دخترك، دادگاه فردا را در ذهن خود مجسم می كند و به ناگاه با صدای بلند می گوید: «نه» و با تعجب از او می پرسی چی نه؟ كه پاسخ می دهد: « خدای من! فردای روزی كه حكم برای من صادر شود، نامم در روزنامه ها درج می شود». برای امیدواری دادن به او می گویی خب دخترجان چه بسیار افراد مشابه نام تو در كشور هست پس دیگر جای نگرانی نیست!
اما این دختر شهرستانی كه گویی كاملا از فردای زندگی خود ناامید است سر خود را پایین می اندازد و می گوید: «خانواده و بستگانم كه مرا می شناسند و آنان خواهند فهمید این حكم صادر شده برای من است».
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، این یك نمونه از مواردی است كه دختركان معارض با قانون، خود را نا امید از آینده می بینند.
البته ناامیدی در تك تك چشمان بقیه دختركان كانون اصلاح و تربیت هم موج می زند و حتی كسی كه برای دفاع از خود خطایی مرتكب شده است به فردای خود امیدوار نیست چه رسد به آن كه عمدا مرتكب بزه یا جرمی شده باشد؛این در حالی است كه این موضوع برای بیشتر پسران كانون اصلاح و تربیت و در محیط بیرون مصداق ندارد.
**پذیرش دختران معارض با قانون در خانواده و جامعه سخت تر از پسران است
علی رستمی، رئیس كانون اصلاح و تربیت در گفت وگو با خبرنگار قضایی ایرنا با انتقاد از نوع نگاه بعضی افراد به زنان و دختران جامعه گفت: اگر دختری آسیبی دیده باشد در همه ابعاد، جبران آن بسیار سخت است و خانواده ها در بسیاری از مواقع آسیب های دختران را نمی توانند بپذیرند؛ اما پذیرش آسیب های پسران، راحت تر است.
وی ادامه داد: معمولا پسران هم در رفتارهای معارض با قانون و ارتكاب بزه، آسیب می بینند اما پذیرش پسران در اجتماع از سوی خانواده در برابر دختران، راحت تر و عادی تر است.
رستمی تصریح كرد: تصور كنید دختری یك ماه یا یك روز به خانه نرفته باشد، پذیرش او برای خانواده و اطرافیان بسیار سخت است؛ اما اگر پسری یك سال هم به خانه نرفته باشد ، فكر می كنند آدم مستقلی است كه توانسته است خود را اداره كند و حتی ممكن است به چشم یك مرد او را نگاه كنند در حالی كه او هم ممكن است آسیب های جدی جسمی، روانی و حتی آسیب های جنسی دیده باشد.
وی اضافه كرد: اما خانواده ها و جامعه درباره این مسائل دقیق نمی شوند.
رئیس كانون اصلاح و تربیت با بیان اینكه نوع نگاه جامعه به دختران و آسیب پذیر بودن شان، خود می تواند تقویت كننده ناامیدی در آنان نسبت به پسران باشد، اظهار كرد: این دختران می دانند نسبت به آینده زندگی و نگرش جامعه نسبت به اینها، نگاهی منفی وجود دارد؛ بویژه آنانی كه رفتار نابهنجار معارض با قانون داشتند، لذا تصور دید مثبت جامعه را نسبت به خودشان ندارند.
رستمی خاطرنشان كرد: اگر این دید در سطح جامعه و خانواده ها اصلاح شود امیدواری این بچه ها نسبت به آینده بیشتر خواهد بود.
** بستر برای پذیرش كودكان معارض با قانون در جامعه فراهم شود
سید حسن موسوی چلك، رئیس انجمن مددكاری اجتماعی ایران به همین منظور در گفت و گو با ایرنا ، خواستار كار، روی آموزش مهارت های زندگی در فرزندان شد و گفت: هر چقدر بیشتر این مهارت های زندگی را روی فرزاندانمان كار كنیم به همان اندازه در رفتار آینده آنان تاثیر خوبی خواهد داشت.
وی ادامه داد: اما فقط در بعد اصلاح تربیتی، این كار مختص كانون نیست و باید امكانات بیرون از كانون هم وجود داشته باشد یعنی تغییرات در خانواده هم باید بوجود بیاید.
موسوی چلك با انتقاد از مطالعه نكردن روی خانواده دختر معارض با قانون تصریح كرد: مطالعه ای روی خانواده دخترخانمی كه قرار است یك سال در كانون باشد، انجام نمی شود؛ هیچ كاری با خانواده اش صورت نمی گیرد؛ مهارتی به خانواده آموزش داده نمی شود؛ در حالی كه خانواده ها هم باید آموزش های داده شده به كودكان كانون را فراگیرند كه اگر این اتفاق رخ ندهد،هیچ اتفاق مثبتی در خانواده روی نمی دهد.
