تالاب حله یكی از تالاب های استان بوشهر است، این تالاب درسال ۱۳۴۲براثر طغیان رودخانه حله به وجود آمد و از آن سال به بعد به عنوان تالاب و منطقه حفاظت شده زیر نظر محیط زیست استان بوشهر قرار گرفت، آب این تالاب از سرریز جریان رودخانه دالكی و شاپور، بارندگی زمستانه و تا حدودی جزر و مد خلیج فارس تامین می شود البته اكنون به علت خشكسالی وضعیت مناسبی ندارد.
تاثیر سد سازی دامن تالاب حله را هم گرفته است، از زمانی كه سد رییس علی دلواری بر روی رودخانه شاپور احداث شد حقابه این تالاب قطع و از حدود 20 هكتار وسعت بنا به گفته سازمان حفاظت محیط زیست اكنون به 8 هزار هكتار رسیده اما رییس هیات مدیره انجمن توسعه سبز اقلیم پاك بوشهر معتقد است وسعت این تالاب در بهترین حالت حدود 5 هزارهكتار است.
ستاره تناور روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: استان بوشهر به دلیل موقعیت خاص مكانی، شرایط نامساعد اقلیمی، كمی منابع آب های سطحی و زیرزمینی، بالا بودن سطح آب های زیر زمینی شور در سواحل و بنادر، قرار گیری در معرض ریزگردها و تمركز منابع انرژی نفت و گاز و پتروشیمی در سراسر نوار ساحلی موجب تخریب و تغییر چشم اندازهای خشكی و دریا شده است.
وی با اشاره به خشك شدن تالاب حله به علت خشكسالی افزود: با توجه به اهمیت موضوع، انجمن توسعه سبز اقلیم پاك بوشهر اوایل سال 94 طرح ' تغییر نگرش جوامع محلی در خصوص كاركردها و ارزش های تالاب حله' را تهیه و به دفتر طرح حفاظت از تالاب های ایران ارایه كرد كه مورد موافقت قرار گرفت.
وی درباره آشنایی این انجمن با طرح حفاظت از تالاب های ایران گفت: قرار است برنامه جامع مدیریت زیست بومی تالاب حله توسط این طرح تهیه شود از این رو برای این كار كارگاه هایی در منطقه برگزار می شود كه ما هم به عنوان انجمن زیست محیطی در آن حضور داریم كه این حضور موجب آشنایی با اعضای طرح حفاظت از تالاب های ایران شد.
این فعال محیط زیست ادامه داد: برنامه مدیریت جامع تالاب حله یك بخش اجتماعی هم دارد كه بر این اساس نیاز بود یك سری برنامه های فرهنگی و اجتماعی در كنار برنامه های مدیریت زیست بومی شكل گیرد كه نیازمند تغییر نگرش جوامع محلی نسبت به تالاب بود كه برای این كار انجمن توسعه سبز اقلیم پاك بوشهر وارد عمل شد.
وی افزود: با اینكه جوامع محلی همجوار با تالاب سالهای سال است از این تالاب بهره می برند اما هیچگاه به اهمیت آن پی نبردند، شاید علت آنهم دیده نشده آنها توسط نهادها و سازمان های متولی مانند محیط زیست و جنگل و مراتع بود، از این رو اهالی بومی ارتباط خوبی با تالاب نداشتند چون نگاهشان این بود كه تالاب خاصیت چندانی برای آنها ندارد در حالی سود زیادی از جمله تعلیف دام و ساخت صنایع دستی را از تالاب می بردند اما باز تعلق خاطری به آن نداشتند.
تناور اظهار كرد: البته علت اصلی این عدم اهمیت دادن به تالاب، شناخت ناكافی آنها از تالاب و شاید هم نادیده گرفته شدن از سوی نهادهای ذیربط بود، شاید چون ارتباط درستی میان سازمان ها و جوامع محلی برقرار نبود اهالی خود را جدا از تالاب می دانستند.
وی تاكید كرد: از این رو لازم دیدیم به عنوان یك سازمان مردم نهاد به موضوع ورود كنیم تا شاید بتوانیم ارتباط بهتری با جوامع محلی برقرار كنیم، بر این اساس در این طرح سه گروه كشاورزان، زنان و كودكان را تعریف كردیم و سعی كردیم برای هر گروه راهكارهایی برای گفت و گو تعریف كنیم كه می توانست در قالب كارگاه، تور و یا نشست های صمیمانه باشد.
