به گزارش ایرنا، سالها مسئولان استان قم درباره یك بحران جدی زیست محیطی در قسمت های شمالی و شرقی قم هشدار داده اند كه دامنه آن نه تنها شهر مقدس قم بلكه بسیاری از استان ها و شهرهای همجوار را نیز دچار مشكل می كند.
وجود دریاچه نمك، حوض سلطان، 400 هزار هكتار بیابان و 105 هزار هكتار بیابان و كویری با قابلیت بحران زایی تهدیدی است كه امروز به مرز هشدار رسیده و نشانه های آن نیز خالی شدن برخی آبادی ها و روستاهای قم از سكنه به دلیل توسعه بیابان، خشكسالی، كمبود آب، عدم قابلیت زمین های برای كشاورزی و خشكیدن مراتع دامی است.
بسیاری از تحلیل گران بر این باورند كه مهاجرت روستائیان به شهرها خطری است كه در آینده نزدیك بسیاری از استان كشور را با تهدید مواجه می كند، به صورت طبیعی، این خطر درذات و درون روستائیان به صورت بالقوه نهفته نیست بلكه وقتی روستاهای كشور خالی از سكنه شود خود به خود بسیاری از فرصت های شغلی، راه های كسب درآمد، تلاش برای آبادانی و كسب های اقتصادی ... نیز از روستا رنگ می بازد.
بسیاری از كلان شهرهای كشور امروز از مشكلات اقتصادی، اشتغال و ... رنج می برند. اوج فعالیت روستائیان در زمینه كشاورزی و دامداری است و اگر این دو مقوله مهم كه از چرخه های مهم اقتصاد كشور هستند رنگ ببازد به طور قطع تهدید جدیدی برای كشور خواهد بود.
بسیاری از روستائیان با مشكل آب شرب مواجه هستند كه روستاهای استان قم نیز از این مشكل مستثنی نیستند.
ابراهیم ملكی مدیركل دفتر امور شهری، روستایی و شوراهای استانداری قم و سید محمد تقی سجادی مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم در گفت وگو با خبرنگار ایرنا وضعیت روستاها و آبادی های قم را تشریح كردند.
*آخرین وضعیت روستاهای قم
مدیركل دفتر امور شهری، روستایی و شوراهای استانداری قم در این زمینه گفت: در این استان ، پنج بخش و 9 دهستان داریم، هم اكنون 135 روستای قم بالای 20 خانوار و 69 روستا نیز زیر20 خانوار هستند.
ابراهیم ملكی خاطرنشان كرد: ما در بخش آبادی ها، 126 آبادی بدون سكونت داریم و این آبادی ها جدا از این 135 روستا است، سعی ما این كه تا آنجا كه ممكن است حتی یا یك و دو خانوار آنها را نگه داریم.
وی ادامه داد: عمده روستاهایی كه درشهر قم متروكه شدند مربوط به بخش مركزی قم است كه به دلیل كویر، بیابان و خشكسالی با این مشكل مواجه هستند.
ملكی خاطرنشان كرد: عمده ترین مشكل روستاهای قم، مشكل كم آبی است، ما چند سال پیش دربخش مركزی استان، قطب تولید گندم بودیم ولی شوری آب این منطقه به 17 هزار رسیده و دیگر قابل كشاوزری نیست.
وی گفت: به دلیل خشكسالی، آب شرب 34 روستای استان قم از طریق تانكر انجام می شود و این وضعیت در فصل تابستان تشدید می شود.
ملكی با اشاره به راهكارهای مناسب برای جلوگیری از متروكه شدن روستاها و آبادی ها گفت: ما بحث آب شرب را از طریق مجتمع های آب رسانی تامین می كنیم، مشكل آب شرب 80 روستا از طریق سرشاخه های دز حل می شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر 250 میلیارد ریال نیز به مجتمع آب رسانی كهك اختصاص دادیم كه مشكل برخی دیگر از روستاها از جمله روستاهای به سمت كویر، برطرف شود.
وی گفت: ما در بخش های كهك، خلجستان و سفلچگان دچار مشكل هستیم، البته در برخی روستاها مشكلات كمتر است.
*چرایی متروكه شدن روستاها
مدیركل منابع طبیعی قم گفت: توسعه بیابان، كاهش بارندگی و آب های سطحی، خشك شدن مرتع و كاهش آب آوردهای قم باعث شده كه بخش عمده ای از روستاهای قم به حالت متروكه درآیند.
سید محمد تقی سجادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا خاطرنشان كرد:در منطقه بیابانی و شرق استان ما مساله توسعه بیابان را داریم كه دلیل آن كاهش میزان بارندگی و ورودی های آبی است، به عنوان نمونه دشت مسیله زمانی دارای كشاورزی، مراتع، دامداری و ... بوده ولی امروز آورده آبی آن به صفر رسیده است.
وی ادامه داد: بسیاری از اراضی كشاورزی درمسیله به بیابان تبدیل شده و زندگی دامداری را با چالش مواجه كرده است، متاسفانه این بیابان ها نیز ایجاد كانون های ریزگرد، می كنند به گونه ای كه حركت تپه های شن روان در برخی روستاها، حتی بافت قدیمی ساختمان ها را مدفون كرده است.
سجادی بیان داشت: حركت شن های سطحی، گسترش بیابان و عواملی مانند كاهش كشاورزی و خشكیده شدن مراتع، برخی از اهالی روستاهای استان را وادار به مهاجرت می كند.
وی بیان داشت: در برخی از روستاها تنها افراد مسن، بومی و سخت كوش باقی مانده اند كه به سختی كار می كنند و مشكلات خاص خود را دارند.
سجادی گفت: برخی از روستاهای بزرگ قم به شهر تبدیل شدند و قم از نظر زندگی روستایی پایین ترین استان كشور است و كمتر از 5درصد در روستا زندگی می كنند.
وی گفت: متاسفانه درمناطق خوش آب و هوای قم نیز مراكز روستا استحاله شده و كاربری های تولید كشاورزی و درآمدهای اقتصادی به گردشگاه و تفریحگاه تبدیل شده و افرادی اقدام به ویلا سازی و دخل و تصرف كردند وباغ های این روستا هم به دلیل فنی نبودن، كاربری اقتصادی ندارند.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیز داری استان قم ادامه داد: مساله بیكاری، درآمد پایین اقتصادی، بحث های فرهنگی و زرق و برق جوامع شهری نیز باعث شده تعادل بین شهر و روستا حفظ نشود و نسل جدید خیلی به روستا پایبند نباشند و به سمت زندگی شهری روی آورند.
سجادی خاطرنشان كرد: منطقه جعفریه، دشت مسیله، دریاچه نمك، قمرود، قنوات و حسین آباد میش مست و ... به دلیل وضعیت بیابانی با چالش مواجه شده و روستاهای این مناطق چون آب وهوا و پوشش درختی مناسب ندارد، بیشتر متروكه شدند.
وی ادامه داد: امروز بیابان به تهدید اصلی برای روسئائیان تبدیل شده و اگر این وضعیت ادامه پیدا كند، بیشتر آنها را خالی از سكنه می كند.
7401/ 6133/خبرنگار: بهمن اطمینان ** انتشار دهنده: جعفر مسلمی
قم- ایرنا- ابراهیم ملكی مدیركل دفتر امور شهری، روستایی و شوراهای استانداری قم گفت: درحال حاضر 135روستای بالای 20 خانوار، 69 روستا زیر 20خانوار و 126آبادی بدون سكنه در استان قم وجود دارد و سعی بر این است كه برخی روستاها را حتی با یكی دو سكنه، نگه داریم.