روابط ویژه اقتصادی و دفاعی می باشد.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری تركیه پیش از ظهر روز چهارشنبه درحالی كه فقط یكی دو ساعت از روشن شدن نتایج غیررسمی انتخابات امریكا می گذشت، در واكنش به پیروزی دونالد ترامپ، گفت: دمكرات ها پس از دو دوره، قدرت را به جمهوریخواهان تحویل دادند تا دوره ای جدید در آمریكا آغاز شود.
وی افزود: به نام ملت تركیه این ترجیج مردم آمریكا را به «خیر» تفسیر كرده و آینده موفقی را آرزو می كنم.
اردوغان چهارشنبه شب در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: انتخاب ترامپ به عنوان چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریكا را تبریك گفته و امیدوارم روابط دوكشور بیش از پیش تقویت شود.
او شب گذشته با ترامپ گفت و گوی تلفنی داشت.
منابع نهاد ریاست جمهوری تركیه اعلام كردند؛ اردوغان و ترامپ در این تماس تلفنی بر عزم خود در گسترش مناسبات دوجانبه، مبارزه با تروریسم و همكاری در مسایل منطقه ای و بین المللی، تأكید كرده اند.
اردوغان با اشاره به اینكه تركیه و آمریكا دو هم پیمانی هستند كه روابطی مبتنی بر احترام متقابل و منافع مشترك دارند، گفت كه بر این باور است در دوره جدید، روابط دوجانبه با همكاری مشترك دو رئیس جمهوری، بیش از پیش تقویت شود.
منابع نهاد ریاست جمهوری تركیه گفتند؛ گفت و گوی تلفنی اردوغان و ترامپ در جو صمیمی انجام شده و دو طرف، در كنار روابط دوجانبه، برای گسترش هرچه بیشتر مناسبات، همكاری ها در موضوعات منطقه ای و بین المللی و در رأس آن تروریسم، بر عزم خود تأكید كرده اند.
بینالی یلدریم نخست وزیر تركیه نیز در نخستین واكنش رسمی دولت آنكارا به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریكا، با اشاره به اینكه تاكنون به تقاضاهای كشورش در خصوص استرداد فتح الله گولن به تركیه پاسخ مثبتی داده نشده، از رییس جمهوری جدید آمریكا خواست برای شروع تازه ای در روابط، «گولن» را هرچه زودتر به آنكارا تحویل دهند.
مولود چاوش اوغلو وزیر خارجه تركیه هم گفته است: یقین دارم در دوره جدید روابط دو كشور تقویت و توسعه خواهد یافت.
كارشناسان روابط بین الملل در آنكارا، اظهار نظرهای خوشبینانه و سریع مقامات تركیه را بیش از اینكه تبیین كننده استقبال این كشور از انتخاب ترامپ بدانند آن را ناشی از روحیه خوشحالی از شكست خانم هیلاری كلینتون عنوان می كنند كه بنا به نظر حاكم بر محافل نزدیك به دولت، پیروزی كلینتون می توانست دوران بدتر از دوران باراك اوباما را برای تركیه به ارمغان آورد.
پروفسور محی الدین آتامان، معاون بنیاد پژوهش های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی (SETA) می گوید، با انتخاب ترامپ روابط آنكارا – واشنگتن كه مدتی به سردی گرائیده است، رو به بهبود خواهد رفت.
او می گوید: روابط دو كشور در دوره هشت ساله اوباما به جز در مقطعی همواره دچار مشكل بوده كه بارزترین آن حضور گولن در آمریكا و روابط ویژه ای كه آمریكا با كردهای سوریه توسعه داده است. هیلاری كلینتون نیز وعده داده بود كه راه اوباما را خواهد رفت. لذا این وضعیت تركیه را به نقطه ای كشاند كه آماده پذیرش هر نامزد دیگری به جز دمكرات ها شد.
او در عین حال دوره ترامپ را دوره ای بلا تكلیفی و نامعلوم خواند و گفت: سیاستمداران ترك و افكار عمومی تركیه به رغم این نامعلومی، آن را به عنوان فرصتی برای كشور ارزیابی می كنند. آتامان در خصوص انتظار از سیاست های ترامپ نیز اعتقاد دارد كه در دوره جدید دولت آمریكا، تمایل كمتری نسبت به دمكرات ها در پرداختن به موضوعات سیاست داخلی تركیه وجود داشته باشد. افزون بر این ترامپ از فكر تشكیل منطقه امن در شمال سوریه حمایت می كند و این چیزی است كه تركیه به شدت دنبال آن است و نتوانست دولت اوباما را به این كار متقاعد كند.