تناور گفت: بر این اساس دو تور گردشگری تالاب برای كودكان و زنان اجرا كردیم كه نتایج بسیار جالبی به همراه داشت، با اینكه كودكان در همان منطقه تالاب حله زندگی می كردند اما هیچ آشنایی با این حوضه آبی نداشتند اما در این تور متوجه اهمیت آن شدند.
وی افزود: همچنین نشست هایی هم با كشاورزان داشتیم كه بسیار مفید بوده است به طوری كه برخی از آنان می گفتند ما سالها است از این تالاب استفاده می كنیم اما اصلا متوجه اهمیت آن نبودیم اكنون كه بخش های زیادی از آن خشك شده و روستای ما ( روستای كره بند واقع در اطراف تالاب) دچار خشكسالی شده به اهمیت آن پی برده ایم.
رییس هیات مدیره انجمن توسعه سبز اقلیم پاك بوشهر گفت:اهالی این منطقه به راحتی ارتباط برقرار نمی كنند اما ما با تلاش توانستیم نگاهشان را تغییر دهیم و اكنون به راحتی به صورت خودجوش وارد عمل می شوند به طوری كه اهالی منطقه به ویژه زنان در مراسم روز جهانی تالاب ها به اراده خود در مراسم شركت كردند.
وی افزود: شغل اصلی مردم منطقه از جمله روستای كره بند كشاورزی و دامپروری است كه نیاز به آب دارد بنابراین وقتی آب نباشد این شغل ها هم از بین می رود اتفاقی كه اكنون برای این منطقه افتاده است و موجب شد جمعیت هزار و 800 نفری روستا به حدود هزار و 200 نفر كاهش یابد.
تناور اظهار كرد: خشكی به روستا كه زمانی سرسبز و محل پرورش اسب های اصیلی بوده غالب شده است، شاید علت نامگذاری روستا هم همین كره های اسب باشد اما به هر حال امروزه خشكسالی گریبان این روستا را گرفته به طوری كه مردم زمین های خود را كاشته اند اما حتی یك گندم هم به علت خشكی زمین سبز نشده است و مردم خود از این وضعیت بسیار ناراحت هستند.
وی گفت: برای این طرح فاز دوم هم تعریف كردیم كه مربوط به حقابه تالاب حله است، در تمام این سالها حقابه تالاب نادیده گرفته شد و علت خشكسالی و خشكی تالاب احداث سد رییس علی دلواری بر روی رودخانه شاهپور است.
این فعال محیط زیست تاكید كرد: زمانی كه سد احداث شد قرار بود وضع بهتر شود اما همیشه در طرح های كلان كشاورزی را در اولویت قرار می دهند و سهم طبیعت نادیده گرفته می شود در حالی كه اگر طبیعت نباشد كشاورزی هم نیست، این دو باید در كنار هم دیده شوند، اگر به طبیعت توجه نشود جواب می دهد كه خشك شدن تالاب حله هم جواب و قهر طبیعت به عملكرد انسان است.
وی اظهار كرد: زمانی كه سد احداث شد دیگر آب به تالاب نرسید و روبه مردن رفت، اما در مقابل در بالادست نخلستان ها و مزارع غرق آب شدند و اكنون تالاب به این نابرابری واكنش نشان داده و جواب تمام بدی های ما را می دهد.
تناور گفت: شكارهای بی رویه، تنش بر سر مالكیت و بازپس گیری زمین های كشاورزی، قطع پوشش گیاهی و آتش سوزی عمدی برای كشت زمستانه گندم و دامپرروی و تغییرات اقلیمی در سال های اخیر از دیگر مواردی است كه موجودیت تالاب را در معرض خطر جدی قرار داده است.
وی اظهار كرد: زمانی تالاب حله محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجری بود كه از سیبری وارد می شدند اما اكنون دیگر خبری از آنها نیست، تالاب خود نیز پرندگان زیادی داشت كه ' دراج ' گونه شاخص این تالاب است و گرگ، گراز و روباه نیز در این تالاب زیاد بود اما اكنون بسیار كم شده اند.
علمی 9014**1440
خبرنگار: كیمیا عبدالله پور
برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با كانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@ https://telegram.me
تهران-ایرنا-حفاظت ازتالاب ها به عنوان زیست بومی ارزشمند در طبیعت چند سالی است در كشور جدی گرفته شده اما دراین میان نقش جوامع محلی در اجرای موفق آن بسیار حایز اهمیت است؛ كاری كه در قالب یك طرح مردمی برای حفاظت تالاب حله انجام شده است.