بمناسبت سالگرد جاودانگی؛ سهراب شاعر صمیمیت و پاكی

به گزارش ایرنا، سهراب در 15 مهرماه سال 1307 در شهر كاشان دیده به جهان گشود، محل تولد او باغ بزرگی در محله «دروازه عطا» كاشان بود.
پدربزرگش میرزا نصرالله خان سپهری نخستین رئیس تلگراف خانه كاشان، پدرش اسدالله و مادرش ماه جبین نام داشتند كه هر دو اهل هنر و شعر بودند.
سهراب سپهری دوره ابتدایی را در دبستان خیام و متوسطه را در دبیرستان پهلوی كاشان گذراند و پس از فارغ التحصیلی در دوره دو ساله دانشسرای مقدماتی پسران در تهران، به استخدام اداره فرهنگ و هنر كاشان درآمد.
در شهریور1327 در امتحانات ششم ادبی شركت و دیپلم دوره دبیرستان خود را دریافت كرد، سپس به تهران آمد و در دانشكده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و همزمان به استخدام شركت نفت در تهران درآمد اما پس از هشت ماه استعفا داد.
سپهری در سال 1330 نخستین مجموعه شعر نیمایی خود را به نام «مرگ رنگ» منتشر كرد.
شعر نیمایی سبكی از شعر معاصر فارسی است كه نخستین نمونه شعر نو در ادبیات فارسی بوده و برآمده از نظریه ادبی نیما یوشیج شاعر معاصر ایرانی است، تحولی كه نیما انجام داد در دو حوزه فرم و محتوای شعر كلاسیك فارسی بود.
وی در سال 1332 از دانشكده هنرهای زیبا فارغ التحصیل شد و نشان درجه اول علمی را دریافت كرد، در همین سال در چند نمایشگاه نقاشی در تهران شركت كرده و نیز دومین مجموعه شعر خود را با عنوان «زندگی خواب ها» منتشر كرد.
وی به فرهنگ مشرق زمین علاقه خاصی داشت و سفرهایی به هندوستان، پاكستان، افغانستان، ژاپن و چین داشت.
مدتی در ژاپن زندگی كرد و هنر حكاكی روی چوب را در آن جا فرا گرفت، هم چنین به شعر كهن سایر زبان ها نیز علاقه داشت، از این رو ترجمه هایی از شعرهای كهن چینی و ژاپنی را انجام داد.
سهراب هنرمندی جستجوگر، تنها، كمال طلب، فروتن و خجول بود كه دیدگاه انسان مدارانه اش بسیار گسترده و فراگیر بود.
دلتنگی عجیبی در شعرهای سهراب موج می زد ولی او شاعر استعاره های شگفت انگیز با تخیلات لطیفی بود كه به انسان حس لطیف از نزدیكی با طبیعت و حتی سایر موجودات می دهد.
وی در ابتدا به سبك نیمایی شعر می سرود ولی بعدها رویه خودش را باز شناخت، در این شیوه جدید سهراب سپهری بر دیدگاه انسان مدارانه و آموخته هایی كه از فلسفه ذهن فرا گرفته بود به شیوه جدیدی دست یافت كه «حجم سبز» شیوه تكامل یافته سبكش محسوب می شود.
حجم سبز نام هفتمین كتاب از هشت كتاب (مجموعه اشعار) سهراب سپهری است كه نخستین بار در سال 1346 توسط انتشارات روزن چاپ شده‌ است.
شعر وی صمیمی، سرشار از تصویرهای بكر و تازه است كه همراه با زبانی نرم، لطیف، پاكیزه و منسجم تصویرسازی می كند.
از معروف ترین شعرهای وی می توان به «نشانی»، «صدای پای آب» و «مسافر» اشاره كرد كه شعر صدای پای آب یكی از بلندترین شعرهای نو زبان فارسی است.
او در صدای پای آب با زبانی شیوا و ساده می گوید:
اهل كاشانم
روزگارم بد نیست
تكه نانی دارم خرده هوشی سر سوزن ذوقی
مادری دارم بهتراز برگ درخت
دوستانی بهتر از آب روان
و خدایی كه در این نزدیكی است
لای این شب بوها پای آن كاج بلند
روی آگاهی آب روی قانون گیاه ......
اما سهراب تنها یك شاعر زبردست نبود، او در نقاشی به شیوه ای موجز، به نیمه انتزاعی دست یافت كه برای بیان مكاشفه های شاعرانه اش در طبیعت كویری كارگشا بود.
سهراب سپهری در سال 1358 به بیماری سرطان خون مبتلا شد و به همین سبب در همان سال برای درمان به انگلستان رفت، اما بیماری بسیار پیشرفت كرده بود و وی ناكام از درمان به تهران بازگشت.
او سرانجام در غروب اول اردیبهشت سال 1359 در بیمارستان پارس تهران به علت ابتلا به بیماری سرطان خون درگذشت و صحن امامزاده سلطان علی بن محمد باقر (ع) روستای مشهد اردهال واقع در اطراف كاشان میزبان ابدی سهراب شد.
بر روی سنگ قبر این شاعر شعر نو بخشی از اشعار وی این چنین آمده است:
به سراغ من اگر می آیید، نرم و آهسته بیایید
مبادا كه ترك بردارد، چینی نازك تنهایی من

