اما و اگرهای بیلبوردهای سیاسی شهر تهران

به گزارش ایرنا، مقام متولی شهرداری تهران در پاسخ، به این جمله بسنده می‌كند كه «تاكنون اینگونه نبوده كه تنها به جناح خاصی بپردازیم و سیاست های ما در این زمینه سیاست های دولت یا شهرداری نیست و ممكن است پیامی زده شود كه گروهی تصور كنند این به نوعی به دولت طعنه می‌زند».
البته رییس سازمان زیباسازی شهرداری تهران كه به عنوان متولی این موضوع شناخته می شود قبول ندارد كه در تبلیغات علیه جناح خاصی سیاسی كاری شده است.
هنوز فراموش نشده در یكی دو سال گذشته در مقاطع مختلف زمانی به ویژه همزمان با رویدادهای مهم و حاكمیتی كه در جریان بود، چه تبلیغات و بیلبوردهایی با محتواهای سیاسی و سیاست خارجی در نقاط مختلف پایتخت نصب شد كه صدای خیلی ها را نیز درآورد.
تبلیغات تجاری از طریق بیلبوردهای حاشیه بزرگراهها، معابر شهری و پل های سواره رو و عابر پیاده امروزه به یكی از شیوه های مرسوم و معمول تبلیغات در دنیا تبدیل شده و درآمدزایی بسیاری نیز دارد.
شیوه ای كه اگرچه انتقادهایی از جمله پرت شدن حواس رانندگان هنگام رانندگی و بروز تصادف و ایجاد فضای بی دفاع شهری (تابلوهای تبلیغاتی پل های عابر پیاده) نیز به آن وارد شده اما نه تنها از كاركرد نیفتاده بلكه روز به روز گسترش نیز یافته است.
بنابر اعلام سازمان زیباسازی شهرداری تهران، 20 هزار مترمربع بیلبورد و تابلو تبلیغاتی در پایتخت وجود دارد كه پنج هزار مترمربع آن به تبلیغات فرهنگی و سه برابر این عدد (15 هزار مترمربع) آن به تبلیغات تجاری (با اجاره های بسیار سنگین) اختصاص دارد.
صرف نظر از جنبه های حاشیه ای و سیاسی شدن موضوع تبلیغاتی در تهران كه اخیرا موضوع جنجال برانگیز شده، این تابلوها درآمدزایی خوبی هم دارند كه نگاهی به قیمت های اجاره آنها می تواند گویای كاركردشان باشد.
تعرفه برخی تابلوهای تبلیغاتی پل ها در برخی معابر تهران كه توسط یكی از شركت ها اعلام شده به شرح زیر است:
* بیلبورد 108 مترمربعی در بزرگراه شهید همت،بعد از خروجی بزرگراه شیخ فضل الله نوری ماهانه 520 میلیون تومان
* بیلبورد 9 مترمربعی در خیابان الهیه ماهانه 90 میلیون تومان
* بیلبورد 128 مترمربعی در بزرگراه شهید حكیم، مسیر غرب به شرق بعد از خروجی بزرگراه شیخ فضل الله نوری به حكیم روی تپه ماهانه 380 میلیون تومان
* تابلو تبلیغاتی 54 مترمربعی در پل شهید همت، آفریقا (عرشه پل سواره رو) مسیر شرق به غرب ماهانه 380 میلیون تومان
* تابلو تبلیغاتی 54 مترمربعی در پل عابر پیاده در بزرگراه شهید چمران، مسیر جنوب به شمال قبل از یادگار امام، مقابل آتی ساز ماهانه 270 میلیون تومان
* تابلو تبلیغاتی 60 مترمربعی در بزرگراه افسریه مسیر شمال به جنوب، بعد از سه راه تختی روبروی بیمارستان بعثت ماهانه 105 میلیون تومان
* تابلو تبلیغاتی با متراژ 60.8 مترمربع در پل همت، آفریقا (عرشه پل سواره رو) مسیر غرب به شرق ماهانه 400 میلیون تومان
براساس اطلاعات مندرج در سایت این شركت تبلیغاتی، 29 بیلبورد و 12 تابلو تبلیغاتی در اختیار این شركت قرار دارد كه تعرفه ماهانه هیچكدام از آنها كمتر از 90 میلیون تومان نیست.