معاون «ستا» با اشاره به برخوردهای تند ترامپ با ایران، پیش بینی می كند كه در دوره جدید، ترامپ برای پیگیری سیاست های خود در قبال ایران، تركیه را كنار خود خواهد گذاشت. او بیش از سیاست، به اقتصاد تاكید می كند. اگر چنین رویكردی باشد، این به نفع تركیه خواهد بود. لذا در آینده نزدیك انتظار بهبود روابط تركیه و آمریكا را دارم.
اما سینان اولگر تحلیل گر دیگر تركیه ای برخلاف آتامان معتقد است، اگر گفتمان تند ترامپ علیه ایران در دوران مبارزات تبلیغاتی به سیاست دولت تازه آمریكا تبدیل شود، این رویكرد نه تنها فرصت هایی را برای نفش آفرینی بیشتر تركیه در سیاست های منطقه ای فراهم نمی كند، بلكه، ریسك های امنیتی جدی برای این كشور می تواند به دنبال داشته باشد.
وی كه رئیس مركز پژوهشهای اقتصادی و سیاست خارجی (EDAM) است، همچنین اعتقاد دارد كه دست زدن به برجام، می تواند مشكلات امنیتی جدی در خاورمیانه به بار خواهد آورد. همچنین حمایت های بدون قید و شرط ترامپ از اسراییل، در طول زمان می تواند مشكلات خاورمیانه را بیش از پیش لاینحل سازد.
ولی او در اینكه موضوع دمكراسی برای ترامپ، مسئله دارای اولویتی نخواهد شد و از این رو با تركیه نیز چالشی نخواهد داشت، هم فكر است. اولگن همچنین انتظار تركیه از تحویل فوری گولن به تركیه را خوش بینامه توصیف كرده و می گوید: شاید ترامپ گفتمان متفاوتی را با دولت اوباما در این زمینه داشته باشد، ولی در نهایت موضوع را به قوه قضایی محول خواهد كرد.
سمیح ایدیز روزنامه نگار كهنه كار تركیه نیز یكی از مهمترین عوامل حاكم شدن خوش بینی بر دولتمردان تركیه در ارتباط با دوره جدید را احتمال تحویل گولن به این كشور ارزیابی كرده و می گوید: اما با توجه به نظام سیاسی و حقوقی حاكم بر آمریكا باید پذیرفت كه ترامپ نیز نمی تواند به تنهایی در این زمینه كاری بكند. او در مورد موضوع گیری ترامپ در مورد كردهای سوریه متفاوت از اوباما نیز تردید دارد.
احمد قاسم استاد روابط بین المللی دانشگاه غدیرخاص استانبول نیز در گفت و گو با بخش تركی بی بی سی با اشاره به اینكه ترامپ یك جعبه سر بسته است، ابراز عقیده كرده كه اگر به نوعی رابطه خون گرمی بین ترامپ و اردوغان شكل گیرد، تركیه می تواند نتایج و دستاوردهای خوبی از دوران ترامپ داشته باشد. ترامپ یك كارآفرین و پراگماتیك است و مایل است روابط انسانی خوبی برقرار كند.
سردار تورگوت روزنامه نگاری كه افزون بر 20 سال در آمریكا فعالیت خبری داشته و اكنون در روزنامه خبرترك ستون نویسی می كند، نوشته است: با هركس كه در آمریكا گفت و گو كرده، بر این باور است كه دوران ترامپ از منظر تركیه به هیچ وجه بدتر از دوران ریاست جمهوری هیلاری كلینتون نمی تواند باشد.
او تاكید دارد، ترامپ در ترسیم سیاست خارجی دولت متبوع خود متفاوت از سیاستمداران كهنه كار، بدون داشتن كوله باری از گذشته اقدام خواهد كرد و این در حالی است كه كلینتون با هم پیمانان كرد آمریكایی در منطقه رابطه نزدیك داشت.
به باور تورگوت، در دوره اوباما، یك حركت ضد تركیه و خصومت با اردوغان در واحدهای دولتی آمریكا شكل گرفت و این در نهایت در سیاست های اوباما نیز بازتاب داشت و تاثیر گذار شد. اما ترامپ چنین باری را بر دوش ندارد و امكان برقراری روابط شفاف و سازنده با تركیه را دارد. اظهارات ترامپ در مورد پوتین نیز این انتظار را ایجاد كرده كه همكاری نزدیكی بین این دو شروع شود كه با توجه به دوستی خوب اردوغان و پوتین، این می تواند دست تركیه را در بسیاری از سیاست های منطقه ای باز كند. افزون بر این ترامپ برخلاف هیلاری، بدون پیش داوری روابط خود با تركیه را تنظیم كند.
