به گزارش ایرنا، بیماری شپش (پدیكلوزیس)، بیماری شایع در مراكز پرتراكم از جمله مدارس، ورزشگاه‌ها، پادگان‌ها، پرورشگاه‌ها و خوابگاه ها است، این بیماری در فصل زمستان با توجه به نحوه پوشش افراد(پوشیدن لباس بیشتر و استفاده از شال و كلاه)، امكان شیوع آن به صورت اپیدمی بیشتر می شود.
براساس اعلام پزشكان و كارشناسان بهداشت و درمان، شپش سر، شایع ترین بیماری در میان كودكان بین 4 تا 11 سال به خصوص دانش آموزان است كه دراین میان سهم دختران در ابتلا به این بیماری بیشتر از پسران است.
شپش، حشره انگلی است كه رنگ آن از خاكستری تا قرمز(به دلیل مكیدن خون) متغیر است،این حشرات توانایی پرواز یا جهیدن یا نفوذ به درون پوست سر را ندارند اما شش پای آنها برای چسبیدن به موها تكامل یافته است.
شپش، از خون انسان تغذیه كرده و بزاق آن حاوی موادی است كه از لخته شدن خون جلوگیری می‌كند، خارش شدید و بدون علت سر از نشانه های ابتلا به بیماری شپش سر عنوان شده كه بر اثر خارش شدید گاهی اوقات ممكن است عفونت پوستی و زرد زخم ناحیه پشت سر و پشت گوش هم ایجاد شود.
* عدم رعایت بهداشت فردی و ابتلا به بیماری شپش سر
دكتر پروین متوسلین متخصص پوست و مو درباره بیماری شپش و ویژگی های این بیماری به خبرنگار ایرنا گفت: شپش یك نوع انگل بسیار كوچك در اندازه بین سه تا پنج میلی متر است و باعث ایجاد سه نوع بیماری در سر، بدن و ناحیه تناسلی می شود و شایع ترین نوع این انگل شپش سر است كه بیشتر در اماكن دارای تراكم جمعیتی مانند مدارس، مهدهای كودك و پادگان ها به صورت اپیدمی درمی آید.
وی با بیان اینكه در گذشته، رعایت نكردن بهداشت، كمبود حمام و امكانات بهداشتی و نظافتی و استحمام در حمام عمومی از جمله عوامل انتقال و تشدید بیماری شپش در میان افراد بود افزود: این بیماری امروز نیز وجود دارد كه عامل اصلی بروز و ابتلای به آن، رعایت نكردن بهداشت فردی است و در بسیاری مواقع، ناآگاهی فرد نسبت به بیماری منجر به آلوده شدن محیط پیرامونی نیز می شود.
دكتر متوسلین اظهار كرد: این بیماری در گروه های سنی مختلف جامعه دیده می شود و مختص گروه خاصی نیست اما در میان دانش آموزان به خصوص دختران دانش آموز به علت استفاده از پوشش و تعویض وسایل شخصی با یكدیگر شایع تر است.
به گفته وی، به دنبال حضور فرد مبتلا در مكان هایی با تراكم جمعیتی بالا همچون مدرسه، بیماری شپش سر به سایر افراد و همچنین خانواده آنان منتقل شده و گسترش پیدا می كند.
این پزشك متخصص پوست و مو با بیان اینكه انگل شپش سر در مدت زمان 30 ثانیه از فرد مبتلا به دیگری منتقل می شود، افزود: این انگل امكان پرواز ندارد و تنها از طریق تماس نزدیك افراد بایكدیگر و تعویض وسایل شخصی(شانه، برس، شال، روسری، كلاه و ملحفه) منتقل می شود.
وی گفت: به محض اطلاع از ابتلای فرد به بیماری شپش سر در فضای جمعی مانند مدرسه باید سریعا به مسئولان مدرسه و مهدكودك اطلاع داده شود تا بقیه افراد حاضر در این مكان، نیز مورد پایش و غربالگری قرار گیرند.
دكتر متوسلین با اشاره به راه های درمان بیماری شپش سر افزود: در زمان قدیم برای درمان بیماری شپش سر، موی سر بیمار را می تراشیدند كه از لحاظ ظاهری مشكلاتی را برای فرد ایجاد می كرد اما امروز با توجه به محصولات دارویی، دیگر نیازی به انجام این كار نیست و فرد مبتلا برای درمان باید از داروهای مختلفی به صورت شامپو، لوسیون و اسپری استفاده كند.
