كارشناس مذهبی: 95 درصد از اشعار جبهه ها برگرفته از فرهنگ عاشوراست

به گزارش خبرنگار معارف ایرنا حجت الاسلام محمدعلی آهنگران روز شنبه همزمان با آخرین روز از هفته بسیج در نشست گفت و گوی آزاد با موضوع بازشناسی آداب عزاداری در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: طبق بررسی های انجام شده در 600 شعر از سروده های صادق آهنگران، این نتایج به دست آمد.
فرزند صادق آهنگران، با اشاره به حاكم بودن فرهنگ عاشورا در دوران دفاع مقدس گفت: فرهنگ نظیرسازی نیز در دوران جنگ صورت می گرفت و مداحان و شاعران به مقایسه سپاه رزمندگان با سپاه یاران امام حسین (ع) در روز عاشورا می پرداختند و نیروهای بعثی را همچون سپاه یزید می دانستند.
این پژوهشگر مذهبی از عاشورا به عنوان محور كلیدی اشعار و سروده های هشت سال دفاع مقدس یاد كرد و گفت: در زمان جنگ برای تهییج نیروها و آماده كردن مردم برای حضور در میدان های نبرد از اشعار عاشورایی استفاده می شد.
آهنگران اضافه كرد: بعد از جنگ نیز برخی از منبرها و هیات های عزاداری به تریبون سیاسی تبدیل شد و بعضی افراد از این فضا سوء استفاده كردند ولی امروز جامعه ما به یك بلوغ فكری رسیده و می تواند انحرافات را تشخیص دهد.
وی از عزاداری به عنوان یك خرده فرهنگ یاد كرد كه در درون فرهنگ شیعی رشد كرده و توانسته در حوزه های مكتوب، شفاهی، هنری و اخیرا در فضای مجازی آثاری را ایجاد كند.
این كارشناس مذهبی، پردامنه بودن واژه عزا را از ویژگی های فرهنگ ایرانی دانست و گفت: در لغت نامه علی اكبر دهخدا واژگان مرتبط با عزا در 10 مدخل بررسی شده و برخی نیز به بررسی این موضوع پرداخته اند كه چرا بیش از شادی به سوگواری می پردازیم.

** عزاداری در امتداد تولی و تبری
وی ضمن بررسی ابعاد اجتماعی، فرهنگی و هنری عاشورا در فرهنگ عزاداری شیعیان گفت: سوگواری در صدد تعمیم امامت شیعی و همچنین تولی و تبری است و شیعه همواره از فرصت عاشورا برای یك هویت یابی، هویت سازی، ابراز وجود و تعیین هویت استفاده كرده است.
آهنگران افزود: ما چنین فرهنگی را در اهل سنت نمی بینیم و اگر عاشورا از فرهنگ شیعه جدا شود، چیزی از مبانی تفكر شیعی باقی نمی ماند و حتی اعتقاد به مهدویت و موضوع میراث مستضعفان در راستای واقعه كربلا نمایان می شود.

** سوگواری روشی برای سوق دادن دل ها به آموزه های شیعه
وی همچنین گفت: سوگواری روشی برای جذب دل ها و سوق دادن اندیشه ها به آموزه های شیعی است، به ویژه این كه عاشورا فرصتی برای حقانیت مظلومیت شیعه بوده تا با این فرهنگ از حصار محدودیت های سیاسی و تاریخی خارج شود و شیعیان با به اهتزار درآوردن پرچم عاشورا ثابت كنند كه چگونه 72 نفر در جبهه حق به مقابله با جبهه 35 هزار نفری باطل می ایستد و هویت خود را از دست نمی دهند و لذا خاندان اهل بیت(ع) هنگام خروج از شام پیروزمندانه به مدینه بازمی گردند.
آهنگران افزود: حس ایجاد مظلومیت بهترین دستمایه عاشورا بوده تا شیعیان خود را منسجم كنند و شیوه های انسجام شیعیان و ارتقاء قدرت عقلانی برای مواجهه با حكومت های سیاسی یكی از مهمترین آثار عزاداری در تاریخ بوده است.
وی همچنین به نقش عزاداری در حوزه فرهنگ شفاهی پرداخت و گفت:‌ برگزاری جلسات وعظ و خطابه و همچنین سینه زنی و زنجیرزنی در فرهنگ شفاهی بسیار تاثیرگذار بوده و در واقع برنامه های عزاداری كلاس درسی برای شیعیان است تا در كنار انتقال مفاهیم اجتماعی و فرهنگی عاشورا با درس های سیدالشهدا (ع) در تاریخ عاشورا آشنا شوند.
این پژوهشگر مذهبی از عاشورا به عنوان نقش مهم و كلیدی در وقایع منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی یاد كرد و گفت: در راهپیمایی های تاسوعا و عاشورای سال 57 شكل خاصی از اعتراض های مردمی دیده شد و فرصت انسجام مردم و جایگزینی روحانیت برای حكومت مطرح شد.
وی با بیان سیر تاریخی عزاداری در ایران گفت: تشیع یك جنبش اعتراضی است و از نظر تاریخی شیعیان پس از غدیر خم و مساله سقیفه و سپس عاشورا همواره معترض بوده اند و یكی از ابزارها و هدف های برگزاری مراسم عزاداری، اعتراض به سلطان جائر و كاستی های جامعه بوده است.
آهنگران، از كاركردهای هنری و نمایشی عاشورا نیز سخن گفت و اظهار داشت: شاعران بسیاری درباره عاشورا شعر گفته اند و نقاشان نیز پرده های زیبایی را آفریدند و پرده خوانی در روزگاری رونق داشت و امروز خوشنویسان و فیلمسازان و سایر هنرمندان هر كدام به شكلی در این عرصه به ادای دین می پردازند.
فراهنگ**1003**1027**خبرنگار: محمدرضا جعفرملك** انتشار دهنده: محمدجواد دهقانی