به گفته وی، كودكی كه این همه در كانون اصلاح و تربیت آموزش دیده است، اگر به دامان همان خانواده بازگردد چه بسا همه این آموزش ها نتیجه مثبتی برای او نداشته باشد.
رئیس انجمن جامعه مددكاری ایران یكی از مشكلات كودكان معارض با قانون كه مرتكب آسیب های اجتماعی یا دیگر بزه ها غیر از جرم می شوند، مشكل پذیرش آنها در خانواده و جامعه عنوان كرد و گفت: مشكل پذیرش آنان از سوی خانواده و جامعه به گونه ای است كه حتی گاهی مواقع خودشان هم به این باور نمی رسند كه حالا بعد از جرمی كه به هر دلیلی مرتكب شده اند، می توانند بازگشت خوب و موثری به جامعه داشته باشند.
وی مشكل دوم بعد از خودباوری را پذیرش خانواده برشمرد و اظهار كرد: بخش دوم، خانواده است به ویژه پذیرش اجتماعی در درون خانواده و حمایت اجتماعی برای توانمندسازی و بازگشت به زندگی سالم دختران و زنان درگیر جرم و آسیب، كمتر می شود؛ این نگاه درباره مردان و پسران به مراتب كمتر است و جامعه حساسیت بیشتری نسبت به جرائم دختران دارد.
موسوی چلك با بیان اینكه با توجه به اینكه این كودكان، زیر 18 سال هستند، ادامه داد:پایین آمدن سن جرم در این گروه از دختران و نداشتن به امید زندگی سالم و موثر باعث می شود، طول مدتی كه این افراد از جامعه دور می شوند یا جامعه پذیرش نسبت به آنان ندارد، افزایش پیدا می كند و این، می تواند زمینه ارتكاب جرائم بیشتر و یا در سنین بالاتر به همراه داشته باشد.
موسوی چلك با بیان اینكه جامعه، بخش موثر دیگری دراین نوع رفتار ناامیدی در دختران به ویژه دختران معارض با قانون و درگیر آسیب های اجتماعی به شمار می آید خاطرنشان كرد: شرایط سنی، محیط كار، همسایه ها، هم محلی ها، اقوام و بستگان و همه و همه در آنچه اتفاق می افتد نقش دارند و نخست باید بستر برای پذیرش و كمك كردن به این دسته از افراد برای خروج از مسیر، فراهم می شود.
وی ادامه داد: بیشتر از اینها موانع متعددی است كه مانع بازگشت آنان می شود كه جایی این موانع می تواند زمینه انزوا و گاهی هم زمینه انتقام را برای آنان فراهم كند كه هر دوی اینها آسیب زاست و وقتی راه برای بازگشت فراهم نباشد و زمینه های لازم برای بازگشت افراد فراهم نباشد چه بسا آب از سر گذشتن مبنای رفتار آنان می شود و مردم هم با این نگاه و باور كه «خطا كرده دندش نرم جورش را بكشد» یا اینكه «بز گر گرفته گله را گر می گیرد»، وجود این افراد در جامعه را موجب درگیر آسیب شدن اقشار دیگر جامعه قلمداد می كنند و از این رو از پذیرش آنان سر باز می زنند.
**تئوری برچسب در حوزه اجتماعی مانعی برای استفاده از ظرفیت ها
این مددكار اجتماعی با رد تئوری برچسب در حوزه اجتماعی یادآور شد: با تئوری برچسب در حوزه اجتماعی كه افراد تا آخر عمر روی پیشانی شان انگ بزهكار خورده شده است، مخالفم؛ چون این برچسب زدن مانع از استفاده از ظرفیت ها و توانمندی افراد در خانواده و جامعه است.
وی افزود: مانعی كه در این بخش وجود دارد و هم در جامعه به گونه ای آموزش ندیده ایم كه ماهم در قبال این افراد مسئولیت هایی داریم.
موسوی چلك با ذكر مثالی اضافه كرد: در مشهد كارخانه ای وجود دارد كه تمام كارمندان آن كسانی هستند كه یك بار سابقه جرم، دارند؛ البته نمی خواهم این موضوع، عاملی برای تشویق افراد به ارتكاب جرم شود اما نگاه مدیرعامل آن كارخانه نگاه خوبی است كه اگر عده ای در چرخه سالم و زندگی درست به هر دلیلی انحراف پیدا كرده اند دیگر تا آخر عمر نباید چوب خطا را بخورند و اگر این فضا را فراهم نكنیم بقای آنان در انحراف و خلافكاری بیشتر خواهد بود.
رئیس انجمن مددكاری اجتماعی با تاكید بر اهمیت موضوع توانمند سازی افراد بویژه در كودكان، اظهار كرد: سقراط آنان را مانند نهال می داند كه اگر كج شوند امكان اینكه بیشتر بتوان آنان را برگرداند بیشتر می شود اما هر چه تناورتر شوند این امكان سخت تر می شود و این، یعنی، اگر سن این كودكان معارض با قانون بیشتر شود در صورت پذیرش نشدن از سوی خانواده و جامعه خلاف بیشتری را مرتكب می شوند و در نتیجه بازتوانی آنان سخت تر می شود.
