زنان و شوراهای اسلامی شهر و روستا؛ راهی كه رفته اند، نگاهی كه دارند

به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، آمارها را كه نگاه می كنیم مشاهده می شود كه بیش از 269 هزار مرد در انتخابات شورای اسلامی ثبت نام كرده اند كه حدود 93،7 درصد كل ثبت نام كنندگان هستند، اما زنان 6،3 درصد این آمار را به خود اختصاص داده اند.
نگاهی به آمار ثبت نام كنندگان در انتخابات شوراهای اسلامی و شهر و روستا نیز نشان می دهد كه تعداد نامزدهای زن در انتخابات شوراهای روستاها به مراتب بیشتر از زنان شركت كننده در انتخابات شوراهای شهرها است كه این نیز جای تامل دارد.
طبق آمارها، تعداد كل داوطلبان زن برای شوراهای شهر 6 هزار و 743 نفر و تعداد كل داوطلبان مرد برای شوراهای شهر 48 هزار و 145 نفر، همچنین تعداد كل داوطلبان زن برای شوراهای روستا 11 هزار و 142 نفر و تعداد كل داوطلبان مرد برای شوراهای روستا 221 هزار و 395 نفر است.
اما آیا فقط 6 درصد از بانوان به فكر مشاركت در عرصه آبادانی و توسعه شهرها هستند، آیا این آمار نیازمند بازنگری نیست كه بانوان با توجه به توانمندی هایی كه دارند می توانند در عرصه های مختلف تاثیرگذار باشند، البته این آمار تعیین كننده مشاركت زنان در شوراهای اسلامی شهر و روستا نیست.
براساس آمارها نزدیك سه هزار نفر از بانوان عضو اصلی و مابقی عضو علی البدل شوراهای اسلامی شهر و روستا و یك هزار و 544 زن به عنوان دهیار فعالیت دارند، حال باید دید در انتخابات آینده چه تعداد از زنان در این دوره از شوراها پذیرفته و تصمیم گیری برای مدیریت در شهرها و روستاها را به عهده می گیرند.
سیده فاطمه حسینی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: اگر چه وضعیت مشاركت سیاسی زنان در عرصه بین الملل پیشرفت چندانی نداشته اما خوشبختانه در كشور ما این پیشرفت قابل ملاحظه است و در دوره دهم مجلس شورای اسلامی تعداد كاندیداهای زن مجلس از 8 درصد به 11 درصد افزایش پیدا كرد و تعداد نمایندگان زن مجلس نیز از 9 نفر به 17 نفر افزایش یافت.
وی با اشاره به افزایش درصد كاندیداهای زن در انتخابات شوراهای شهر و روستا از 4،2 درصد به 6،3درصد در انتخابات اخیر، افزود: در انتخابات قبلی شورای شهر نیز بیش از 12 هزار زن كاندیدا شده بودند كه 6 هزار نفر آنها انتخاب شده بودند.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بخشی از دلیل افزایش مشاركت سیاسی زنان در انتخابات مجلس دهم به دلیل تعیین سهمیه 30 درصدی از سوی برخی احزاب برای زنان در لیست‌های انتخاباتی و البته اراده احزاب برای مشاركت زنان بود كه در افزایش مشاركت سیاسی زنان نقش داشت.
وی خاطرنشان كرد: در نهایت شاهد بودیم برای اولین بار در تاریخ مجلس ایران درصد زنان نماینده از 3 درصد به 5،9 درصد افزایش پیدا كرد و میانگین سنی نمایندگان زن از 48 به 42 كاهش یافت كه نشان دهنده اعتماد ملی به زنان جوان است كه امیدواریم افزایش آمار زنان منتخب در شوراهای اسلامی شهر و روستا را شاهد باشیم.
بررسی آمارهای حاصل از ستادهای استانی انتخابات شوراهای شهر و روستا و براساس ثبت نام بانوان در این انتخابات در كشور نشان می ‌دهد مشاركت زنان در استان ‌های تهران، كرمان و سیستان و بلوچستان تفاوت معناداری با سایر نقاط كشور دارد.
