این پایگاه خبری آمریكایی امروز شنبه نوشت، سابقه ائتلاف بین مصر و عربستان كه به مدت چند دهه در حكم لنگر نظم ژئوپلیتیك خاورمیانه و آفریقای شمالی بود، به دهه 1970 برمی گردد كه منافع متقابل قاهره و ریاض و نگرانی های شان درباره تهدیدها و فرصت های مشترك باعث تقویت روابط مصر به عنوان پرجمعیت ترین كشور جهان عرب و عربستان به عنوان ثروتمندترین آنها شد.
لوبلاگ با اشاره به چالش های بزرگ امنیتی، سیاسی و اقتصادی مصر در سال های اخیر و افزایش وابستگی این كشور به كمك های مالی عربستان، افزود، سعودی ها كه از دیرباز در زمینه مسایل دفاعی به حمایت خارجی متكی هستند، مصر را به عنوان یك نیروی نظامی قوی و مجرب برای مقابله با ایران ، محسوب می كنند.
در حال حاضر، رابطه قاهره و ریاض به طور قابل ملاحظه ای خراب شده است. مصر در رای گیری اكتبر شورای امنیت سازمان ملل، به نفع قطعنامه پیشنهادی روسیه درباره آتش بس در سوریه رای داد و طرف روسیه را گرفت. سعودی ها كه سال ها با محور مسكو، تهران، لبنان، حزب الله و دمشق در سوریه مخالفت می كنند، این كار مصر را در حكم خیانتی غیرمنتظره قلمداد كردند و 'عبدالله المعلمی' نماینده ریاض در سازمان ملل، این رای قاهره را دردناك خواند و شركت آرامكو نیز اعلام كرد كه عرضه نفت به مصر را به حال تعلیق درمی آورد.
به گزارش این پایگاه اطلاع رسانی، زیر پوسته این تصمیمات غیرمنتظره، تحولات بی شماری- اعم از مصر و عربستان یا كل منطقه- وجود دارد كه تنش ها در روابط دوجانبه دو كشور را برجسته می سازد. با این حال، حكومت های قاهره و ریاض در حال حاضر، منطقه خاورمیانه را همان گونه ای كه 'حسنی مبارك' و 'عبدالله' پادشاه عربستان می دیدند، نمی بینند.
یكی از عوامل اصلی پشت پرده حمایت شدید از مصر پس از روی كارآمدن دولت 'محمد مرسی' این بود كه عبدالله، سلف 'سلمان' می خواست همزمان با ایران و اخوان المسلمین مقابله كند. در عوض، این پادشاهی اكنون اخوان المسلمین را به عنوان شریكی تاكتیكی(یا متحدی طبیعی) در جنگ ریاض علیه تهران محسوب می كند.
از سوی دیگر، مقامات مصری كه پس از سال 2013 روی كارآمدند، ایران را آنگونه كه مایه نگرانی سعودی هاست، مایه نگرانی نمی دانند و مایل نیستند كه همان موضع ضد ایرانی زمان مبارك را اتخاذ كنند. حتی حكومت 'عبدالفتاح السیسی'، دست كم در چند مورد، از علاقه خود به یافتن راه های بهتر با تهران خبر داد.
دیدار وزیران خارجه ایران و مصر در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل و گفت وگو درباره جنگ سوریه، سفر رئیس حافظ منافع مصر به تهران و گفت وگو با 'حسین امیر عبداللهیان' مشاور ویژه امور بین الملل رئیس مجلس ایران كه از نقش سازنده مصر در سوریه دفاع كرد و خواستار همكاری بیشتر ایران و مصر شد و ... همه این اقدامات به بهای قربانی شدن ائتلاف تاریخی قاهره و ریاض تمام شد.
این پایگاه اطلاع رسانی در بخش دیگری از نقش كلیدی روسیه در اقدامات ژئوپلیتك مصر و خشم عربستان از این مساله نوشت و افزود، مصر و روسیه در سپامبر 2014 توافقنامه تسلیحاتی به ارزش سه میلیارد و 500 میلیون دلار امضا كردند. مصر در ماه مه از برنامه های خود برای ساخت تاسیسات تولید برق هسته ای با استفاده از وام 25 میلیارد دلاری از مسكو خبر داد.
همزمان با تلاش السیسی برای حل بحران سوریه ضمن حفظ 'بشار اسد' در قدرت، منافع قاهره و مسكو روز به روز به هم نزدیك تر می شد. از نظر السیسی، دشمنان اسد در سوریه در جنگ شكست خورده بودند و در نتیجه، اتحاد با آنها برای جلب نظر موافق عربستان نمی ارزید و تغییر دهنده قاعده بازی نبود. از نظر ریاض، نجات اسد٬ خطر تقویت جایگاه ایران در خاورمیانه به بهای قربانی شدن عربستان را به دنبال داشت.
بحران یمن از دیگر عوامل موثر در خراب شدن روابط مصر و عربستان بود. قاهره مارس گذشته به كارزار تحت امر سعودی ها در یمن پیوست اما، نقشی را كه آنها می خواستند، در یمن ایفا نكرد. تمایل نداشتن السیسی به همراهی با مواضع عربستان در سوریه و یمن به همراه تغییر سمت و سوی ژئوپلتیك قاهره به سمت مسكو، تهران و بغداد، سعودی ها را آشفته كرد. مصر بدون توجه به جنگ های یمن و سوریه، بر تهدیدهای برخاسته از تندروهای شبه جزیره سینا و لیبی متمركز شد تا به این ترتیب، خود را به قدرت در حال ظهور روسیه - ایران كه در حال تغییر شكل نظم ژئوپلیتیك منطقه خاورمیانه هستند، نزدیك كند.