البته به گفته مسئولان شهرداری تهران، شركت های تبلیغاتی هنگام عقد قرارداد با سازمان زیباسازی شهرداری
مكلف می شوند در طول سال 15 درصد از تبلیغات خود را به مباحث فرهنگی مورد نظر شهرداری اختصاص
دهند.
با وجود سهم پنج هزار مترمربعی تبلیغات فرهنگی از بیلبوردهای تبلیغاتی سطح پایتخت، در مقاطعی از این ظرفیت برای تبلیغات سیاسی و گسترش مضامین سیاسی با اهداف خاص استفاده می شود.
برای مثال اوایل آبان سال 92 همزمان با مذاكرات هسته ای بیلبوردهایی با عنوان 'صداقت آمریكایی' در شهر تهران نصب شد كه در یكی از طرح ها، دو شخص مقابل هم سر میز مذاكره نشسته بودند كه مذاكره كننده آمریكایی با كت پارچه ای و شلوار نظامی اسلحه ای را از زیر میز به سمت طرف مقابل (مذاكره كننده ایرانی با ریش پروفسوری) گرفته بود.
در یكی دیگر از این تصویرها چنگال یك پرنده شكاری به سوی دستی دراز شده بود كه نشان از نبود صداقت در یك طرف مذاكره را داشت.
رنگ زمینه این طراحی قرمز و زیر آن به زبان انگلیسی و فارسی عبارت «صداقت آمریكایی» نوشته شده بود.
در بالای این عبارت نیز نماد یكی از اماكن آمریكایی قرار داشت.
در یك تصویر دیگر نیز با بهره گیری از نیمرخ چهره مردی خودكار به دست و پشت میز، سعی شده بود به این مضمون پرداخته شود.
آن زمان مدیر وقت روابط عمومی سازمان زیباسازی شهر تهران اعلام كرد این سازمان در نصب بیلبوردهای صداقت آمریكایی دخالتی نداشته است.
سیدهادی ایاذی سخنگوی وقت شهردار تهران همان زمان در مصاحبه مطبوعاتی از جمع آوری بیلبوردهای ضد آمریكایی در سطح شهر خبر داد و اعلام كرد این تابلوهای تبلیغاتی بدون تایید شهرداری تهران نصب شده بودند.
ایاذی همچنین خاطرنشان كرد كه یكی از موسسات فرهنگی تبلیغاتی در اقدامی خودسرانه و بدون اطلاع و تأیید شهرداری، اقدام به نصب این تابلوهای تبلیغاتی كرده بود كه با آنها برخورد شد.
سخنگوی وقت شهردار تهران تاكید كرد: هر تبلیغاتی در سطح شهر باید الزاما به تایید شورای فرهنگی شهرداری برسد.
با وجود اظهارات بالا این سئوال مطرح می شود كه چگونه ممكن است تابلوهایی با مضمون سیاسی به صورت گسترده بدون اطلاع شورای فرهنگی شهرداری و سازمان زیباسازی شهر تهران نصب شده باشد؟!
نوزدهم آبان سال 92 نیز تعدادی تابلو با نیم چهره هایی از اوباما، نتانیاهو، شیمون پرز و آریل شارون با عنوان «شمر زمانه‌ات را بشناس» در برخی از خیابانهای تهران نصب شد.
برخی منابع اعلام كردند این تابلوها كه در بسیاری از مسیرهای پرتردد پایتخت نصب شده بود توسط خانه طراحان گرافیك انقلاب اسلامی و با الهام گرفتن از ماه محرم و عاشورا طراحی شده است.
در این تابلوها نشان داد می شد امام حسین(ع) درحال كشتن شمرهای زمانه است.
آذرماه سال 94 نیز چند بیلبورد در سطح شهر نصب شد كه تصویر رزمنده ای بیسیم به دست را نشان می داد كه در حال ارسال این پیام بود: «حاجی اینجا روسری‌ها عقب نشینی كردند... دشمن محاصرمون كرده! رو پشت بومها بمبهای بشقابی گذاشتند! قلب و فكرمون رو هدف گرفتند! خیلی تلفات دادیم... حاجی اینجا مانتوها دیگه دكمه نداره.....اونم با آستین كوتاه!!! سلاح جدیدشون ساپورته حاجی صدامو می شنوی!!!!!!! حاجی!!! حاجییییییییییییییییییییی».