براساس آمارهای ارائه شده از ستادهای استانی انتخابات شوراهای شهر و روستا ۶ استان به لحاظ تعداد زنان ثبت‌ نام كننده در صدر بیشترین تعداد زنان نامزد در كشور قرار دارند، این استان‌ ها شامل كرمان با ثبت‌ نام یك هزار و ۸۴۰زن، سیستان و بلوچستان با یك هزار و ۳۹۷ زن، تهران با یك هزار و ۳۳۷ زن، فارس با یك هزار و ۱۸۹زن، خراسان رضوی با یك هزار و ۱۱۶زن و مازندران با ثبت نام یك هزار و پنج زن در صدر قرار دارند.
فاطمه ذوالقدر نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز بر ضرورت مشاركت زنان در شوراها تاكید جدی دارد و گفت: یكی از گسترده ‏ترین عرصه ‌های حضور زنان در اجتماع عضویت آنان در شوراهای اسلامی روستا، بخش، شهر، شهرستان و استان است كه از دو جهت حائز اهمیت است.
وی خاطرنشان كرد: از یك سو نشان‌ دهنده اعتماد اقشار مختلف مردم از جمله مردان در سپردن كارهای مدیریتی به زنان در یك انتخابات آزاد است و از سوی دیگر حضور قدرتمند زنان در مراكز تصمیم‏سازی كلان مناطق است كه در توجه به خواسته‌ های زنان كه نیمی از جمعیت كشور را تشكیل می‏دهند، بسیار موثر است.
ذوالقدر ادامه داد: این نكته حائز اهمیت است كه در بحث انتخابات، حضور كمیتی نباید مطرح باشد، بلكه حضور كیفی و عاقلانه، مدبرانه، با تدبیر و آگاهانه باید مطرح باشد؛ با توجه به اینكه زنان در بحث هدایت ‌دهی به افكار خانواده نقش مهمی دارند و رای یك زن رای یك خانواده است به همین منظور باید در زمینه آگاه ‌سازی زنان در حوزه سیاسی و اجتماعی توجهی بیش از پیش انجام پذیرد.
اگرچه در سال های اخیر شاهد حضور پررنگ زنان در عرصه انتخابات شورای شهر و روستا بوده ایم، این بار در در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز حضور پررنگی از خود به نمایش خواهند گذاشت.
شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری نیز در هنگام ثبت نام نامزدهای انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در روزهای 30 اسفند 95 تا ششم فروردین 96 با انتشار فراخوانی برای تحقق حق زنان بر شهر، از زنان فهیم، آگاه ،توانمند و خودباور، خواست تا فرصت باقیمانده برای ثبت نام در انتخابات شورای شهر و روستا را غنیمت شمرده و دیگر زنان را نیز برای ثبت نام تشویق كنند.
وی همچنین افزود: انتظار می رود در این شرایط كه شوراهای اسلامی شهر و روستا چندین دوره آزمون و خطا را تجربه كرده اند و اینك به سن بلوغ و پختگی خود پا گذاشته اند، از یك سو زنان فهیم و آگاه و توانمند و خودباور فرصت باقیمانده برای ثبت نام را غنیمت شمرده و دیگر زنان را نیز برای ثبت نام تشویق كنند واز سوی دیگر بر مردان فهیم، آگاه، متعهد، قائل و معتقد به عدالت جنسیتی است كه مشوق زنانی باشند كه آمادگی ورود به عرصه انتخابات شورای شهر و روستا را دارند.
مولاوردی اضافه كرد: امیدواریم در كنار نرخ مشاركت سیاسی زنان و تعداد كاندیداها كه از هشت درصد به ١١ درصد رسید و كاندیداها در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا كه امسال از ٤،٦ درصد به ٦،٣ درصد رشد رسیده است شاهد رشد در حوزه افزایش مشاركت های زنان در بخش های مختلف باشیم.
وی خاطرنشان كرد: امیدواریم در روزهایی كه در پیش رو داریم و دو رویداد انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا با مشاركت حداكثری زنان شاهد خلق حماسه در این عرصه باشیم.
البته در برخی از شهرهای كشور استقبال زنان برای حضور در شوراهای اسلامی و شهر و روستا بسیار چشمگیر بود به گونه ای كه در استان سیستان و بلوچستان رشد 102 درصدی ثبت نام زنان در انتخابات شوراهای شهر و روستا را شاهد بودیم.