گرچه سعودی ها سال های سال توانستند از عواید نفتی خود برای حفظ مصر در حوزه نفوذ ریاض استفاده كنند، قمار بزرگ السیسی نشانه ای دال بر این است كه این كشور همیشه قادر به خریدن وفاداری نیست. علاوه بر این، مقامات قاهره به این جمع بندی رسیده اند كه جبهه عربستان در حال ضعیف شدن است و جبهه روسیه در حال كسب دست برتر در همه سناریوهای منطقه ای است. این امر خود انگیزه ای قوی برای استمداد قاهره از تهران و مسكو ایجاد می كند.
درواقع،السیسی با تلاش برای تعمیق روابط با قدرت های غیرعرب منطقه سیال خاورمیانه٬ این پیام را به عربستان داد كه ائتلاف قاهره با ریاض، ناسازگار است و در صورتی كه مصر تصمیم به چشم پوشی از حمایت عربستان بگیرد، گزینه های برای جایگزینی دارد. بی تردید، افكار عمومی مصر در تصمیم گیری السیسی در قبال عربستان موثر بوده است.
رد سیاسی، اجتماعی و مذهبی وهابیت عربستان از سوی بسیاری از مصری ها، متغیر دیگری است كه در رابطه با روابط مصر و عربستان نقش ایفا كرد.
این پایگاه اطلاع رسانی در بخش پایانی این مقاله به آینده رابطه مصر و عربستان پرداخت و نوشت، پس از كودتای 2013، عربستان و اعضای شورای همكاری خلیج 'فارس' با ده ها میلیارد دلار كمك و وام از دولت السیسی حمایت كردند. با این حال، عربستان از این سرخورده بود كه السیسی چانه زنی با ریاض را رعایت نمی كند. امتناع مصر از پیروی از سیاست عربستان در قبال سوریه و یمن به همراه استمداد السیسی از مسكو، تهران و بغداد٬ خشم بسیاری از مقامات ریاض را برانگیخت.
تنش در روابط مصر و عربستان در حالی ایجاد شد كه ریاض در شرایط دشواری قرار داد. سقوط قیمت نفت باعث اجرای تدابیر ریاضتی ریاض به منظور تامین كسری بودجه شد و جنگ هزینه بر یمن و بحران سوریه، كشوری كه تلاش های سعودی ها برای براندازی اسد بی نتیجه ماند، نیز مزید بر علت شده است.
خروج مصر از مدار ژئوپلیتیك عربستان از دیگر شكست های راهبردی ریاض است. عربستان همزمان با پیش رفتن به سوی عصر اصلاحات اجتماعی و اقتصادی و برنامه 'چشم انداز 2030' به منظور متنوع سازی اقتصاد كشور، كاهش وابستگی به منابع هیدروكربن كه مستلزم سرمایه گذاری عظیم و داخلی است، این پیام را به السیسی می فرستد كه این پادشاهی بیشتر از این نمی تواند نقش دستگاه خودپرداز(پول) را ایفا كند، جیب های عربستان، گشاد است اما، بدون ته نیست.
با این همه، سعودی ها با وجود سرخوردگی و اهانتی كه احساس می كنند به آنها شده است، به منظور منزوی كردن مصری ها، بر دولت السیسی بیش از حد سرمایه گذاری كردند. همزمان با جنگ ارتش مصر با زیرشاخه های داعش در سینای مصر، مقامات ریاض این مساله را درك می كنند كه تهدیدهای تروریستی در سینا واقع در حوزه مدیترانه و دریای سرخ٬ تاثیرات عمده ای بر امنیت شورای همكاری خلیج 'فارس' دارد.
عربستان مصمم است به منظور تامین امنیت مواد غذایی و مسیرهای ارائه این مواد برای خود و كشورهای شورای همكاری خلیج فارس، كانال سوئز و دریای سرخ را باز و عاری از فعالیت های تروریستی نگه دارد. اینكه مصر واقع شده در تقاطع آفریقا، دریای مدیترانه و خاورمیانه باردیگر دچار ناآرامی سیاسی مشابه سال 2011 شود، بدترین سناریو برای سعودی هاست.
با وجود سرخوردگی های عربستان از اقدامات و مواضع منفعلانه مصر، ریاض این را درك می كند كه ثبات مصر در صدر اولویت ها قرار دارد. اگر اقتصاد مصر سقوط كند و یا درگیری های سیاسی باعث تشدید خشونت و تروریسم در این كشور شود، سعودی ها با بحرانی جدید مواجه خواهد شد.
السیسی با درك ارزش راهبردی كشورش برای عربستان٬ احتمالا به این نتیجه رسیده است كه می تواند با نزدیك شدن به ایران، روسیه و عراق، قمار بزرگی با ریاض به راه اندازد. با توجه به اینكه قاهره و ریاض نمی توانند به طور كامل از یكدیگر دست بكشند، هم پیمانی مصر و عربستان در مرحله فروپاشی قرار ندارد اما، با توجه به تغییر و تحولات در تشكیلات حكومتی و اولویت های ملی دو كشور و تفاوت دیدگاه های آنها درباره تحولات منطقه، حفظ این هم پیمانی، دشوار و سخت است.
خاورم**1088**2041**مترجم:صفا فقیه**انتشار دهنده: سید شاهپور حسینی
تهران-ایرنا- پایگاه خبری 'لوبلاگ' نوشت، حفظ ائتلاف قاهره و ریاض به دلیل تغییر و تحولات در تشكیلات حكومتی و اولویت های ملی و تفاوت دیدگاه ها درباره تحولات منطقه، دشوار است.