این روزنامه نگار با ادعای اینكه ترامپ نیز همانند اردوغان، انقلابی است، نوشته است: روی كار آمدن اردوغان و حزب عدالت و توسعه را در سال 2002 میلادی هیچكس پیش بینی نكرده بود و اكنون نیز ترامپ به رغم همه كمپین ها و هجمه گسترده رسانه ای، روی كار آمد. چون همانند اردوغان افكار عمومی را خوب سنجیده بود.
به باور نویسنده ترامپ نیز همانند اردوغان انقلابی و مخالف سرسخت نظام حاكم است تا حدی كه حزب جمهوریخواهان نیز پشت او را خالی كردند.
اوزجان تیكیت نویسنده دیگر روزنامه خبرترك با اشاره به اینكه تركیه با دو سازمان تروریستی پ.ك.ك و فتو ( سازمان تروریستی فتح الله گولن ) مبارزه بقا دارد، نوشته است آنكارا مدتهاست واشنگتن را همبستر این سازمان های تروریستی اعلام كرده است. ادامه این وضع می توانست روابط دو كشور را به طور بسیار تعیین كننده ای منحرف كند. از این منظر پیروزی ترامپ برای تركیه فرصتی طلایی است.
او با اشاره به اینكه تاكنون از تیم ترامپ اظهار نظر مستقیمی در ارتباط با تركیه نبوده است، می نویسد: تماس های غیر مستقیم به ویژه در ماههای بین دو طرف شروع شده است.
تیكیت با یادآوری پاسخ اردوغان به اظهارات تند ترامپ در دوران مبارزات تبلیغاتی خود علیه مسلمانان، گفته بود: اجازه بدهید انتخاب شود، بعد. او مدعی كرده است اردوغان به عنوان یك دولتمرد با تجربه با لحاظ احتمال پیروزی ترامپ چنین پاسخ متعادلی را داده بود. حزب حاكم عدالت و توسعه نیز از موضع گیری صریح در دوران مبارزات تبلیغاتی آمریكا كه به تواند مناسبات دو كشور را به مخاطره بیاندازد، پرهیز كرده بود.
به باور این روزنامه نگار، تیم ترامپ نیز در مورد تركیه موضع محتاطانه ای در دوران مبارزات تبلیغاتی داشت و مقاومت مردم تركیه در قبال كودتاگران و رهبری اردوغان را ستوده بود. او سخنان مایك پنس معاون ترامپ را در گفت و گو با یك شبكه خبری در شب 15 جولای را یادآوری كرده و نوشته است، مایك پنس در واقع با فلاكت خواندن شب 15 جولای را كه كلینتون – اوباما مسبب آن بوده اند، در واقع به رابطه فتو – آمریكا اشاره تلویحی داشت.
این نویسنده وعده های سیاست خاجی ترامپ – پنس را از نظر روابط با تركیه امیدوار كننده توصیف كرده و نوشته است: پنس به دفعات گفته است صرف مبارزه با داعش در سوریه كافی نیست و همانند تركیه ریشه اصلی مشكلات در سوریه را نظام بشار اسد دیده و بر لزوم اعمال فشار نظامی علیه دولت بشار اسد تاكید كرده است.
چنین دیده می شود كه آنكارا انتظار دارد در دوره جدید در واشنگتن بیش از گذشته مطرح شده و در سیاست های منطقه ای آمریكا، به عنوان یك شریك و هم پیمان نگاه شود. به رغم با توجه به اینكه ترامپ در بهمن ماه آینده ریاست جمهوری را از اوباما تحویل خواهد گرفت، شكل گیری سیاست های تازه آنكارا – واشنگتن به متغیرهای زیادی در سیاست داخلی دو كشور و تحولات غیرقابل پیش بینی در منطقه خاورمیانه و جهان بستگی خواهد داشت.
خاورم/2011**1144
آنكارا – ایرنا – مناسبات آنكارا – واشنگتن به ویژه در اواخر دوره دوم ریاست جمهوری باراك اوباما، تحت تاثیر سیاست های متفاوت دو كشور در قبال تحولات منطقه و رویدادهای تكان دهنده داخلی از جمله كودتای نافرجام و مبارزه با پ.ك.ك، یكی از ملتهب ترین دوران را سپری می كند.