براساس آمارها یك هزار و 313 نفر داوطلب زن در انتخابات شوراهای شهر و روستا ثبت نام كردند.
اطهره نژادی معاون برنامه ریزی و هماهنگی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در گفت و گو با ایرنا درباره شاخص هایی كه زنان می توانند در این انتخابات شركت كنند، گفت: در انتخابات شوراهای شهر و روستا، تفاوتی بین زن و مرد در ویژگی های مورد نیاز برای كاندید شدن وجود ندارد.
نژادی معتقد است كه نباید زنان صرفا برای مشاركت بیشتر، اشتباهات برخی مردان را در این فرایند تكرار كنند كه گاهی بدون تخصص مرتبط، خود را شایسته حضور در جایگاهی تخصصی می بینند.
وی اظهار داشت: باید قبل از هر چیز به وظایف شوراها آشنا باشند، ضرورت و اهمیت وجود چنین جایگاهی را به درستی دریابند و قبل از اینكه مردم به ارزیابی آنها بپردازند؛ هر فرد، به ارزیابی خود بپردازد كه آیا تخصص كافی برای برخورد با مسائل مرتبط با سیستم شهر كه مجموعه ای در هم تنیده از سیستم های اجتماعی و اكولوژیكی است را دارد یا خیر.
وی خاطرنشان كرد: بنابراین تخصص، تجربه كاری و روحیه كار تیمی در عین حفظ استقلال اندیشه و صاحب نظر بودن، از مهمترین خصوصیاتی است كه فرد باید در خود سراغ داشته باشد؛ برای چنین جایگاهی كاندید شود و امیدوارم زنان با حضور تخصصی و موثر خود، اعتماد جامعه را به توانمندی زنان بالا ببرند كه انشاءالله همینگونه نیز خواهد بود.
معاون برنامه ریزی و هماهنگی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری همچنین درباره تاثیر حضور زنان در شوراها نیز گفت: وقتی جامعه از اقشار و گروه های مختلف زنان و مردان تشكیل شده و در عین انسجام و هماهنگی، از تنوع و ناهمگونی درونی به سبب نیازها، خواسته ها و رفتارهای مختلف برخوردار است.
این مسوول تصریح كرد: پس برنامه ریزی نظارتی بر مدیریت شهر و روستا به عنوان سكونت گاه های انسانی نیز، نیازمند نگاه چند جانبه و در عین حال منسجم و تلفیقی است.
نژادی ادامه داد: قطعا بررسی موضوعات و مسائل، تنها از نگاه مردان، مسائل مربوط به نیازها و خواسته های گروه های سنی زنان و دختران و اقشار گوناگون زنان را به خوبی و به كفایت در نظر نمی گیرد. بنابراین همچنان كه تاكید داریم شهر و روستا، پدیده هایی هستند كه باید با تخصص های مكمل اجتماعی و اكولوژیكی به بررسی مسائل آنها پرداخت تا نظارت كاملا تخصصی انجام شود، به همان إندازه باید توجه داشته باشیم كه حضور زنان به بررسی دقیق تر موضوعات جنسیتی كمك خواهد كرد و ضروری است.
وی درباره اینكه آیا با انتخاب زنان در شوراها در عرصه انتخاباتی می توان به شهردار بودن آنها امیدوار شد، نیز گفت: عرصه انتخاب شهرداران نیز مانند همه عرصه های انتخاب، از تصمیم گیری غالب مردانه متاثر است. نمی دانم این تصور كه مدیریت اصلی هر عرصه ای حق مردان تلقی می شود، به پشتوانه كدام رقابت سالم تخصصی شكل گرفته و به صورت پیدا و پنهان، ادامه دارد.
وی اضافه كرد: اما امیدواریم در این دوره از شورای شهر، شاهد حضور شهرداران زن در كلان شهرها، شهرهای متوسط و شهرهای كوچك باشیم؛ گمان نمی كنم شهرداری شهرداران زن، خاطره ناخوشایندی در ذهن شهروندان ایجاد كند؛ یك بار هم جسارت اعتماد داشته باشیم.
باید گفت كه حضور و مشاركت زنان در عرصه های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی می تواند تاثیر بسزایی در توسعه كشور داشته باشد چرا كه زنان از ظرفیت ها و توانمندی های بالایی برخوردار هستند، كه البته در شوراهای اسلامی و شهر و روستا می توان مدیریت را به زنان سپرد چون آنان از ظرافت بیشتری برای انجام فعالیت های شهری و روستایی برخوردار هستند.