این پزشك متخصص پوست و مو با بیان اینكه علاوه بر فرد مبتلا به بیماری شپش سر، تمام اعضای خانواده او نیز باید تحت درمان قرار گیرند، اظهار كرد: به دلیل اینكه احتمال دارد فرد نشانه های ابتلا به بیماری شپش سر را نداشته و پس از چند روز نشانه های ابتلا در او بروز كند، باید سایر افراد خانواده نیز تحت درمان قرار گیرند تا این بیماری به سایر افراد نیز منتقل نشود.
وی گفت: در جریان درمان بیماری شپش سر، وسایل شخصی فرد، ملحفه ها و لوازمی كه با سر فرد تماس داشته از جمله مقنعه، روسری و كلاه را باید در آب داغ جوشاند و با اتوی داغ ضدعفونی كرد.
این پزشك متخصص پوست و مو بهترین راه پیشگیری از بیماری شپش سر را اطلاع رسانی و آگاهی بخشی دانش آموزان و خانواده های آنان از این بیماری دانست و گفت: به محض اطلاع از ابتلای یك فرد به بیماری شپش سر، سایر افراد در این مكان نیز باید معاینه شوند و آموزش های لازم در خصوص پیشگیری و درمان بیماری به افراد ارائه شود.
وی با بیان اینكه شیوع بیماری شپش سر، فصل و زمان مشخصی ندارد، افزود: احتمال ابتلا به این بیماری در همه فصول سال وجود دارد و از سوی دیگر بیماری شپش سر مختص كشور خاصی نیست و در تمامی كشورها از جمله اروپا نیز ابتلا به این بیماری شایع است.
* راهكارهای پیشگیری از ابتلا به بیماری شپش سر
دكتر متوسلین با بیان اینكه در مواقعی شوره سر با تخم های شپش اشتباه گرفته می شود، اظهار كرد: در بسیاری مواقع فرد مبتلا از بیماری خود اطلاع نداشته و با خارش های شدید بدون علت سر مواجه است كه بر این اساس دانش آموزان باید به صورت دوره ای و منظم توسط معلمان بهداشت، پزشكان و افراد آموزش دیده معاینه و در صورت ابتلا به پزشك ارجاع داده شود.
وی گفت: بیماری شپش سر قابل درمان است و خانواده ها نباید از ابتلای فرزندشان به این بیماری نگرانی و ترس داشته باشند.
این پزشك متخصص پوست و مو افزود: تخم انگل شپش سر می تواند مدت طولانی بعد از درمان در سر فرد مبتلا باقی بماند كه این تخم ها با شانه كردن با استفاده از شانه های بادندانه ریز و با سركه از ساقه های مو جدا خواهند شد.
* اقدامات آموزش و پرورش تهران برای شناسایی و پیشگیری از ابتلا به بیماری شپش سر
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران نیز با اشاره به اقدامات انجام شده برای پیشگیری از شیوع بیماری شپش سر در بین دانش آموزان گفت: آموزش و پرورش متولی درمان نیست و اقدامات درمانی توسط شبكه بهداشت انجام می شود.
حسن محمدی با بیان اینكه این نهاد متولی آموزش پیشگیرانه، شناسایی، غربالگری و پایش مبتلایان به بیماری شپش سر است، افزود: این اقدامات از ابتدای سال تحصیلی و حداقل دو بار در سال و بیشتر در فصل زمستان كه دوره شیوع این بیماری است توسط مراقبان سلامت آموزش و پرورش در مدارس انجام و در مدارسی كه مراقبان سلامت حضور ندارند، اقدامات شناسایی، غربالگری و پایش مبتلایان به بیماری شپش سر توسط رابطان و مراقبان سلامت معرفی شده از سوی شبكه های بهداشت منطقه ای اجرا می شود.
وی گفت: بلافاصله بعد از مشاهده دانش آموز مبتلا به شپش سر، اقدامات مراقبتی از جمله توصیه های لازم و آموزش های خاص به دانش آموز و خانواده وی ارائه شده و برای پیگیری اقدامات درمانی، به شبكه بهداشت منطقه مربوطه معرفی می شود كه در این مراكز نیز داروهای درمانی و نوع خاصی از شوینده های سر (شامپو پرمترین) در اختیار دانش آموز مبتلا و خانواده وی قرار داده می شود.