وی ادامه داد: پذیرش دختران به مراتب باید بیشتر باشد چون محدودیت های بیشتری در تعارض با قانون نسبت به پسران وجود دارد.
** ارتكاب خطا توسط فرزندان موجب نفی آنان نشود
موسوی چلك با بیان اینكه بدون شك، شب، دیر وقت آمدن به خانه دختر آزار دهنده است، گفت: چاره ای نداریم جز اینكه قبل از ارتكاب جرم آنان، برنامه ریزی كنیم اما اگر دچار خطا شده اند نباید این دلیل بر نفی آنان شود.
رئیس انجمن مددكاری اجتماعی با تاكید بر نهادینه شدن این موضوع خاطرنشان كرد: این موضوع نیازمند سیاستگزاری هایی است كه در كشور برای ایجاد بستر برای بازگشت و آموزش آنان انجام می شود و بخش دیگر بسترسازی فرهنگی است كه زمان می برد.
وی یادآور شد: جامعه ای كه در آن، سرمایه اجتماعی بالاتر باشد احتمال بازتوانی این افراد با مشاركت مردم به مراتب بیشتر خواهد بود.
موسوی چلك، خواستار لحاظ كردن موارد بالا در برنامه ریزی های كوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت شد و گفت: باید شرایط هر سه نوع برنامه ریزی را داشته باشیم و تا در نهایت دست كم یكی از آنها برآورده شود.
رئیس انجمن مددكاری اجتماعی با بیان اینكه از هر طیف انتظارات خاص خود را داریم، اظهار كرد: باید با استفاده از ظرفیت های موجودبویژه مردم و سازمان های غیردولتی، بتوانیم در این زمینه موفق عمل كنیم.
موسوی چلك همچنین به اهمیت احساس امنیت كودك هم تاكید كرد و گفت: كودك، اگر به هر دلیلی مرتكب جرم شده باشد به اولین كسی كه بگوید، نگاه خشونت آمیز طرف مقابل باعث می شود با نخستین خطا دیوار بزرگی جلوی خود ببیند كه امیدی به نجات از این دیوار و خروج از آن برای او وجود ندارد و تا زمانی كه این موانع سر راه كودكی كه برای نخستین بار مرتكب خطا می شود وجود داشته باشد نمی توان از این دسته كودكان بویژه اگر دختر باشند احساس عزت نفس و كرامت و امید داشت.
**زنان و دختران بدلیل حاكمیت پدیده مردسالاری در حاشیه اند
علی نجفی، استاد علم حقوق و وكیل دادگستری در گفت وگو با خبرنگار قضایی ایرنا درباره حس ناامیدی دختران معارض با قانون و حتی بسیاری از دیگر دختران و بانوان در محیط بیرون، اظهار كرد: معمولا در جامعه به دلیل نوع نگرش مردسالارانه، زندگی اجتماعی برای افراد جامعه بویژه زنان و دختران حقوق و تكالیفی را مقرر می دارد كه به تدریج در افكار عمومی ، اهدافی را ایجاد می كند كه در چارچوب آن حقوق و تكالیف، این افراد سعی در برنامه ریزی آن خواهند داشت.
وی اضافه كرد: طبیعتا سن، جنس، پایگاه اقتصادی فرهنگی در نوع هدف و آرمان و شیوه برنامه ریزی اثر خواهد داشت در نتیجه اینكه انسان ها با افكار مختلف برای پذیرش مسئولیت های احتمالی آماده می شوند.
این حقوقدان با بیان اینكه اصولا نوعی ناامیدی و افسردگی در برخی مردم بویژه نسل جوان به دلیل مشكلات اقتصادی وجود دارد ، اظهار كرد: دلایل مختلف ازجمله تحریم اقتصادی، فساد، سوء مدیریت از یك طرف و تورم از طرف دیگر مشكلاتی را خواسته و ناخواسته بر مردم تحمیل می كند.
وی ادامه داد: در این میان زنان جامعه به علت حاكمیت پدیده مردسالاری تا به امروز به عنوان موجودی حاشیه ای بیشتر مورد توجه بوده اند و این امر در نتیجه اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی كاملا نمود داشته و دارد.
نجفی توانا در عین حال اضافه كرد: البته جامعه به سویی می رود كه زنان به عنوان مطالبه كننده حقوق قانونی خود در حال پر كردن برخی از شكاف ها هستند.
اجتمام** 7329**1776
گزارشگر : لیلا اسماعیل نژاد**انتشاردهنده:لیلا خطیب زاده
*آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej
تهران - ایرنا- امید به زندگی و آینده در زنان از بقیه افراد آسیب پذیر كمتر است و در این میان دختركان آسیب دیده بیش از همه نا امیدی را هجی می كنند.