اگرچه با روی كار آمدن دولت تدبیر و امید مشاركت اقتصادی و اجتماعی زنان در عرصه های مختلف افزایش یافته است، اما باید تلاش های زنان برای افزایش این مشاركت ها به دلیل داشتن توانمندی های فراوان بیشتر شود.
سمیه محمودی عضو فراكسیون زنان مجلس شورای اسلامی نیز گفت: بانوان جامعه بارها استعداد و توانمندی خود را در عرصه ‌های مختلف ثابت كرده ‌اند و انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز فرصت دیگری است كه این قشر از اجتماع بار دیگر با حضوری پر شور، توانایی خود را نشان دهند.
وی اظهار كرد: حضور پر شور و تاثیر گذار بانوان در طول تاریخ پر فراز و نشیب ایران مسئله‌ ای غیر قابل انكار و ثابت شده‌است، بانوان همواره در همه عرصه ‌های تاریخی همپای مردان در راه دفاع از خاك كشور و ارزش های اسلامی تلاش كرده‌اند اما میزان حضور این گروه از جامعه در ادورا مختلف، متفاوت بوده است.
محمودی ادامه داد: زنان 50 درصد از جمعیت جامعه را تشكیل می‌دهند و در دوران بعد از انقلاب اسلامی از نظر اجتماعی و سیاسی جایگاه خود را پیدا كرده و در مسیری درست و الهی فعالیت می‌كنند.
محمودی با تاكید بر ضرورت ارائه تعریف جامع از زنان فعال در عرصه سیاسی، اظهار كرد: زنان جامعه ثابت كرده‌اند كه حتی می‌توانند در جایگاه‌هایی همانند ریاست جمهوری در عرصه ملی و عضویت در شوراهای اسلامی در استانها و شهرستان ها، خدمات بسیاری به انقلاب و اسلام انجام دهند.
وی همچنین با تاكید بر ضرورت تقویت روحیه خودباوری در بین بانوان جامعه، گفت: بانوان جامعه بارها استعداد و توانمندی خود را در عرصه‌های مختلف ثابت كرده‌اند و انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز فرصت دیگری است كه این قشر از اجتماع بار دیگر با حضوری پر شور، توانایی خود را نشان دهند.
وی تصریح كرد: تاكید بر ضرورت حضور بانوان در جامعه و در عرصه فعالیت های سیاسی و اجتماعی، به منزله نفی نقش موثر و توانمندی آقایان نیست، بلكه این تاكید به این معناست كه باید زن و مرد در محیط اجتماع همپا و دوشادوش یكدیگر فعالیت كنند.
محمودی گفت: از همه مردم انتظار می‌رود كه همانگونه كه بارها در طول تاریخ انقلاب با خلق حماسه‌های ماندگار ولایتمداری التزام به مبانی دینی و انقلابی را ثابت كرده‌اند، این بار نیز برای انتخاب افراد اصلح در شوراهای اسلامی شهر و روستا حضور پر شوری داشته باشند.
از آنجا كه نیمی از جمعیت ایران را زنان تشكیل می دهند، می بایست بانوان مشاركت شان را افزایش دهند تا بتواند علاوه بر نقش داشتن در توسعه كشور، توانمندی ها و پتانسیل های خودشان را به نمایش بگذارند. نزدیك به سه هزار نفر از بانوان عضو اصلی و مابقی عضو علی البدل شوراهای اسلامی شهر و روستا هستند.
با فعالیت دولت یازدهم سه نفر از معاونان رئیس جمهوری را زنان تشكیل دادند و اكنون ١٠ درصد كابینه دولت زنان هستند، بانوان كشور در كابینه یا در بدنه دولت فعالیت دارند و 16 نماینده زن در مجلس حضور دارند و انتصاب یك زن به عنوان قاضی جرقه ای از امید در دل بانوان زد.