محمدی، راه های انتقال انگل شپش سر را از طریق لوازم شخصی آلوده، پوشاك و تماس افراد با یكدیگر عنوان كرد و افزود: براین اساس لازم است كه اطلاعات و آموزش لازم درباره این بیماری به خانواده فرد مبتلا ارائه شود و به نوعی مراقبت های بهداشتی و درمانی از داخل منزل آغاز می شود.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران گفت:اطلاعات و آمار شیوع بیماری شپش سر و تعداد مبتلایان به این بیماری به صورت سالانه جمع آوری شده و در اختیار دستگاه های مسئول قرار می گیرد.
* نبود اپیدمی بیماری شپش سر در بین دانش آموزان تهرانی
وی با اشاره به صحبت های مطرح شده مبنی بر اپیدمی بیماری شپش سر در بین دانش آموزان شهر تهران اظهار كرد: چنین سخنانی صحت نداشته و در حال حاضر وضعیت حادی در رابطه با ابتلا به بیماری شپش سر در مدارس شهر تهران وجود ندارد و دانش آموزان مبتلا به این بیماری در مدارس پس از شناسایی بلافاصله اقدامات درمانی آنان، پیگیری می شود.
محمدی گفت: باتوجه به مشاهدات و بررسی های انجام شده توسط مراقبان سلامت و گزارش های ارائه شده توسط حوزه سلامت، از آنجا كه آگاهی های بهداشتی جامعه به طور كلی افزایش پیدا كرده، میزان شیوع شپش سر در بین دانش آموزان كاهش پیدا كرده است.
معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینكه انگل شپش سر ناقل ویروس، باكتری و بیماری خاصی نیست، افزود: این انگل به دلیل تغدیه از خون انسان، تنها در محل گزیدگی ایجاد خارش كرده و ممكن است باعث التهاب پوست سر در فرد گزیده شده شود.
وی اظهار كرد:این انگل تنها از طریق لوازم شخصی آلوده، البسه و تماس بدنی به خصوص در محیط های با تراكم جمعیتی بالا منتقل می شود كه این اماكن، محیط مناسبی برای تكثیر و انتقال این انگل به شمار می‌رود.
محمدی درباره اقدامات معاونت تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش تهران در زمینه ارتقای سلامت دانش آموزان گفت: وظیفه ذاتی ما در این حوزه، آموزش، پیشگیری و پیشگیری آموزش محور است و زمینه آموزش را در ارتقای سلامت و مسایل بهداشتی از راه های مختلف از جمله محتوای آموزشی و بهداشتی برای دانش آموزان و اولیای آنان فراهم می كنیم و این مسایل به صورت چهره به چهره و جمعی به دانش آموزان آموزش داده می شود.
وی برگزاری همایش های آموزشی برای اولیای دانش آموزان و ارائه آموزش های لازم در زمینه رعایت بهداشت فردی دانش آموز و پیشگیری از بیماری ها در مدارس توسط كارشناسان و متخصصان، تولید و انتشار محتوای آموزشی و تبلیغاتی با موضوعات سلامت و بهداشت از جمله تغذیه سالم و رعایت بهداشت فردی و دیگر موارد مختلف را از جمله برنامه های معاونت تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران در ارتقای سلامت دانش آموزان عنوان كرد.
در مجموع بیش از یك میلیون و 200 هزار دانش آموز مقاطع مختلف تحصیلی در 4 هزار و 500 مدرسه مناطق 19 گانه آموزش و پرورش شهر تهران مشغول تحصیل هستند.
*برای اطلاع از اخبار متنوع انتشار یافته در شبانه روز با كانال ایرنا استان تهران در تلگرام به نشانی IRNATEHRAN@ همراه شوید.
خبرنگار:معصومه جوان معبودی - انتشار دهنده: محسن فتاحی
تهرام/7245//1625
تهران - ایرنا - بیماری شپش سر می تواند در فصل زمستان با توجه به نحوه پوشش و همچنین تراكم جمعیت دانش آموزان در مدارس شایع شود، بیماریی كه در صورت ناآگاهی منجر به بروز مشكلات و نگرانی هایی در میان این قشر و والدین آنها می شود.