** سهراب نقاشی هایش را می سرود
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی كاشان در گفت و گو با ایرنا از سهراب سپهری به عنوان شخصیت برجسته شعر و نقاشی ایران و جهان یاد كرد و افزود: سهراب شاعر نقاشی بود كه وجه شعر او در رده دوم قرار می گیرد و دلیل آن این بود كه او نقاشی هایش را می سرود.
مصطفی جوادی مقدم ادامه داد: سهراب در نقاشی طبیعت را لمس و بعد به شعر می كشید و تلفیق نقاشی با شعر باعث درك بیشتر مخاطب می شد.
وی با بیان این كه اقدام های در خور شان برای این نقاش و شاعر نامور در ساله ای گذشته صورت نگرفته است اظهار كرد: به درخواست دوستداران شعر و نقاشی، خانواده و دوستان این شاعر و نقاش پرآوازه ایرانی در حال برنامه ریزی برای برگزاری یك كنگره بین المللی در كاشان هستیم تا در صورت پشتیبانی مالی هر چه زودتر این كنگره برگزار شود.
جوادی مقدم با اشاره به رویكرد و توجه بیش از پیش دولت یازدهم درحوزه فرهنگی كشور اظهاركرد: مسئولان كاشان نیز با تلاش و مساعدت فرهیختگان و علاقمندان به فرهنگ و شعر گام های موثری در این زمینه برداشته اند و امیدواریم در برگزاری این كنگره بین المللی مانند گذشته همكاری لازم را داشته باشند.
وی تاكید كرد: مفتخریم سهراب سپهری شاعر و نقاش پرآوازه جهانی اهل كاشان بوده و آوازه او نه تنها در ایران بلكه مرزهای سایر كشورها را یكی پس از دیگری درنوردیده است.
جوادی مقدم با بیان این كه سهراب سپهری در دوره ای از زندگی خود در اداره فرهنگ و هنر كاشان مشغول بكاربوده است افزود: با توجه به بایگانی مفصل این اداره در تلاش هستیم پرونده این شاعر و نقاش را در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی كاشان پیدا كنیم تا اطلاعات بیشتری از این شخصیت بین المللی داشته باشیم.
وی با انتقاد از انتقال موزه سهراب سپهری به كرمان تصریح كرد: پیگیر هستیم تا موزه این شاعر به زادگاه خود در كاشان منتقل شود و یادمان و موزه ای از وی داشته باشیم.
وی با بیان این كه آثار نقاشی سهراب سپهری در دسترس نیست و جمع آوری هم نشده است اظهار داشت: تابلوهای نقاشی وی با قیمت های نجومی و میلیاردی در بازارهای دبی و ابوظبی خرید و فروش می شود كه این هزینه ها مانع جمع آوری آثار نقاشی او شده است.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی كاشان هم چنین از برگزاری مراسم سی و هفتمین سالگرد درگذشت سهراب سپهری با حضور خانواده وی در جمعه اول اردیبهشت ماه (امروز) خبر داد و گفت: این مراسم در مشهد اردهال مدفن سپهری برگزار شده و رونمایی از سردیس سپهری وافتتاح نگارخانه سهراب سپهری در این روز انجام خواهد شد.
وی ادامه داد: سردیس سهراب با هنر استاد بابایی و هزینه ای بالغ بر 200 میلیون ریال ساخته شده كه در پایان مراسم در مجتمع خورشید اردهال رونمایی خواهد شد.
وی اجرای طرح های نقاشی توسط تعدادی از نقاشان چند روز قبل از برگزاری مراسم روی دیوارهای سالن اجتماعات سهراب سپهری و افتتاح گالری سهراب سپهری نیز در این روز با مساحت 300 متر مربع در مجتمع گردشگری خورشید اردهال خبر داد.

** سهراب در گمنامی زندگی كرد
استاد دانشگاه آزاد اسلامی كاشان نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: سهراب از شاعران ممتاز و صاحب سبك روزگار ما بود كه توانست با شیوه نو یا نیمایی طرحی نو در اندازد.
عبدالرضا مدرس زاده افزود: كار سهراب تلفیق سنت های عرفانی - سنتی با زبان شعر است كه عرفان های اسلامی، شرقی و بودایی را تلفیق كرده است.
وی علت اقبال مردم جهان به شعرهای سهراب را صمیمیت و صداقت او در شعرها برشمرد و گفت: سهراب در همه شعرها شخصیت و منشی را به یادگار گذاشته كه مدعیان از آن غافلند.
مدرس زاده تصریح كرد: سهراب در گمنامی زندگی كرد و دوستان اندكی داشت ولی می بینیم كه بعد از 40 سال از مرگ وی، او همچنان مورد پسند و اقبال مردم است.
وی خاطرنشان كرد: شعر و نقاشی های سهراب بخاطر اخلاق، صمیمیت، عرفان و راستی و درستی، همیشه ماندگار و در قلب مردم باقی می ماند.
به راستی، شعر سهراب، شعری خودجوش است. وی از شاعرانی است كه بی آن كه خود توجه داشته باشد، شعر در وجودش نقش می بندد و فرشته الهام هرگز او را تنها نمی گذارد، زبان سپهری، زبانی نرم و لطیف، آرام، مهربان، صمیمی و زیباست.
سپهری می سراید و در سروده های خود غرق می شود. او در زندگی شعر، به خلوص كلمه دست یافته و به بداهت و سادگی، از حیطه زمانه بیرون رفته و به حسن زمان رسیده است.
به نظر می رسد برپایی موزه ای در كاشان جهت جمع آوری آثار این شاعر پرآوازه و هم چنین برگزاری كنگره بین المللی برای او ضروری به نظر می رسد و همانطور كه مسئولان كاشان وعده داده اند بزودی شاهد برگزاری كنگره و ایجاد موزه ی آثار سهراب باشیم.
7408/1352
* گزارش: حسین منصوری فر ** انتشاردهنده:نوشین مطلبی خواه