در ادامه این اقدامات سریالی سال جاری نیز تعداد زیادی بیلبورد با مضمون سیاسی با عنوان «حقوق بشر آمریكایی» به صورت گسترده در سطح شهر نصب شد.
بیلبوردهایی با مضامینی همچون «در آمریكا از هر پنج نوزاد 2 نوزاد به صورت نامشروع به دنیا می آیند»، «از هر 110شهروند آمریكایی یك نفر در زندان است»، «در هر 9 ثانیه یك زن آمریكایی مورد ضرب و شتم قرار می گیرد» و ... در گوشه و كنار پایتخت به ویژه مناطق جنوبی شهر از جمله مناطق 18 و 19 تهران نصب و تصویرهای آن در شبكه های مجازی بطور گسترده دست به دست شد.
این اقدام شهرداری تهران به شدت مورد واكنش جوانان و اعتراض مردم در شبكه های اجتماعی قرار گرفت و عده ای هدف شهرداری تهران را اقدامی سیاسی برای «‌تخریب رقیب» قلمداد كردند.
به دنبال آن كاربران شبكه های اجتماعی با راه اندازی هشتگ و انتشار جملات مطلوب خود، به نصب این بیلبوردها در سطح شهر اعتراض كردند.
«شهر تهران 15 هزار كارتن ‌خواب، بیش از چندهزار كودك‌ كار و تعداد بسیار زیادی معتاد دارد، آیا بهتر نبود كه بودجه نصب چنین بیلبوردهایی برای كاهش آسیب‌های اجتماعی و همین كودكان كار یا برای جلب توجه به آسیب‌های فزاینده اجتماعی و هشدار به خانواده‌ها صرف می‌شد؟»، «آیا می دانید در آمریكا بشكه های نفت و دكل های نفتی گم نمی شوند؟» از جمله نمونه واكنش ها و جملات اعتراضی كاربران شبكه های اجتماعی به این بیلبوردها بود.
اما نكته حائز اهمیت در این زمینه خودداری همه مدیران شهری مربوطه از مصاحبه با رسانه ها درخصوص تابلوهای مذكور بود.
درادامه واكنش ها به این موضوع برخی اعضای شورای اسلامی شهر تهران نیز اظهاراتی داشتند؛ محمدمهدی تندگویان عضو شورای شهر در واكنش به بنرهای شهرداری باموضوع حقوق بشر آمریكایی با بیان اینكه از نظر من این اقدام، سیاسی نیست تاكید كرد:‌ به نظر من اینگونه اقدامات به اصطلاح فرهنگی وظیفه شهرداری نیست.
شهرداری تهران وظیفه دارد در این خصوص به نهادهای دیگر خدمات ارائه كند. مثلاً اگر سازمان تبلیغات خواست كاری بكند٬ شهرداری امكانات در اختیارش قرار دهد.
وی افزود كه شهرداری زیرمجموعه‌های متعدد فرهنگی دارد كه در مسائل فرهنگی هماهنگ نیستند؛ سه سال است تذكر می دهیم این نهادها موازی كاری می كنند اما كسی توجه نمی كند.
تندگویان البته اتهام سیاسی بودن این اقدام ها در شهرداری را رد كرده و گفته بود كه من از این اقدام برداشت سیاسی ندارم.

* پاسخ رئیس سازمان زیباسازی تهران
رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه در زمینه تبلیغات شهری 2 دسته بیلبورد تجاری و فرهنگی وجود دارد گفت: ما این بیلبوردها را به متراژ می شناسیم نه به تعداد.
عیسی علیزاده با اشاره به اینكه نزدیك به پنج هزار مترمربع از بیلبوردها به تبلیغات فرهنگی و سه برابر آن (15هزار متر) به تبلیغات تجاری اختصاص دارد افزود: متولی «تبلیغات فرهنگی» سازمان زیباسازی شهر تهران است.
وی خاطرنشان كرد: در تبلیغات تجاری براساس توافق صورت گرفته با شركت ها در هنگام امضای تفاهم نامه، شركت ها موظفند در مناسبت های مختلف مانند نگارخانه ای به وسعت یك شهر 15 درصد از تبلیغات تجاری خود در طول سال را به تبلیغات فرهنگی اختصاص دهند.
رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران با بیان اینكه عرصه تبلیغات یك عرصه تجاری است و شركت ها نباید متضرر شوند یادآور شد: ممكن است زمانی شركت ها با توجه به شرایط و بازاری كه دارند امكان خالی كردن سازه را نداشته باشند اما هنگام امضای تفاهم نامه تقویم تبلیغات فرهنگی به آنها داده می شود و با توجه به آن برنامه ریزی صورت می گیرد.
وی درخصوص مكانیزم انتخاب تبلیغات فرهنگی نیز گفت: تبلیغات فرهنگی زیرنظر شورایی متشكل از نماینده شورای اسلامی شهر، معاون فرهنگی، اجتماعی شهردار تهران، مدیركل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران و رئیس زیباسازی شهر تهران بررسی می شود و محتوای بیلبوردها پس از بررسی در كمیته های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
علیزاده در پاسخ به این سئوال كه در برخی مقاطع بیلبوردهایی با پیام و محتوای سیاسی در سطح شهر منتشر می شود كه آرم هیچ سازمانی بر روی آنها درج نشده و مشخص نیست كدام نهاد یا سازمان اقدام به این كار كرده است تصریح كرد: متولی و مسئول اصلی تمامی تبلیغات سطح شهر تهران سازمان زیباسازی شهر تهران است اما برای آنكه مشخص باشد آرم سازمان زیباسازی نیز در بیلبوردها درج می شود.
وی تأكید كرد: در كل هر تبلیغی كه در سطح شهر تهران زده می شود چه آرم شهرداری باشد چه نباشد مسئولیت آن با سازمان زیباسازی است.
رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران ادامه دارد: در بعضی مناسبت های دینی و سیاسی مانند محرم و ایام فاطمیه كه پذیرش اجتماعی وجود دارد و تكایا و مساجد نیز اقدام به تبلیغ می كنند شهرداری مخالفتی با این موضوع نمی كند.
وی در پاسخ به این پرسش كه اگر تابلوها و بیلبوردهای سطح شهر مربوط به بحث های فرهنگی و تبلیغات تجاری است چرا زمانی به مسائل سیاسی آن هم با یك جناح خاص می پردازد اظهار كرد كه «تاكنون اینگونه نبوده كه تنها به جناح خاصی بپردازیم و سیاست های ما در این زمینه سیاست های دولت یا شهرداری نیست و ممكن است پیامی زده شود كه گروهی تصور كنند این به نوعی به دولت طعنه می‌زند».
علیزاده تصریح كرد: برای مثال 13 آبان مناسبتی است كه شورای سیاستگذاری رویكردش نسبت به آمریكا و انگلیس به گونه ایست كه شاید این سوء تفاهم بوجود آید كه در تقابل با دولت است، اما اینگونه نیست.
وی درخصوص پیام های منتشر شده در بیلبوردها در زمان مذاكرات هسته ای نیز گفت: زمان مذاكرات هسته ای كه پیام هایی با عنوان «شمر زمانه» منتشر شد هنوز شورای سیاستگذاری و مكانیزم انتخاب تبلیغات فرهنگی راه اندازی و طراحی نشده بود.
به گفته علیزاده اواخر سال 92 شورای شهر تمامی آئین نامه های گذشته در مورد تبلیغات محیطی را كنار گذاشت و مقرر شد محتوای تمامی سازه های سطح شهر توسط این شورا تأیید شود.
رئیس سازمان زیباسازی شهر تهران خاطرنشان كرد: البته بعضی از نهادها و سازمان ها نیز سازه هایی در اختیار دارند بدین معنا كه پایه سازه در مجموعه خودشان است كه این سازمان ها خودشان می توانند نسبت به انتشار پیام روی سازه خود اقدام كنند.
جدای از اینكه شهرداری به عنوان یك نهاد خدماتی آیا باید وارد امور سیاسی شود یا خیر، بحث دیگری در حوزه تخصصی تبلیغات و ارتباطات مطرح می شود كه این رویكرد را زیر سئوال می برد.
عمده كارشناسان حوزه ارتباطات این نوع تبلیغ مستقیم را تأمین كننده اهدافی كه از انجام این تبلیغ ها گزارش می شود نمی دانند و معتقدند شیوه تبلیغات مستقیم سال هاست منسوخ شده و تنها موجب نگرانی شهروندان می شود.
خبرنگار: عاطفه نژادسالاری - انتشار دهنده: محسن فتاحی
تهرام/9353//1625