مدیریت 40 درصد مدیران نشریات توسط زنان، وجود 25 نشریه ویژه زنان، مشغول بودن ٢٢ درصد زنان ایرانی در بخش كشاورزی، 52 درصد در بخش خدمات، فعالیت ٢٥ درصد زنان در بخش صنعتی نساجی، پوشاك و صنایع دستی،‌ فعالیت زنان در 11 درصد از یكصد هزار تعاونی فعال از دیگر اقداماتی است كه در طول این دوره انجام شده است.
همچنین طبق آمارها،‌ در بخش استخدام دولتی، زنان سهم ٢٧/٢ درصد را از آن خود كرده اند اما در بخش خصوصی حضور زنان به ٧٢ درصد رسیده است، تعداد مدیران زن در شركت های دانش بنیان نیز ٣٢٠ نفر، فعالیت زنان در ١٧ تشكل سیاسی و حزب ( سمت دبیركلی زنان)، سهم 47 درصدی زنان از كل دانشجویان نیز از دیگر فعالیت های زنان به شمار می رود.
براساس آمارها ، یك هزار و 544 زن به عنوان دهیار فعالیت دارند و 817 زن نیز مشاور امور بانوان دستگاه های اجرایی هستند.
همچنین دو زن به عنوان معاون استاندار و 50 زن به عنوان مدیران كل استانداری ها انتخاب شده اند و این در حالی است كه در كل دستگاه های اجرایی 49 مدیركل زن داریم.
معاونان زن مدیركل در استانداری ها 40 نفر، معاونان مدیران كل در دستگاه های اجرایی 215 نفر هستند كه علاوه بر آن چهار فرماندار زن و هفت معاون فرماندار زن، 220 زن به عنوان مشاور امور بانوان در فرمانداری ها و 19 زن نیز به عنوان بخشدار فعالیت دارند.
همه این آمارها نشان می دهد كه زنان گام های بلندی برای ورود به عرصه توسعه كشور برداشته اند اما باید با خودباوری و دادن فرصت به آنان،‌ عرصه مدیریتی و تصمیم گیری را به آنان واگذار كرد چون استعدادها و پتانسیل های فراوانی در بانوان وجود دارد.
اولین دوره انتخابات سراسری شوراهای اسلامی كشور هفتم اسفند سال 377 با استقبال مردم در بیش از 40 هزار حوزه انتخاباتی برگزار شد و در نهایت حدود 200 هزار نفر از منتخبین مردم برای اداره امور شهر ها و روستا های كشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند. شروع به كار شوراهای اسلامی از نهم اردیبهشت سال 1378 آغاز شد.
از سال ۱۳۷۷ تاكنون چهار دوره انتخابات شهر و روستا برگزار شده است، دوره اول، ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۱ هجری خورشیدی، دوره دوم ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ هجری خورشیدی، دوره سوم، ۱۳۸۵ تا ۱۳92 هجری خورشیدی، دوره چهارم ۱۳92 تا ۱۳96 هجری خورشیدی (دوره كنونی) و در نهایت دوره پنجم، 1396 تا 1400 هجری خورشیدی كه همزمان با انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری روز 29 اردیبهشت امسال برگزار می شود.
شورای اسلامی دارای حدود و وظائف قانونی خاصی است و همچنین دارای اختیاراتی است كه این اختیارات در آبادانی شهر و روستا ها بسیار موثر است به عنوان مثال براساس اصل‏ 102فصل هفتم قانون اساسی، شورای‏ عالی‏ استانها حق‏ دارد در حدود وظایف‏ خود طرح هایی‏ تهیه‏ و مستقیما یا از طریق‏ دولت‏ به‏ مجلس‏ شورای‏ اسلامی‏ پیشنهاد كند، این‏ طرح ها باید در مجلس‏ مورد بررسی‏ قرار گیرد.
براساس اصل 103 فصل هفتم قانون اساسی ، استانداران‏، فرمانداران‏، بخشداران‏ و سایر مقامات‏ كشوری‏ كه‏ از طرف‏ دولت‏ تعیین‏ می‏ شوند در حدود اختیارات‏ شوراها ملزم‏ به‏ رعایت‏ تصمیمات‏ آنها هستند.
اجتمام**7268** 1418
گزارشگر: مهناز بیرانوند** مریم فراهانی**انتشار:م‍‍ژگان توانا
*آگاهی از آخرین اخبار اجتماعی و حوادث ایران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعی ایرنا:
@irnaej
https://t.me/irnaej